دین خادیمی din xadimi

دین, حکایه, تکنولوژی و ساییر موضوعلاردا یازیلار

دین خادیمی din xadimi

دین, حکایه, تکنولوژی و ساییر موضوعلاردا یازیلار

هر بیریمیزین اهمیّتی وار ! * لکلاً منا أهمیته !


الین بئش بارماغی آراسیندا ایختیلاف دوشور . . . اونلارین هر بیری ایستیر آن بؤیوک اولسون . . .

باش بارماق دوروب دئییر:

«بو ایشین بحثه احتیاجی یوخدور. من ایسته‌سم سیزدن آیریلام, سیز بوتونلوکده بیر کفه‌یه بنزیرسیز و من تکلیکده بیر آیری کفه‌یه بنزیرم. سیز نؤکرسیز و منه یاخینلاشا بیلمزسیز . . .من سیزین آغازام, البته من بارماقلارین ان بؤیوگویم . . .»

ایشاره بارماق مسخره‌ ایله دئییر:

«ریاست یئکه‌لیکله اولسایدی, اوندا فیل اینسانا موسلّط اولاردی و اونلارین بؤیوگو حسابلاناردی. البته من ایشاره بارماغی‌یام. ائله بارماق کی منیمله امر و نهی اولار. رئیس بیر شئیه ایشاره ائدنده و یا بیر ایشه امر ائدنده منی ایشلدر. پس من رئیسلیگه داها موناسیبم . . .»

اورتا بارماق گولوب دئییر:

«منیم حضورومدا نئجه ریاست اوچون موباحیثه ائدیرسیز؟ بیر حالدا کی من هامیدان اوزونام. منیم یانیمدا کوله‌لر کیمی دایانیبسیز. لازیم دئییل کی سیزین منه احتیرام قویماغیز اوچون سیزدن خضوع ایسته‌یم. چونکی منیم داعوایا احتیاجیم یوخدور . . .»

نیشان بارماغی هیجانلا دئییر:

«قارداشلار منیم یئریم هارادیر؟ باخین گؤرون اوزوک, بارماقلار سولطانی و اونلارین موسلّم آغاسی یعنی منده پاریلدیر!»

نهایتده جیله بارماق دانیشماغا باشلایاندا هامیسی تعجوبله ساکیت دایاندیلار . .

بو کیچیک بارماق نه دئدی؟ جیله بارماق دئدی:

«قارداشلاریم منه قولاق آسین! من باش بارماق کیمی بؤیوک دئییلم بلکه هامیزدان بالاجایام . . . و ایشاره بارماغی کیمی امر نهی ائله‌میرم . . .اورتا بارماق کیمی اوزون دئییلم بلکه هامیزدان کوله‌یم . . . نیشان بارماغی کیمی نیشان اوزوگونون ایفتیخارینا ناییل اولمامیشام . . . من هامیزدان کیچیگم, هامیز خیر ایش اوچون بیرلشنده, منده موستقر اولورسوز, و من هامیزی داشی‌ییرام . . .»

بو زمان هامیسی بیلدیلر کی آیریلارینا کؤمک ائدیب اونلارلا قالان کیمسه, هامیدان اوستوندور و احتیراما لاییقدیر.

 

 

لکلاً منا أهمیته !

حدث خلاف بین اصابع الید الخمسه... کل واحد یرید ان یکون الاعظم......

فوقف الابهام لیعلن ::

ان الامر لا یحتاج الى بحث ,فانى اکاد ان اکون منفصلا عنکم ,وکانکم جمیعا تمثلون کفه ,وانا بمفردى امثل کفه اخرى انکم عبید لا تقدرون ان تقتربوا الى......انا سیدکم ,انى اضخم الاصابع واعظمها...

فى سخریه انبرى السبابه یقول :

لو ان الرئاسه بالحجم لتسلط الفیل على بنى ادم ,وحسب اعظم منهم ,انى انا السبابه ,الإصبع الذى ینهى ویأمر ,عندما یشیر الرئیس الى شىء او یعلن امرا یستخدمنى .فأنا اولى بالرئاسه ...

ضحک الاصبع الوسطى وهو یقول :

کیف تتشاحنان على الرئاسه فى حضرتى ,وانا اطول الکل . تقفون بجوارى کالاقزام ,فانه لا حاجه لى ان اطلب منکم الخضوع لزعامتى, فان هذا لا یحتاج الى جدال ...

تحمس الخنصر قائلا ::

این مکانى یا اخوه ؟ انظروا فان بریق الخاتم یلمع فى انى ملک الاصابع وسیدهم بلا منازع .. اخیرا اذ بدأ الخنصر یتکلم صمت الکل وفى دهشه..

ماذا یقول هذا الاصبع الصغیر؟ الخنصر لقد قال :

اسمعونى یا اخوتى انى لست ضخما مثل الابهام بل ارفعکم.. ولست اعطى امرا او نهیا مثل السبابه .. ولست طویلا مثل الاصبع الوسطى بل اقصرکم .. ولم انل شرف خاتم الزواج مثل البنصر .. انا اصغرکم جمیعا ,متى اجتمعتم فى خدمه نافعه ، تستندون علی, فأحملکم جمیعا...

((عند ذلک ادرک الجمیع ان من یساعد الغیر ویقف معهم هو اکثر من یکسب الزیاده ویستحق الاحترام ))

زلزله

http://s1.picofile.com/file/7263763224/22.jpgاو گون زلزله اولاندا هامیمیز چوخ قورخموشدوق. هله ائلای بَرکدن قیشقیرمیشدی. یئر تیتره‌مه‌سی دوراندان سونرا ائودن چیخیب، یاخینداکی پارکا گئتدیک. پارک دولو ایدی. ائله بو لحظه بیر دفعه‌ده یئر تیتره‌مگه باشلادی. پارکدا قیشقیریق قوپدو. اوجا آپارتمانلارین, آغاجین یئل قاباغیندا اسدیگی کیمی اوینادیغینی گؤزومله گؤردوم. قورخموشدوم آمّا بو صحنه‌نی گؤرموش اولماق دئییشیک بیر حیس وئریردی. دوزونو آختارساز، بیر آز دا خوشحال ایدیم. ائشیکده زلزله‌نین قره‌داغدا باش وئردیگینی دئییردیلر. مامانیمدان (آنامدان) سوروشدوم: «مامان قره‌داغ هارادی؟»

مامان، عئینالی داغلارینی گؤرسدیب، دئدی: او داغلارین دالیسیندا بیر یئردی اوغلوم.

-          آدی نیه قره‌داغ دی؟ حتماً رنگی قره بیر داغدی؟

-          یوخ. قره رنگلی بیر داغ دئییل. آمّا نیه اوجور دئییرلر بیلمیرم. بابا گلنده اونا سوروشارسان.

جوغرافی کیتابیمیزداکی مملکتیمیزین نقشه‌سی یادیما دوشدو. مامانیمدان، ائوه گئدیب کیتابی گتیرمک اوچون اجازه ایسته‌دیم. اوّل اجازه وئرمه‌دی. سونرا بعضیلری‌نین ائولرینه گئدیب, گلدیکرینی گؤرندن سونرا، بیرلیکده گئتدیک. ائودن بیر پالاز و ایکی- اوچ دنه پتو و نقشه‌لری گؤتوروب، پارکا دؤندوک. من تئز آچیب باخدیم نقشه‌یه. قره‌داغ آدیندا بیر یئر یوخ ایدی. سوروشدوم: «آنا، قره‌داغ ایراندا دئییل؟»

-          ایراندادی منیم بالام. اهر طرفلرینده اولمالیدی.

-          آخی نقشه‌ده یوخدی!

-          او نقشه کیچیکدی. بؤیوک نقشه‌یه باخ.

بؤیوک نقشه‌یه باخدیم. بیر سورو آد وارییدی.

-          آنا بو قدر آدین ایچیندن نئجه تاپیم قره‌داغی؟ سن منه کمک ائله دا!

-          آذربایجان منطقه‌سینه باخ اوغلوم. اهر  شهری، تبریزین شیمالیندا اولمالیدی.

تاپدیم. ورزقان‌دا اونون یاخینیندایدی. ایکی سیده تبریزه چوخ یاخین ایدیلر.

-          آمّا بوردا قره‌داغ یازمییب کی آنا.

مامانیم دا گلیب باخدی. آما دییه‌سن عیلّتینی او دا بیلمیردی.

-          بوردا هامی جان هاییندادی. سن‌ده قره‌داغی آختاریرسان؟ آخی بس سنین هئچ عقلین یوخدو؟!

بابامین ایشدن تئز گلمه‌سی منیم اوچون یاخشی اولدو. تیلیفونلارین‌دا ایشدن دوشدویو اوچون بیزدن نیگاران اولوب، تئز گلمیشدی. گلدیگی سورعته گؤره، تئز بیر آز اطلاعات آلمالی‌ایدی عمومی وضعیتیمیزدن. یاخشی کی بونا متوجه اولوب، قره‌داغین یئرینی و معناسینی سوروشماق اوچون بیر آز گؤزله‌دیم. یوخسا بابام‌دا مامانیم کیمی، او شرایطده ترسه بیر جواب وئرردی. بابام او اطرافداکی تانیش و فامیللرله‌ده دانیشدی. داییم گیلده اوردایدیلار. چادیر قوروردولار. اونلارین یانینا گئتدیک. بیر آز داییما کؤمک ائدندن سونرا بابام دئدی: «یاشار، ائوه گئدیب، چادیری گتیره‌جگم. منله گلیرسن؟»

-          گلیرم بابا.

گئدیب، ائودن چادیری گتیردیک. پارکداکیلارین بعضیسی‌نین قورخمادان ائولرینه دؤندویو، منه عجیب گلمیشدی. چادیری قورارکن بابامدان سوروشدوم: «بابا بونلار نئجه ائولرینه گئدیرلر؟»

-          اصلینده اونلار دوز ایش گؤرورلر. چونکو زلزله‌نین سونراسی گلن پس لرزه‌لر، زلزله‌نین اؤزوندن خفیف اولار.

-          بس بیز نیه ائشیکده چادیر قوروروق؟

بابام الینی باشیما چکیب دئدی: «اوغلوم، تلسمه، هر شئیی اؤرگشمک و بیلمک گؤزل بیر شئیدی. آمّا اؤرگشمک فقط سوروشماغینان اولماز. بیر ده فیکیرلشیب تاپماق یولو وار. مثلاً ایندی فیکیرلش گؤرَک، بوگون 21 مُرداد، بیر یای گئجه‌سی، بیز نییه ائشیکده چادیر قورابیلریک؟!»

بو سؤزدن‌ده ائله بیر شئی باشا دوشمه‌دیم. حتماً گینه‌ده تلسیردیم! بابامین باشی بو ایشلردن آییلاندان سونرا قره‌داغین معناسینی و یئرینی سوروشدوم. تاپا بیلمه‌میشدیم.

-          قره‌داغین معناسینی بیلمیرم. قدیم زامانلار، آتالاریمیز «قره» (قارا) و «قاراجا» (قراجه) کلمه‌لرینی «بؤیوک» معناسیندا دا ایشله‌درمیشلر. اونا گؤره‌ده قر‌ه‌داغ، احتمالاً بؤیوک داغ یا دا داغلیق منطقه معناسیندا اولا بیلر. یئری‌ده اهر- ورزقان طرفلرینده‌دی.

-          بابا، نقشه‌ده یوخدو آخی.

نقشه‌یه باخمادان دئدی: «خوجا، اهر، خاروانا و کلیبر آراسینداکی منطقه‌یه قره‌داغ  دییَرلر.»

بابامین دئدیگی شهرلری دوز خطله بیر-بیرنه باغلادیم و اورتاسیندا قالان یئره قره‌داغ یازدیم. بابام بو ایشیمی گؤرنده گولوب، دئدی: «بو آددا ایراندا و دونیادا چوخ یئرلر وار. هئچ بیلیرسن بو آددا بیر دنه ده مملکت وار؟»

-          یوخدو بابا، بیلیرسن کی منیم جوغرافیم یاخشیدی. قره‌داغ آددا بیر مملکت گؤرمه‌میشم.

-          صیربیستان هاردادی؟

-          بیلیرم. یونانین شیمالیندادی. مجارستانینان دا قونشودی.

-          منیم دئدیگیم قره‌داغ، بو صیربیستاندان تازا آیریلیب. قدیم او منطقه‌نین بوتونو، عوثمانلی تورکلری‌نین الینده ایدی. اونا گؤره‌ده ایندی اورداکی اؤلکه‌لرده موسلمان وار. او زامان، بو موسلمانلار اورداکی بیر منطقه‌یه «قره داغ» آدی وئردیلر. بو قره‌داغ ایندیکی همان «مونته نگرو»دی.

-          هه مونته نگرونو اوخوموشام.

-          مونته نگرونون معناسی قره‌داغدی.

بابام بو ایطّیلاعاتین منیم اوچون جالیب اولدوغونو بیلیردی. آخی بابام موعلّیم ایدی و منی اؤز دئدیگینه گؤره «نه فقط بیر ساده باخان، بلکه یاخشی گؤره بیلن» کیمی بؤیوتمگه چالیشمیشدی.

-          من ایندی بیر شئیلر گؤتوروب، قره‌داغا گئتمک ایسته‌ییرم. منله گلیرسن اوغلوم؟

البته کی گئدیردیم. مامان‌دا راضییدی. مامان و ائلای, داییم گیلین یانیندا قالدیلار. بیز ده بیر ایکی دنه پالاز- مالاز، یئمه‌لی، قورو سوت، اوشاق‌بئزی کیمی بیر شئیلر آلیب، بابامین ماشینیله یولا دوشدوک. خوجانی کئچندن سونرا کندلرده ییخیلمیش ائولری گؤردوک. کندلیلر ییخیق ائولری قازیردیلار. چوخو آغلاشیردی. بابام ساکیت ایدی. ائشیتدیک کی اوستاندار دا گلیبدی. بیز وساییلیمیزی نئچه نفره وئرندن سونرا قاییتدیق. گئجه یاریسی پارکداکی چادیریمیزدایدیق.

رسول داغسر

چیلله بایرامیز موبارک اولسون



نه گؤزلـدیـــر ائـلـیـمیــــزیــن قــایـــدالاری
چیلله‌سی وار، چرشنبه‌سی، ایل بایرامی
بیزیــم ائلــده هر بیـر زادیــن اؤز یئـری وار
چونکــو اونـون یئددی میـن ایل تاریخــی وار



Nə gözəldir Elimizin qaydaları
Çilləsi var, çərşənbəsi, il bayramı
Bizim eldə hər bir zadın öz yeri var
Çünkü onun yeddi min illik tarixi var

حضرت رقیه(س)

ایمام حسینین قیزی‌نین زیارتی, بیزی آللاها یاخینلاشدیریر

بو کیچیک اوشاغین «شام» شهرینده قویلانماسی, طهارت خانیدانی‌نین اسارتی و اونلارا ظولم اولماسینا مؤحکم ثبوتدور.

حضرت رقیه بنت الحسین علیهما السلامین ایندیکی مزاری شام شهرینده اوّلدن مشهوردور, دئیه‌سن حضرت ایمام حسین (ع) شامدا اؤزوندن بیر یادیگار قویوب کی صاباح بیری چیخیب طهارت خانیدانی‌نین اسارتینی و اونا مربوط حادیثه‌لری اینکار ائله‌‌مه‌سین, بو کیچیک قیز, اسیرلر آراسیندا کیچیک قیزلارین اولماسینا, بؤیوک ثبوت ساییلیر.

بو کیچیک اوشاغین «شام» شهرینده قویلانماسی, طهارت خانیدانی‌نین اسارتی و اونلارا ظولم اولماسینا مؤحکم ثبوتدور. ائله بیر ظولم کی آدمدن خاتمه قدر بوتون پیغمبرلر اونا آغلاییبلار. اوراجن کی آللاه تعالا حسینین عزاسینی حضرت آدمه اوخودو. بو اوزدن بو یئرین احتیرامی لازیمیدر.

اویدورما سؤزلر وار کی دئییر: «رقیه سلام‌الله علیها بالاجا بیر اوشاقدان آرتیق دئییلدی.» مگر حضرت علی اصغر کیچیک اوشاق دئییلدی و او حضرت قیامت گونو شاهید اولاجاق و شیعه‌لرین گوناهلاری‌نین باغیشلانماسینا سبب اولاجاق؟ ان شاء الله تعالى

بیز ایمام حسینین قیزینی زیارت ائله‌مکله آللاها یاخینلاشیریق, او قیز کی مظلوم ایدی و خانیدانی‌نین هامیسی مظلومیدی.

یئرکؤکو یئمک سوموک سینما‌نین قاباغین آلار


سنگاپورلی موحقیقلر بیلدیلر کی یئرکؤکو یئمک, کیشیلرده سوموک سینما‌نین قاباغین آلار.

Osteoporosis International مجله‌سی‌نین یازدیغینا گؤره, سنگاپور دانیشگاهی‌نین بهداشت ویزارتی موحقیقلری بیر تحقیقده, کارتنویید عاییله‌سیندن اولان ساری میوه و گؤیلر, باره‌سینده تازا بیلگیلر تاپیبلار.

کارتنوییدلر یاغدا حل اولان طبیعی رنگ‌وئرنلردیلر کی چوخراق بیتکیلرده, یوسونلاردا و فتوسنتز ائدن باکتریلرده اولارلار.

کارتونییدلر میوه‌لر, گوللر و یارپاقلاردا ساری, قیرمیزی و نارینجی رنگلرین عامیلیدیلر.

بو تحقیق گؤرسدیر کی یئرکؤکویه تای بتاکاروتنلی میوه و گؤیلری یئمک –کی بدنده A ویتامینینه تبدیل اولور- آریق کیشیلرده اومبا سومویونون سینماسی‌نین قاباغین آلیر و بو بیر حالدادیر کی همن میوه و گؤیلرین خانیملاردا بو تأثیری اولمور.

بدنده بتاکاروتن ذخیره‌سی کیفایت قدر اولماسا, مودافیعه سیستمی ضعیفلر و ناخوشلوقلارین قاباغین آلا بیلمز و بئله‌لیکله بدن جور به جور عفونتلر معرضینده اولا بیلر.

توت ساری, نارینجی و قیرمیزی اولان میوه و گؤیلرده بتاکاروتن چوخ اولار و اوندان علاوه یاغ و کالوریلری آز اولار. میوه و گؤیون نه قدر قیرمیزی, نارینجی و ساری رنگی توت اولسا, اونون بتاکاروتنی داها چوخدور.

حاضیر جوابلیق 2؛ «متنبّی» * فنون الرد2 " المتنبی "

بیر کیشی ایستر متنبّینی اوتاندیرسین.

اونا دئیه‌ر: سنی اوزاقدان گؤردوم بئله بیلدیم کی آروادسان !!!

متنبّی جواب وئریر: من‌ده سنی اوزاقدان گؤروب دئدیم بس کیشیسن !!!

 

*متنبی شاعیر و حکیم بیریسی ایدی





فنون الرد2 " المتنبی "

أراد رجل إحراج المتنبی

فقال لـه: رأیتک من بعید فظننتک امرأة!!!

فَرَدَّ المتنبی: وأنا رأیتک من بعید فظننتک رَجُلا

حاضیر جوابلیق 1؛ «منیم کیمی یالان دانیش» * فنون الرد 1 " اکذبی ک


کیشی خانیمی گؤروب دئییر: «سن نه قدر گؤزلسن !»

خانیم جواب وئریر: «ائی کاش سن‌ده گؤزل اولایدین کی همن سؤزو سنه دئیه بیله‌یدیم !»

کیشی دئییر: «قورخما . . . سن‌ده منه تای یالان دانیش !»




فنون الرد 1 " اکذبی کما کذبت "

رأى رجل امرأة فقال لها: کم أنتی جمیلة !

فقالت له: لیتک جمیل لأبادلک نفس الکلام !

فقال لها: لا بأس .. اکذبی کما کذبت أنا !

هر زادین ارزیشی وار * کل شئ بقدر !


کیشی سوسَرینی گؤرور و دئییر: آللاهین بونو یاراتماقدان نه منظورو واریدی؟ نه گؤزل صیفتی وار و نه گؤزل ایگی !!

آللاه اونو بیر یارایا موبتلا ائتدی! طبیبلر اونون موعالیجه‌سیندن عاجیز قالدیلار !!

طبیب دئدی: منه سوسری گتیرین !

سوسرینی یاندیردی و کولونو یارانین اوستونه قویدو و یارا آللاهین ایذنی ایله توختادی.

یارا صاحیبی دئدی: آللاه ایراده ائله‌دی کی منی معاریفلندیرسین کی اَن کیفیر حشره, منیم اوچون اَن عزیز داوا درمان ساییلیر, هله قالسین او زادلار کی جماعت اونلاری تحقیر ائدیر.

 

کل شئ بقدر !

رأى رجل خنفساء !

فقال ما أراد اللّہ بخلقهآ ؟

لا صوره حسنہ ؛ و لا رائحہ طیبه فأبتلاه اللّہ بقرحَه ؟ عجز عنها الأطباء !!

فحضر طبیب وقال : آئتونی بخنفساء !

فأحرقها وجعل رمادها على القرحَـہ فبرأ بإذن اللّہ

فقال صاحب القرحـہ : أراد اللّہ تعالى أن یعرفنی أن أقبح الحیوانات أعز الأدویہ عندی فما بالنا بمن یحتقر الناس !

ماللا صدرانین موتعالیه حیکمتینده یاشاییشین معناسی


ماللاصدرانین باخیشیندا یاشاییشین معناسی ایمان کؤلگه‌سینده اله گلر و ایمانین یوخاری مرتبه‌لرینه ال تاپدیقجا داها دا فایدالی و مفهوملو اولار.

یاشاییشین معناسی ندیر؟ یاشاییش داش و سو کیمی مادی جوهرلردندیر؟ یوخسا اعراض و خاصیّتلر مقوله‌لریندن و یا ایتّیفاقلار و حادیثه‌لر نوعونداندیر؟ «یاشاییشین معناسی» ترکیبینده «معنا»دان منظور ندیر؟ یاشاییشین هدفیندن منظور, یاشاییشین ایشلنمه‌سی و یا ارزیشیدیر؟

موتعالیه حیکمت, حیکمته دایانان بیر نیظامدیر کی اونون بیناسینی صدرالمتألهین قویوب و اونون شاگیردلر و هم‌فیکیرلری اونو داها دا گئنیشلندیریب تکلمیلدیبلر. وجودون اصالتی, جوهری حرکت, عقل و عاقیل و معقول بیرلیگی, احسن نیظام و . . . موتعالیه حیکمتین اساس ایصطیلاحلارینداندیر.

بو اصول و آیری مبنالارین اساسیندا, شعور, حیات و عشق بوتون عالمده جریاندادیر. احسن نیظام بو معنادادیر کی ایلاهی حیکمت باعیث اولور مادی عیلّتلر سیلسیله‌سی ائله دوزولسون کی ایمکان داخیلینده داها چوخ مخلوق کمالاتدان فایدالانسین. یعنی اینسان و دونیایا حاکیم اولان قانونلار, ایمکانی اولان اَن یاخشی نیظام اولسون کی اونون اثرینده اَن چوخ خیر و اَن آز شر, اینسانا شامیل اولسون.

آیری سؤزله نیظامین احسن اولماسی, «ایلاهی عینایت» صیفتی‌نین ایقتیضاسیدیر.

موتعالیه حیکمتده اینسان اوچون یاشاییش معناسی, حیاتین فلسفه‌سی و آللاهین بشرین خلقیندن اولان هدفینه قاییدیر. ماللاصدرا نفسین مرتبه‌لرینی طبیعی، نباتی، حیوانی و اینسانی ترسیم ائله‌مکله نفسین حرکت و کامیل‌لشمه سیرّینی, ماده‌ده‌کی جوهری حرکتین گئدیشی‌ایله هماهنگ بیلیر کی ماده‌دن باشلاییر و اوندان یوخاری‌یا یئتیشیر و ائله بونا گؤره‌ده معاد و قیامت اینسانین روحونا موحقق اولور.

نفسین جوهری حرکتی, هیولایی عقلدن موستفاد عقله چاتماقلا باشا چاتمیر؛ چونکی نفسین معنوی حیاتی‌نین دؤردونجو مرحله‌سی, یعنی فعّال عقل و یا همان روح‌القدس‌‌لا موتصیل اولما مرتبه‌سی, معنوی جذبه‌لری و ایشیق و معریفتدن ایقتیباس ائله‌مگی مویَّسر ائدیر و بو حیاتین معناسیدیر.

صدرالمتألهین باخیشیندا ایمان یاشاییش معناسی‌نین اَن موهوم اساسلاریندان ساییلیر. او اینانیر کی ایمان, عقلی بیر ایشیقدیر کی اینسانین نفسی, اونون وسیله‌سیله قوّه و ناقیصلیقدان فعلیّت و کمالا چاتیر و جیسملر و قارانلیق عالمیندن روحلار و ایشیقلار عالمینه یوکسلیر و لقاءاللها چاتماغا ایستعداد تاپیر.

ملاصدرا ایمانا یئتیشمک اوچون ایکی بورهان و عینی موکاشیفه‌نی تانیتدیریر. البته تصریح ائدیر کی ایمانی ایشلرین حقیقتی نُبُوّت مشعلیندن ایقتیباس‌سیز و ویلایتین باطینیندن طلب ائتمه‌دن اله گلمز. اونو آختاران اورگینی دونیادان بوشاتمالی و ایچینی تمیزله‌مه‌لیدیر و خلقدن حقه قیریلمالیدیر و دونیا شهوَتلری و ریاستلریندن اوز چئویرمه‌لیدیر.

بو اساسدا ماللاصدرا باخیشیندا یاشاییشین معناسی ایمان کؤلگه‌سینده اله گلر و ایمان مرتبه‌لرینده یوکسلمکله داها فایدالی و ارزیشلی اولار.

لا یوم کیومک یا أبا عبدالله

لا یوم کیومک یا أبا عبدالله

یا ابا عبدالله سنین گونونه تای گون اولماز

محرم گونلری و هیجرتین 61-جی ایلینده باش وئرن, بؤیوک حادیثه‌نین ایل دؤنومو یئتیشدی. ائله بیر حادیثه کی ایسلام دونیاسینی و داها گئنیش, اینسانلیق دونیاسینی جومدوغو یوخودان اویاتدی.

جامیعه بئله اؤیرنیردی کی ظولمون قاباغیندا دایانماساندا اولار. یعنی سونرا کی سوروشاجاقلار سن او گون واریدین و او ظولملری گؤروردون, نه ایش گؤردون؟ ائلیه بیلرسن دئیه‌سن کی؛ نه ائده بیلردیم؟ گوجوم چاتمیردی, بیرجه منیم باش اگمه‌مگیمله کی ایش اولمازدی ! من‌ده هامی‌یا تای سسیمی چیخارمادیم ! آما اورگیمده ظالیملره نیفرت ائدیردیم !

او گون بیر کیشی چیخدی کی دئسین اینسان حق یولوندا هر زادین قوربان وئره بیلر و حقیقتی بیان ائله‌مگه هئچ بیر شئی مانع اولا بیلمز.

. . . . . . . . . . . . . . . .

بوردا ایستیرم بیر سؤزه ایشاره ائدم کی چوخ مشهوردور آما من نه قدر چالیشدیم اونون منبعین و قایناغین تاپام, الیم بیر یئره چاتمادی. بو سؤزو بعضاً ایمام صادقه (ع) نیسبت وئریرلر آما بونون اوچون هئچ منبع یوخدور. بو سؤز همیشه ائشیتدیگیز «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» سؤزودور.

آختاریشییمدا نه اینکی بو سؤزه منبع تاپانمادیم بلکه اونون معناسی‌نین خیلافیندا بیر سئری ریوایتلره راستلادیم کی موناسیب گؤردوم بوردا یازام:

1. ایمام حسن (ع) قارداشی‌نین شهادت گونونو قاباقدان خبر وئرمکله بویوروب:

«لا یوم کیومک یا أبا عبدالله»  یا ابا عبدالله سنین گونونه تای گون اولماز

(الأمالی، شیخ صدوق، ص 177   و

الملهوف علی قتلی الطفوف، سید ابن طاووس، ص99)


2. ایمام سجاد (ع) بویوروب:

«لا یوم کیوم الحسین(ع)» حسینین (ع) گونو کیمی, بیر گون اولماز.

الأمالی، شیخ صدوق، ص 547.

اخلاق و حقوق

بو سوآلین جوابیندا کی حقوق و اخلاقین نیسبتی نه‌دیر و حقوق اخلاقلا نئجه رابیطه باغلیر, موختلیف فیکری مکتبلر وار.

حقیقتده بو نیسبت بیر اساسلی مسأله‌دیر کی بو گونکی دونیادا راییج اولان ایختیلافلارین درکی اوچون اهمیّتی وار. بو مسأله نه تکجه ایندیکی دونیانین حقوق فلسفه‌سی‌نین درکینده, بلکه کئچمیشین‌ده حقوق فلسفه‌سی‌نین درکینده اهمیّتی وار.

تاریخ بویو اخلاق و فلسفه آراسینداکی رابیطه‌نی, اوچ مرحله‌یه‌ بؤلمک اولار. بیرینجی مرحله‌ده اخلاقلا حقوق آراسیندا هئچ فرق یوخیدی. هم اخلاق واریدی و هم حقوق, جماعت هر ایکیسینه‌ده عمل ائدیردیلر. اوندان قاباق, قدیم جامیعه‌لرده, ایجتیماعی عادتلر و رسملر ایدی کی جماعتی ایداره ائدیردی, یعنی دولتلرین تشکیل تاپماسیندان قاباق.

ایکینجی مرحله اون سککیزینجی عصر و آزادلیق ایسته‌ین نهضتلرین تشکیل تاپماسی دؤوردور کی اخلاقلا حقوق رابیطه‌سینه یئنیدن باخیش سالینیب. بو اساسدا آزادلیق ایسته‌ینلر, افرادین داخیلی ایشلرینده, دولتلرین سیطره‌سی‌نین آزالماسینی ایسته‌ییبلر.

بو دوشونجه‌نین قاباقدا گئدنی «ایمانوئل کانت»ایدی کی اخلاقلا حقوق آراسیندا اساسلی فرق قویدو و دئدی: «اخلاق اینسانین داخیلینه دیقّت یئتیریر و حقوق خاریجی ایشلره دیقّت ائدیر.»

اوچونجو مرحله بیرینجی و ایکینجی دونیا ساواشلارینا قاییدیر. بیرینجی و ایکینجی دونیا ساواشلاری, بونو ثابیت ائله‌دیلر کی نه‌قدر ده جماعتین دموکراسی و آزادلیغی یولوندا چالیشیلا, یئنه‌ده ظولمو آرادان آپارماق اولماز.

چونکی دموکراسی‌نین دا بو عیبی وار کی اکثریّتین اقلیّته حکومت ائله‌مه‌سینده محدود اولور. بونا گؤره بیر سئری اصوللار اولمالیدیر کی دموکراسینی‌دا محدودلاشدیرسین. بشر حقوقی‌نین قایدالاری بو نهضتین نتیجه‌سینده یاراندی.

حقوقلا اخلاقین رابیطه‌لرینی ساخلاماغا سعی اولاندا, بشر حقوقی‌نین تدوین تاپماسی‌نین لازیملیغی اورتایا گلدی و اونو رعایت ائله‌مک ایجباری اولدو.

ایندیکی تحلیلی حقوقین نظری بئله‌دیر کی حقوق, اخلاق علمیندن آیری اولمالیدیر. بیر حالدا کی حقوق و اخلاقین بیر بیرلرینی اؤرتن یئرلری وار و حقوق اکثریّتده, اخلاقی اصللرین اینعیکاسیدیر.

اخلاقداکی موناظیره‌لر بو موضوع اوستونده دیقّت ائدیرلر کی اینسانین یاشاییشینا اَن یاخشی یول نه‌دیر؟ هانسی ارزیشلر اَن یوخاریدادیلار؟ و هانسی یاشاییش طرزلری قبول اولمایان و غیر مشروع ساییلیر؟

مودئرن اخلاقین فلسفه‌سی‌‌ده, نه‌منه یاخشی کیردارا باعیث اولار؟ و نه‌منه پیس کیردارا سبب اولار؟ کیمی, اساسلی سوآللارین دگیشمه‌سی‌ایله, شکل تاپیب.

آژانس و 1+5 ایرانین پرونده‌سینی بؤحرانلی گؤرسدیرلر

بین‌المیللی اتوم انرژیسی آژانسی‌ایله ایران آراسینداکی نتیجه‌سیز موذاکیره‌لردن بیر او قدر کئچمیر کی یئنه قراردی بو گؤروشلر آذر آییندا تازادان اولسون.

بو دانیشیقلارین نتیجه‌یه چاتماماسی‌نین اساس سببی آزانسین اؤز برنامه‌لریدیر. تأسوفله کئچمیش گوزاریشلرده آژانس چالیشیب کی ایران علیهینه اولان فیشارلاری توجیه ائله‌سین و حتّا بو ایشلر اوچون موقدیمه حاضیرلاسین.

جومهوری ایسلامی بوتون سعیین ائدیر کی آژانسین تمام موقرراتین رعایت ائله‌مکله غربین الینه باهانا وئرمه‌سین آما آژانس ائله عمل ائدیر کی دییه‌سن 1+5-ین نوماینده‌سیدیر و چالیشیر ایرانی محکوم ائله‌سین و بئله نیشان وئرسین کی ایران ائلیه بیلمه‌ییب آژانسین اعتیمادین جلب ائله‌سین.

آذر آیین اوّلینده قراردی 1+5 گروهی ایران باره‌سینده دانیشیقلار آپارسینلار. بو گروه چالیشیر ایران پرونده‌سینی آخیره یئتیشمیش گؤرستسین و اونو امنیت شوراسینا گؤندرسین. یعنی همن مسیر کی عراقی آپاردیلار.

پرونده‌نین امنیت شوراسینا چکیلمه‌سی همن زاددیر کی جومهوری ایسلامی دوشمنلری اونو ایستیرلر نییه‌کی اونلار نئچه ایلدیر کی چالیشیرلار ایران پرونده‌سینی عراقیزه ائله‌سینلر.

آللاهین آدلارینی بیلمک, اینسانین خلیفه‌لیک رمزیدیر

آللاه تعالا بقره سوره‌سی‌نین 30-جی آیه‌سینده اینسانین خلیفةالله اولماسینا تأکید ائدیر و سونراکی آیه‌ده اینسانین بو مقاما سئچیلمه‌سی‌نین رمزینی آللاه آدلاری‌نین هامیسینی بیلمک بیان دئییر.

خلیفةالله معناسی

خلیفه و خلافت «خلف» (باشین دالیسی معناسیندا) کؤکوندن گلیر و جانشین معناسیندادیر. جانشینلیک بعضاً حسبی ایشلرده اولور مثلاً: «او گئجه و گوندوزو بیر-بیرینه جانشین قرار وئرندی», و بعضاً اعتیباری ایشلرده اولور مثلاً: «ائی داوود بیز سنی یئر اوزونده جانشین قرار وئردیک؛ پس جماعت آراسینا حق ایله قضاوت ائله.» و بعضاً حقیقی ایشلرده اولور؛ بقره‌ سوره‌سینده مطرح اولان حضرت آدمین خلافتی. آیری سؤزله خلافت سؤزونون باطینینده بو معنا یاتیب کی خلافت, «مستخلف‌عنه»ین خلیفه‌ده ظاهیر اولماسیدیر و خلیف اودور کی اونون کیملیک و هویّتی «مستخلف‌عنه»ـه باغلیدیر و اوندان آیریلان زمان, معناسی و حقیقتی یوخدور. بو اوزدن ذرّه‌جه اونون فعلیندن کنار اولسا داها خلیفه ساییلماز.

ایلاهی خلافتین درجه‌لری

ایلاهی خلافتین محوری, آدلاری بیلمکدیر و بونا گؤره‌کی علمین درجه‌لری و مرتبه‌لری وار, خلافتین‌ده درجه‌لری وار. پس هر کس ایلاهی آدلارین مظهری اولدوغو قدر, همن میقداردا آللاهین خلیفه‌لیگیندن سهم آپایر. البته آیه‌لرده آدلارین هامیسینی بیلمک و تام خلافته ایشاره اولوب. بئله‌لیکله خلافت درجه‌لرینی بئله بؤلمک اولار:

1. بیر عیدّه بو یولدان مونحریف اولوب و شیطان یولونو گئدیرلر. بونلار شیطان خلیفه‌سیدیرلر.

2. ایلاهی ایسملری اؤزونده حتّا ضعیف صورتده فعلیّته چاتدیرا بیلمه‌ین اینسان, بالقوّه خلیفةالله‌دیر.

3. او اینسانلاردا کی ایلاهی ایسملرین هامیسی ضعیف و یا اورتا صورتده حضورو وار و ایلاهی ایسملرین اونلارا ثابیت اولماسی «حال» حدّینده‌دیر (یعنی بعضاً او ایسملره واجید و بعضاً فاقید اولورلار) و یا «ملکه» حدّینده‌دیر (یعنی او آدلارا واجید اولماقلاری راحت و اونوتماقلاری چتین اولا). اونلارین خلافتی‌ده حال و ملکه حدّینده‌دیر.

4. بیر عیدّه‌ده, ایلاهی ایسملر و صیفتلرین ظاهیر اولماسی ملکه حدّیندن داها یوخاری اولار و اونلارین کیملیگی‌نین عئینی و اؤزونه تبدیل اولار. بو اوزدن هئچ واخت اونلاردان آیریلماز. چونکی ذاتین عئینی اولان بیر شئیی, ذاتدان آییرماق بو معنایا گلیر کی ایستیه‌سن بیر شئیی اؤزوندن آییراسان و بو محالدیر. بئله بیر اینسانین خلافتی‌ده اونون هویّتی‌نین عئینی‌دیر و هئچ واخت اوندان آیریلماز.

آخیر مرحله, کامیل اینسانا مخصوصدور و آیری مرحله‌لر اورتا و ضعیف اینسانلارین پاییدیر. بئله اینسانین دریسین‌ده سویسان حقدن دؤنمز و ایمانیندا ذرّه‌جه سوستلوق اولماز.

خشونت و جامیعه؟

قانون وار, موقررات وار, آما اونونلا بئله جالیب بوراسیدیر کی اؤلکه‌میزده ماشین چاققیشمالاریندا سوروجولر آراسیندا داعوا و حتّا فیزیکی ووروشمایا شاهید اولوروق.

نه تکجه سوروجولوک زمینه‌سینده, بلکه جماعتین گونده‌لیک مسأله‌لری‌نین چوخوندا داعوایا شاهید اولوروق.

ارباب رجوع ایداره ایشچیسی‌‌نین باشینا چیغیریر, ایشچی‌نین حؤصله‌سی داشیر. موسافیر 25 تومن اوستونده سوروجو ایله ساواشیر و بونا تای سایسیز صحنه‌لر کی هر گون شاهید اولوروق, بو نیشان وئریر کی جامیعه‌میزده خشونت و صبیرسیزلیک چوخ یایقیندیر.

جماعتین دؤزومونون آزالماسی جامیعه‌یه آغیر یوکلر تحمیل ائدیر, ائله یوکلر کی جامیعه‌نین روحی آرامیشین آرادان آپارماقلا دوشونجه و تولید زمینه‌لرینی جیدّی صورتده موختل ائدیر.

دانیشیغا عادت ائله‌مه‌میشیک

خشونت, موشکوللرین حلی اوچون اَن ساده و عین حالدا اَن چتین یولدور. ساده بو جهتدن کی اونا ال وورماق چوخ راحتدیر و اونو سئچمک اصلاً مهارته احتیاجی یوخدور و اؤز اؤزونه گلر. چتین بو جهتدن کی اونون تبعاتی چوخ آغیر اولار هم اونو سئچه‌نه‌ و هم دؤره‌ده‌کیلره.

خشونتین بو راحاتلیقدا سئچیلمه‌سی, جامیعه‌ده دانیشیق فرهنگی‌نین درینلشمه‌مه‌سی نتیجه‌سینده یارانیر.

جامیعه‌نین موشکوللری چوخالدیقجا, موشکوللرین حلّینه یول تاپماق داها دا چتین‌لشر.

دانیشیق فرهنگینی درینلشدیرمک, قیسا مودّت ایش دئییل. قبول ائله‌مه‌لی‌ییک کی جامیعه‌میز مین ایللر بویو خانلیق نیظاملارلا ایداره اولوب و داها گوجلو اولان و داها نفوذلو اولان, ائلیه بیلیب زور و قورخوتماقلا موقابیل طرفی مغلوب ائدیب ایشی قازانسین. و حقیقتده, خشونتدن ایستیفاده ائتمک یولو ایله اؤز موشکوللرینی حل ائدیب.

بئله بیر اوزون تاریخی سابیقه ایله, بللی دیر کی دانیشیق فرهنگی بیزیم جامیعه‌ده چوخ ضعیف اولسون و ایختیلافلاری حل ائتمک اوچون دانیشیقدان ایستیفاده اولونماسین.

حیرصلی اولماغی ایفتیخار بیلیریک

اوندا کی داعوالار و ووروشمالاریمیزی تعریفله‌مک, موخاطبلری اؤزونه جذب ائده و حتّا اونلار طرفیندن تحسین اولا, بو معنایادیر کی خشونتین جامیعه‌ده قباحتی یوخدور کی هئچ بلکه موثبت یئری وار.

بیر جامیعه‌ده, خشونتین ارزیش ساییلان زمانی, خطر زنگی چالینیر. دیقّت ائله‌سز فیلیملرین قهرمانی ایشلرینی خشونتله قاباغا آپاراندا تاماشاچیلار طرفیندن تأیید اولور و تاماشاچی اؤزونو اونون یئرینه قویور و اونون داها آرتیق خشونته ال وورماسینی ایستیر. بو یعنی خشونت بیزیم جامیعه ده موثبت ساییلیر.

بو مسأله‌نین حلی اوچون عمومی رسانه‌لر اینسیجاملی برنامه گؤتورمه‌لی‌دیرلر کی خشونتی آرادان آپارماسینا فرهنگ یاراتسینلار, آما تأسوفله بیزیم جامیعه‌ده بئله برنامه ایجرا اولمور.

خشونت, سونرادان کسب اولان و اؤرگشمه‌لی بیر شئیدیر و هئچ کسین ذاتیندا خشونت یوخدور؛ یعنی دئمک اولار کی هرچند بعضی هورمونلار باعیث اولور کی مثلاً خانیملار آغالارا نیسبت داها آرام اولسونلار, آما عاییله تربیتی, دوستلار و شخصین یاشادیغی موحیط, ژنتیکی عامیللردن چوخ آرتیق تأثیری وار.

جامیعه‌ده منفی زادلار موثبت گؤروشمه‌مه‌لیدیر, خشونت منفی بیر اخلاقدیر کی جامیعه‌نی و عاییله‌نی داغیلدا بیلر. آما جامیعه‌میزده ایشتیباه بیر آنلاییش یارانیب کی بعضاً اینسانلار, شوجاعتله خشونتین آراسینداکی فرقی ایتیریرلر و خشونتی شوجاعت یئرینه ایشله‌دیرلر. بیر حالدا کی ائله یئرلر وار کی شوجاعتلی اولماق خشونتسیز اولماغی ایستیر.

مادّی شراییطین خشونتده‌کی تأثیری

ایستر ایسته‌مز مادّی شراییط عاطیفه‌لرین کونترولوندا چوخ یوخاری تأثیری وار؛ اوراجن کی اینسان بیر بورجلا کدرله‌نر و بیر مادّی جاییزه‌ایله کئفی سازالار.

اینسانلارین خشونتلری و مادّی شراییطی‌نین آراسیندا معنالی نیسبت وار. البته بو نیسبتین اولماسی بو معنایا دئییل کی بیری‌نین مادّی شراییطی یاخشی اولماسا حتماً خشونتلی اولمالیدیر و عکسینه وارلی آدام حتماً آرام اولار. بو طبیعی مکانیزمدیر کی هر کس, موشکوللرین قاباغیندا بیر سئری عکس‌العمللر گؤرسدر و چالیشار کی بو موشکوللری بیر یوللا حل ائله‌سین. یوخسول اینسانلارین چوخو یوخسوللوقدان یارانان ناراحاتلیقلاری بوشالتماق اوچون خشونته ال وورارلار.

خشونتی خشونتله کونترول ائتمک اولماز

بللی‌دیر کی خشونت کیمی ایجتیماعی مسأله‌لری خشونتله کونترول ائتمک اولماز. نییه کی ائله بیر ایستیرسن اودو اودلا خاموشلایاسان کی شاید قیسا مودّتده جواب وئره, آما زمان بویو داها گوجلو بیر موشکوله تبدیل اولار.

ایمام حسینه آغلایانین یئری جنّتدیرمی؟



عزیزلرین بیری سوروشدو بو ریوایت کی بویورور: ایمام حسینه (ع) گؤز یاشی تؤکه‌نین یئری جنّتدیر, نه دئمکدیر. آخی من ائله‌لرین تانیرام کی هم ایمام حسینه آغلاییرلار و هم ده ائله گوناهلار ائدیرلر کی اوخشامیر اونلارین یئری جنّت اولسون.

جوابیندا بو مسأله‌نی آچیقلادیم کی بیری ایسته‌سه او مقاما یئتیشه کی ایمام حسینه آغلایا, گرک بوتون عمللری آللاه دئیه‌ن و ایمام حسین دئیه‌ن اولا. یوخسا ریاکارلیق و تزویردن تؤکولن گؤز یاشلاری ایمام حسینه آغلاماق ساییلماز.

بیر آیری مسأله‌ده وار کی بیز آیریلار باره‌ده بو راحاتلیقدا قضاوت ائده بیلمه‌ریک. یعنی الیمیزده قطعی دلیل اولماسا کی فیلانی گوناهکاردیر اونون باره سینده قضاوت ائده بیلمه ریک.

ائوده‌کی زلزله تدبیرلری


هرکس بیلیر کی اولکه‌میز زلزله خطینده یئرلشیر. بو دوروم, زلزله‌یه قارشی حاضیرلیقلی اولمامیزین گرکلی اولدوغونو گؤستریر. زلزله‌نین نه زمان اولاجاغی هله هئچ کسین طرفیندن اؤن گؤروله بیلینمیر. بو دا هر آن زلزله اولاجاق کیمی همیشه تدبیرلی و حاضیر اولمامیزی گرکلی ائدیر. طبیعتاً همیشه بئله بیر گؤزله‌مه ایچینده اولماق اینسانلاری روحی جهتدن اذیت ائدر. دئمک ایسته‌دیگیمیز بودور کی ائولریمیز همیشه زلزله‌یه حاضیر اولمالیدیر. آلدیغیمیز بعضی ساده تدبیرلر باعیث اولار احتمالی زلزله‌ده اَن آز ضرری گؤرک.

بو ساده تدبیرلر نه‌دیر؟

1. بیرینجی بودور کی ائویزی حتماً زلزله قارشیسیندا بیمه ائدین. بونو ائله‌مه‌سز بؤیوک مادی ضرر گؤره بیلرسیز.

2. زلزله‌ اثرینده دنگه‌سینی الدن وئریب ییخیلا بیلن اشیالاری یئره و یا دیوارا برکیدین. چوخلاری زلزله زمانی ییخیلان ویترین کیمی اشیالارین اثرینده یارالانیر. عین زماندا چوخ سئودیگیمیز اشیالارا دا بؤیوک ضرر گلر.

3. آپارتومان ائولرده زلزله زمانی پنجره‌دن حیاطه چیخماق ایمکانی یوخدور. بونا گؤره پالتار یویان ماشینی, یخچل کیمی وساییلین -کی سیزی زلزله زمانی قورتارا بیلر- اطرافینی بوش قویون. زلزله زمانیندا بو اشیالارین اطرافیندا جنین فورموندا اوتوروب گؤزله‌یین.

4. ایمکانیزدا اولسا برق, سو و قازی قطع ائله‌ماق اوچون اوتوماتیک سیستملردن ایستیفاده ائدین. بو ایشله زلزله زمانی میدانا گلن حادیثه‌لرین چوخونون قارشی‌سینی آلمیش اولورسوز.

5. زلزله زمانی پیلّه‌لردن, پنجره‌لردن, ییخیلان اشیالاردان و بالکونلاردان اوزاق دورون.

6. یاتاق و تختلریزی پولاد قفس آلتینا آلا بیلرسیز.

7. یئنی ائو تیکدیرسیز و یا یئنی ائو آلسیز یئر و مصالح باخیمیندان زلزله قارشی‌سیندا موقاویم اولماسینا دیقّت یئتیرین.

8. ائوده راحت ال چاتا بیلن یئرده ایلکین کؤمکلر کیفی ساخلایین. بو کیفین ایچینده ایلکین کؤمکلر لوازیمی, ال چیراغی, ایمکانی اولسا بیر چادیر, یاتما کیسه‌سی, حصیر, کالوروسو چوخ اولان قورو یئمکلر (قورو اوزوم و . . .) و ایضافه باتری کیمی زلزله زمانی لازیم اولان وساییل ساخلایا بیلرسیز. ایمکانی اولسا بو کیفی چیخیش قاپی‌یا یاخین قویون.

9. عاییله‌زله زلزله زمانی نه ایشلر گؤره‌جگیزین نقشه‌سین چکین. حتّا بونو نئچه دفعه تمرین ائدین.

10. ایلکین کؤمکلری اؤیرنین.

11. حتماً ائویزده بیر اود سؤندورن کپسول ساخلایین و اونو مونظم اولاراق شارژ ائدین.

12. ائوده‌کی سینان اشیالاری اوجا یئره قویمایین.

13. عاجیل و ایضطیراری شوماره‌لرین لیستینی یازیب الده قویون و ائلیه بیلسز ازبرله‌یین.

14. رسمی یئرلرین خبرلرینی زلزله موریدینده تعقیب ائدین و ایمکانیزدا اولسا اونلارین قوردوغو کیلاسلار و دؤره‌لرده شیرکت ائدین.

15. یادیزدا اولسون زلزله زمانی سیزه بیر شئی اولماسا دا, قونشولاریزین و یا آیری اینسانلارین کؤمگه احتیاجی اولا بیلر.

 

زلزله‌سیز بیر دونیا آرزولاریق آما طبیعتین بو آرزوموزو بوشا چیخارتدیغینی بیلیریک. بونا گؤره همیشه زلزله‌یه حاضیر اولمالی‌ییق.

موشتری‌نین احتیرامی


موشتری‌یه احتیرام قویماق باعیث اولدو کی اوتوموبیل تولید ائدن, موشتری‌نین اعتیمادینی ساخلاماق اوچون مین عدد ماشینین منفعتیندن واز کئچسین.

کئچن ایل تایلنده گلن سئل اثرینده هوندا شیرکتی‌نین آنبارلاریندان بیرینی سئل باسدی و مین عدد صیفر کیلومتر ماشین یاری‌یاجان سو آلتیندا قالدی. بو مسأله باعیث اولدو کی بو شیرکتین مودیری موشتری‌لرین موطمئین ائتمک اوچون کی اونلارا سئل باسمیش ماشین ساتمایاجاق, بو ماشینلارین ایسقاطینا امر وئردی. ائله ماشینلاری کی فقط سئل باسمیشدی و تمیزله‌مکله اوّلکی حاللارینا قاییدا بیلردیلر.



کؤهنه تکرله داغیدیجی توفانلاری آزالتماق اولار

موحقیقلر داغیدیجی توفانلارین اثرینی آزالتماق اوچون ساده و اوجوز یول تاپیبلار کی ائله‌مک اولار کؤهنه ماشین تکرلری ‌ایله توفانین اثرین آزالتماق اولسون.

کئچن هفته آمریکانین شرق ساحیللرینده باش وئرن سندی توفانی اونلار نفرلرین جانین آلیب و اونلار میلیارد دولار خسارت ووردو.

ادینبورگ دانیشگاهیندان دریا موهندیسی «استفن سالتر» بیر طرح وئریب کی اوندا, مینلر تکری بیر-بیرینه باغلانماقلا اوزون پیلاستیک لوله‌لر یارانیر کی اوقیانوسون 100 متر درینلیگینده یئرلشدیریلیر.

اوقیانوس سطحینده دالغالارین حرکتی, سطحده‌کی ایستی سویو اوقیانوسون درینلیگینه آپاریر.

سالتر دئییر: «قاییدیلماز دلیکلردن ایستیفاده ائتسک, نتیجه‌ده اوقیانوس سویو یاخشیجا قاریشار و اوقیانوس سطحی‌نین حرارتی 26.5 سانتیقراد درجه‌دن آز اولار. بو همن حرارت میزانی‌دیر کی توفانلار اوندا تشکیل تاپار.

اونون دئدیگینه گؤره دالغالارین انرژیسیندن ایستیفاده ائدیب اوقیانوس سطحی‌نین حرارتینی آزالتماق, اکولوژی نظردن منطیقلی ایشدیر.

بو موحقیق اینانیر کی طبیعی صورتده ایشله‌ین پومپلاری توفان مسیرینده قوشماق اولار.

توفان مسیری آتلانتیک اوقیانوسوندا ایستی مسیردیر کی لاپ خطرلی و لاپ داغیدیجی توفانلار اوردا تشکیل تاپیر و اوردان کئچیر.

اوسقوف «تئودورس» قبطی‌لرین تازا پاپی اولدو

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ee/Coptic_monks.jpg

مصر قبطی‌لر کلیساسی پوشک آتماقلا, اوسقوف «تئودورس»-و دونیا قبطی‌لرین رهبری و پاپی کیمی سئچدی.

عربی اسکای نیوزون وئردیگی خبره گؤره, مصرین قبطی‌لر کلیساسی, پوتک آتماق یولو ایله مصر و دونیا قبطی‌لرین پاپینی تعیین ائتمک اوچون اوچ نامزد ایچیندن 60 یاشلی اوسقوف تئودورسو, قبطی‌لرین یوز اون سککیزینجی پاپی و معنوی رهبری عنوانیندا سئچدی.

تئودورس, پاپ «شنوده»نین اؤلوموندن سونرا قبطی‌لرین یوز اون سککیزینجی پاپی کیمی بو مقاما منصوب اولدو.

مصر قبطی‌لر کلیساسی قاباقجادان سئچکیلر قورماقلا اوسقوف رافائل, اوسقوف تئودورس و کشیش رافائل آقامینیانی, ایلکین بئش نامزدین ایچیندن اصلی نامزد عنوانیندا سئچمیشدی و پوشک آتما مراسیمی بو اوچ نامزدین آراسیندا ایجرا اولدو.

مصر قبطی‌لری بو اؤلکه جمعیّتی‌نین یوزده اونون تشکیل وئریرلر و آمریکا, کانادا و سوداندا و آیری اؤلکه‌لرده‌ده چوخلو قبطی یاشاییر.

قبطی‌لر بیر میلّت ایدیلر کی عربلر ایچینده آسمیله اولوبلار و دیللری آرادان گئدیب. اونلار مسیحی اورتودوکس اولسالار دا آیری مسیحیلرین پرچمی آلتینا گئتمه‌ییب قبطی اورتودوکس ساییلیرلار و اؤزلری اوچون آیری پاپلاری وار.

تبریز شهرداریسی آسیا شهرداریلار جمعینه قوشولور


تبریزین شهرداریسی عضویّت حقی اوچون اوچ مین دولار وئرمکله, آسیا شهرداریلار جمعینه قوشولدو.

تبریز شهرداریسی‌نین, تایلندین بانکوک شهرینده اولان آسیا شهرداریلار ییغینجاغیندا حضور تاپماغی اوچون, اوچ فوریّتلی لاییحه‌سی تبریزین شهر شوراسیندا تصویب اولدو.

بو مجمعین ایکی ایللیک عضویّت حقی, آلتی مین دولاردیر کی تبریز شهرداریسی نامه یازماقلا و کئچن ایل بو مجمعده حاضیر اولماماسینی نظرده آلماقلا, اوچ مین دولار تبریزین شهر شوراسی‌نین صاندیغیندان وئریر.

هابئله تبریز شهرداری 200 چادیر کمپی‌نین آرتیریلماسیندان خبر وئردی کی تبریز جماعتی‌نین اورژانسی شراییطده ایسکانی اوچون نظرده آلیب. او آرتیردی: بو تعدادلا ایندی تبریز شهری‌نین 400 ایضطرری کمپی وار و 50 سیّار توالت‌ده نظرده آلینیب.

نئچه دقیقه ایچینده نفت دوزلتمک


عالیملر تازا یول تابیلار کی آنا طبیعتین میلیونلار ایل بویوندا گؤردویو ایشی, یعنی یوسونلاری خام نفته چئویرمه‌نی, نئچه دقیقه‌نین عرضینده گؤرورلر.

میشیگان دانیشگاهی‌نین موحقیقلری دئییرلر کی ائلیه بیلیبلر نئچه دقیقه عرضینده یوسونلاری سیخیب پیشیرسینلر و بو یاشیل یوسونون یوزده آلتمیشینی خام نفته چئویرسینلر.

"فیل ساواژ" بو دانیشگاهین شیمی موهندیسلیک اوستادی دئییر: «چالیشیریق طبیعتین, دریا اورگانیزملرینی نفته چئورمک پروسه‌سینی تقلید ائدک.

ساواژ و همکارلاری بیر پولاد لوله‌نی یاش یوسونلا دولدوردولار و آغزینی مؤحکم باغلادیلار و اونو 1000 درجه فارنهایت ایستیلیگینده اولان قومون آلتینا قویلادیلار. سونرا بو یوسونون حرارتی 550 درجه‌یه چاتاندا اونو ائشیگه چیخارتدیلار.

یوسوندان یاناجاق دوزلدنلر بو ایش اوچون اوّلده یوسونو قورودورلار و سونرا اونون طبیعی یاغینی ایستیخراج ائدیرلر, آما اونون هر بوشقاسی‌ 20 دولارا چیخیر کی نیشان وئریر بو یاناجاغین بنزین پومپلارینا چاتماغا چوخ یولو وار.

ساواژ دئییر: «شیرکتلر بیلیرلر کی بو ایقتیصادی یول دئییل. بو اوزدن بیر یول آختاریرلار کی یاش یوسوندان ایستیفاده ائله‌سینلر یعنی همن ایش کی بیز گؤردوک.»

اونون دئدیگینه گؤره «فیشار اوجاغیندا» تولید اولان بو خام نفتده اصلی یوسونون انرژیسی‌نین یوزده دوخسانی وار.

بیر آتیش * رمیة واحدة

اوغول آتادان ایستیر کی قوش شیکاری اوچون اونا توفنگ آلسین. آتا موافیقت ائدیر و اوغلونو شهر بازارینا آپاریر کی توفنگی, ائله توکاندان آلسین کی اونو, بو زمینه‌ده تجروبه‌لی آدام ایداره ائدیر.

توکان صاحیبی اونا ایکی جوره شیکاری توفنگ گؤستریر. بیری بیر آتیشلی و بیر‌ده ایکی آتیشلی. (بیری ایله بیر دفعه آتماق اولاردی و بیر ایله ایکی دفعه آتماق اولاردی). اوغلان ایکینجی نوعی یعنی ایکی لوله‌لینی سئچدی. و توکان صاحیبی‌نین نظرینی بو باره‌ده سوروشدو, نیه کی او بو زمینه‌ده تجروبه‌لی ایدی.

(توکان صاحیبی) جواب وئردی: صمیمیّتله دئییم کی من سنین یئرینه اولسایدیم بیر لوله‌لینی سئچردیم و شکسیز بیر آتیشلی توفنگ داها یاخشیدیر. نیه کی سن هر دفعه اؤز-اؤزونه دئیه‌جکسن:

ایندی هدفه دَیمه‌سه آیری شانسیم یوخدو.

آما ایکی لوله‌لی توفنگده, سن بئله دوشونه‌جکسن کی بیرینجی آتیش ائله‌ده موهوم دئییل, نیه کی ایکینجی آتیشا فورصتین وار و اولا بیلر هدفه دَیمه‌یه !

اوغلان توکانچی‌نین مصلحتینه قانع اولوب بیر آتیشلی توفنگی آلدی و آتاسینا دئدی کی بو ساتیجی‌دان موهوم درس اؤیرندیم و اودا بو کی یاشاییشیمین بوتون فورصتلیرنه حریص اولام تا کی بیرینجی آتیشدا هدفی وورام. و اؤزومو آیری فورصتلره موطمئین ائتمه‌یم, کی ایمکانی وار هامیسینی الدن وئرم.

حیکمت:

بیرینجی فورصتی الدن وئرمه بلکه اوندا یاخشیجا دقیق اول, نیه کی موفقیّت فورصتلری دگیشیلمز . . .اؤز-اؤزونه دئمه کی بیر آیری فورصتیم داها وار,  اولا بیلر آیری فورصت بیر داها الینه کئچمه‌سین.

 

رمیة واحدة

طلب ابن من والده أن یشتری له بندقیة لصید الطیور فوافق الوالد على هذا الطلب واصطحب الإبن إلى سوق  المدینة لیبتاع له بندقیة من محل بیع بنادق یدیره شخص متقدم فی السن خبرته واسعة فی هذا المجال .

 عرض علیه صاحب المحل نوعین من بنادق الصید الأول  بطلقة واحدة والثانیة بطلقتین واختار الإبن النوع الثانی أی بندقیة ذات فوهتین .

 وتوجه بالسؤال إلى صاحب المحل عن رأیه الصریح فیما  اختار کونه صاحب خبرة وعتیق فی هذه المهنة ؟

 فأجابه : بصراحة لو کنت مکانک لاخترت بندقیة ذات فوهة  واحدة ودون تردد فبندقیة بطلقة واحدة أفضل لأنک فی کل مرة  تسدد تقول لنفسک :

 إذا لم أصب الهدف الآن فقد لا تتاح لی فرصة أخرى .

 أما بالبندقیة  ذات الفوهتین فإنک تکون شاعرا أن طلقة واحدة لیست مهمة جدا لأن عندک طلقة ثانیة وقد لا تصیب الهدف !

 اقتنع الإبن من کلام صاحب المحل واشترى بندقیة بطلقة واحدة  وقال لوالده لقد تعلمت من هذا البائع درسا مهما وهو أن أحرص  فی جمیع مجالات حیاتی أن أصیب من الرمیة الأولى  وأن لا أمنی النفس بفرص أخرى قد افقدها جمیعها .

تـــذکــــر:

لا تفوت الفرصة الاولى بل رکز علیها جیدا لأن فرص النجاح لا تعوض.. ولا تقل لنفسک هناک فرصة ثانیة ، فقد لا تأتی الفرصة الثانیة  مرة أخرى.

آذربایجاندا قتل عام و یا بؤیوک باهالیق دؤورو (95 ایل بوندان قاب

آذربایجانلی‌لار ایچینده بؤیوک باهالیغا معروف اولان بؤیوک قیتلیق, 1296-جی هیجری شمسی (1917 میلادی) ایلینده باشلاییب و 1298-جی ه.ش (1919 میلادی) ایلینده باشا چاتدی. تاریخچیلرین چوخ آزی آذربایجانداکی بو سوی قیریما ایشاره ائدیبلر. یاییلان سندلر و خاریجی اؤلکه‌لر سفیرلری‌نین گوزاریشینه اساساً بؤیوک باهالیق دؤورونده ایران جمعیتی‌نین یوزده قیرخی تلف اولدو. طرف ساخلامایان تاریخچیلرین هامیسی بو قیتلیغین عامیلینی سئل, طوفان و یاغیشسیزلیق کیمی زادلار بیلمیرلر. بلکه بؤیوک قیتلیغین اساس عامیلینی انگیلیسین ایستعماری سیاستی ساییرلار. 1917 اینقیلابی‌نین غالبیّتی ایله روسیه‌نین ایشغالچی قوشونو ایراندان گئتدی. او دؤورده ایران 400 مین نفر انگلیس قوشونو ایله ایشغال اولموشدو. انگیلیسلر ایراندا و روسیه‌نین جنوبونداکی قوشونلارینی تعذیه ائتمک اوچون, ایرانین غرب و شیمال و مخصوصاً آذربایجانین اکین محصوللارینی آلدیلار.

1918 میلادی ایلینده آذربایجانین میانا شهری عوثمانلی قوشونو طرفیندن ایشغال اولدو, انگیلیسلر بوتون یئمک ذخیره‌لرینی اودلادیلار کی عوثمانلی‌لارین الینه دوشمه‌سین.

خانم نیکی آر کدی «قاجار دؤورونون ایرانی و رضاخانین قالخماسی» کیتابیندا یازیر کی ایرانلی‌لار قارینلارینی دویورماق اوچون آغاج ریشه‌سی یئییردیلر و بعضاً آدام‌دا یئییردیلر.

ایشغالچیلار, تزار قوشونون چیخماسی و عوثمانلی‌نین مغلوبیّتیندن سونرا ایراندا آت چاپدیردیلار و 1299 ه.ش (1921- ایلین فوریه‌سی) کودتاسیندان سونرا و ایرانین بوتون ایشلرین انگلوفیل فراماسونرلره (انگیلیس پرستلره) تاپیشیراندان سونرا ایرانی ترک ائله‌دیلر. تقریباً 10-8 میلیون نفر (یعنی او زمانکی ایران جمعیتی‌نین تقریباً یاریسی) بو قیتلیقدا تلف اولدولار و انگیلیسلر بو قیتلیغین آزالماسی جهتینده نه اینکی بیر ایش گؤرمه‌دیلر, بلکه ایرانین باشا باشیندا تاخیل و یئمه‌لی زادلاری آلماقلا و هند و بین‌النهرین‌دن تاخیل وارید ائتمه‌مکله و آمریکادان تاخیل گلمه‌سی‌نین قاباغین آلماقلا و بعضی مالی سیاستلرین ایجراسی ایله (او جومله‌دن ایران نفتی‌نین پولونو وئرمه‌مکله) قیتلیغی چوخالتدیلار. نتیجه‌ده جماعتیمیزین داها چوخو انگیلیس سیاستلری اثرینده یارانمیش آجلیقدان تلف اولدولار.

عوثمانلی ایله ساواشماغا گؤره و انگیلیسلرین عوثمانلیدان و یئنی شوروی حکومتیندن قورخماسینا گؤره, انگیلیس قوشونلاری آذربایجاندا آیری یئرلردن داها چوخ ایدی. بو اوزدن ایدعا ائتمک اولار کی آذربایجانداکی تلفات یوزده قیرخدان داها چوخیدی.

طبیعتاً اکین محصوللاری‌نین قیمتی شیدّتلی صورتده باهالاشدی. حتّا دئییلیر کی شهرلرده جماعت قارنینی دویورماق اوچون, بیر دوکانی ایکی اوچ چؤرکله دگیشیردیلر. شاید تلفاتین یاریسیندان چوخو آذربایجانا مربوط اولا.

بیرینجی دونیا ساواشیندان سونرا پاریسده تشکیل اولان کونفرانسدا, بیرینجی دونیا ساواشی‌نین فاتیحلری بو مسأله‌نین یانیندان سس‌سیز و چوخ ساده کئچدیلر.

و هله ده استعمارچی سیاستین گوجو بو مسأله‌نین اوستونون آچیلماسینا ایجازه وئرمیر.


علی‌نین (ع) ویلایتی بؤیوک سونّی عالیمین نظرینده


«اسماعیل بن اسحاق بن اسماعیل» سونّی عالیملریندندیر کی 282-جی هیجری قمری ایلینده دونیادان گئدیب.

او بغدادین بؤیوک عالیملریندن و خلیفه متوکلین منصوب ائله‌دیگی قاضی‌لردن ایدی کی موختلیف ایسلامی علملر زمینه‌سینده چوخلو اثرلری وار. اونون طایفاسیندا دا آدلیم عالیملر وار کی او عصرین رجال اثرلرینده آدلاری وار. اونون اخلاقی و علمی شخصیتی اوچونجو عصر و سونراکی ایفراطی سونّی‌لر طرفیندن تأیید اولور و اللریندن گلن سیتایشی اوندان ائدیبلر.

اونون شرح حالیندا (الاسلام ذهبی: 21/124 ـ 125) غدیر حدیثی باره‌ده بیر نوکته گلیب کی بو موبارک گونده اونا ایشاره ائتمک گؤزل اولار:

نفطویه اؤز تاریخینده یازیر: بو اسماعیل, محمد بن عبدالله بن طاهرین[ذو الیمینین] کاتیبی‌ایدی. بیر گون محمد اسماعیلدان سوروشدو: «انت منی بمنزلة هارون من موسی» و «من کنت مولاه» حدیثلری‌نین سندلری نئجه‌دیر؟

اسماعیل دئدی: بیرینجی حدیث داها دوزدور و ایکینجیسی اوندان سونرا یئر آلیر. [الاول أصح، و الآخر دونه].

محمد دئییر اونا دئدیم: بو حدیث [یعنی «من کنت مولاه»] بیر عیده کوفی‌لر و بصری‌لری طرفیندن نقل اولوب.

اسماعیل جواب وئردی: البته هرکس کی علی اونون مولاسی اولمایا زیان و خوسراندادیر. (نعم و قد خاب و خسر من لم علیّ مولاه.)

اینترنتسیز, اؤزومو ایتمیش حیس ائدیرم


انگلیستاندا 25 یاشدان آز جوانلاردا بیر آراشدیرما نیشان وئریب کی هر بئش نفردن دؤرد نفری اینترنتسیز اؤزونو «ایتمیش» حیس ائدیر.

تلگرافین وئردیگی خبره گؤره, بو آراشدیرما لندنین علوم موزه‌سی طرفیندن مین نفر 25 یاشدان کیچیک جوانلار اوستونده اولوب کی وئبله بؤیوموش نسله, اینترنتین قویدوغو تأثیرینی گؤرسدیر.

آیری طرفدن 25 یاشدان یوخاری اولانلارین بئشده اوچو اینترنت باره‌ده بو نظرلری وار.

بو تحقیقده‌کی آداملارین اوچده بیری اینترنتی تیلویزیونا ترجیح وئریرلر و یوزده آلتمیشی اینترنتی, ایرمیجی عصرین اَن بؤیوک ایختیراعسی بیلیرلر.

تحقیقده‌کی آروادلارین یاریسی و  25 یاشدان آشاغی  آروادلارین یوزده آلتمیشی اینترنتدن ناخوشلوقلارین تانیماق اوچون ایستیفاده ائدیرلر. هابئله تحقیقده‌کیلرین یوزده قیرخی اینترنتدن آشپزلیگی اؤیرنمک اوچون ایستیفاده ائدیرلر و اوچده بیری‌ده وساییل تعمیرینی اؤیرنمک اوچون بو وسیله‌دن ایستیفاده ائدیرلر.

نسل کشی بزرگ ایران به دست بریتانیای کبیر

آیا می دانید در جنگ جهانی اول نسل کشی بزرگی در ایران رخ داده است؟از قحطی بزرگ ایران چه می دانید؟ آیا می دانید مابین سالهای 1917 تا 1919 بیش از 40 درصد جمعیت ایران جان خود را از دست دادند؟

طی سال های 1917 تا 1919 ایران با وجود اعلام بی طرفی در جنگ جهانی اول، بیشترین آسیب را از این جنگ ویرانگر دید و در حدود نیمی از جمعیت کشور قربانی مطامع کشورهای بزرگ و استعمارگر آن دوران شدند. اسناد این قتل عام قریب به 10 میلیون نفری همچنان در ردیف اسناد طبقه بندی شده و سرّی انگلستان قرار دارد و این کشور هنوز هم از انتشار آن ها ممانعت می کند.

گزارش زیر با توجه به کتاب "قحطی بزرگ" نوشته دکتر محمد قلی مجد نوشته شده است که یکی از منابع انگشت شمار موجود درباره نسل کشی در آذربایجان بوده و با استناد به اظهارات شاهدان و برخی اسناد تاریخی در دسترس نوشته شده است.

با کشته شدن ولیعهد اتریش در سال 1914 جرقه جنگ جهانی اول زده شد. کشورهای روسیه، فرانسه و بریتانیا تحت عنوان "دول متفق" و کشورهای اتریش و آلمان به عنوان "دول محور" آغاز شد و سپس عثمانی، ایتالیا و ژاپن نیز با پیوستن به این گروه، میدان جنگ را به آسیا و خاورمیانه نیز گسترش دادند. در زمان آغاز جنگ جهانی اول، وضعیت داخلی ایران بسیار متزلزل بود. اوضاع آشفته و نابسامان اقتصادی و سیاسی و مداخله بدون حد و مرز قدرتهای خارجی، ایران را تا آستانه یک دولت ورشکسته پیش برد. هشت روز پس از تاجگذاری مرحوم احمدشاه قاجار، جنگ جهانی اول آغاز شد و مستوفی الممالک نخست وزیر ایران رسما موضع بی طرفانه ایران را به دول متخاصم اعلام نمود.

 با وجود اعلام بی طرفی ایران، نیروهای متخاصم انگلیس و روس از نقاط مختلف وارد کشور شدند. جدا از دلایل ژئوپلتیک و منابع حیاتی ایران که برای ادامه جنگ ضروری بود، یکی از دلایل این تعرض به ایران، شکل گیری احساسات همسو با آلمان از طریق یکی از مقامات دربار بود و بریتانیا از بیم وقوع کودتای آلمانی در ایران، نیروهای خود را تا پشت دروازه های پایتخت پیش آورد. قوای روس در شهرهای آذربایجان، اردبیل، قزوین و انزلی، حضور داشتند و بخشهایی از جنوب کشور از جمله بوشهر و بندر لنگه نیز در اشغال نیروی انگلیس بود. همچنین واحدهایی از سربازان انگلیسی به همراه نیروهای هندی تحت امر خود از بحرین وارد آبادان شدند و این شهر را اشغال کردند. عمده ‏ترین توجیه ورود این نیروی نظامی، ضرورت محافظت از تأسیسات استخراج نفت در منطقه خوزستان بود. با انقلاب اکتبر 1917 روسیه، نیروهای روس از ایران خارج شدند و انگلیس برنامه ریزی خود برای پر کردن جای این نیروها را با بزرگ نمایی خطر آلمان ها و عثمانی آغاز کرد و بدین ترتیب انگلیسی ها از سال 1917 ایران را تحت اشغال خود درآوردند. حکومت مرکزی صرف نظر از معضلات سیاسی، با بحرانهای متعددی در ابعاد اقتصادی نیز مواجه بود و به دلایل گوناگون از جمله : دخالت بیگانگان برای سقوط قاجار و قدرت گرفتن پهلوی، درگیریهای سیاسی جناحهای حاکم، فقر و محرومیت توده ‏های مردم که به طرز اعجاب‏ انگیری رو به گسترش بود،  اوضاع نابسامان موجود را پیچیده تر کرده بود.

در همین زمان قحطی در ایران بیداد می کرد و همه روزه کودکان، زنان و سالمندان بسیاری را به کام مرگ می کشاند. نیروهای اشغالگر انگلیس تمامی منابع و تولیدات کشاورزی را برای گذران نیاز نظامیان در جنگ خود، غصب کرده و احتکار می کردند. عجیب تر اینکه ارتش بریتانیا مانع از واردات مواد غذایی از بین النهرین و هند و حتی از آمریکا به ایران شد. سربازان انگلیسی علاوه بر این بدلیل عدم رعایت بهداشت موجب شیوع بیماری هایی نظیر آنفولانزا و وبا در ایران شدند که بدلیل قحطی و عدم توانایی مردم برای مقاومت در برابر بیماری ها، مبتلایان جان خود را از دست می دادند. جعفر شهری نویسنده و شاهد این قحطی بزرگ می نویسد: "در همین قحطی نیز بود که نیمی از جمعیت پایتخت از گرسنگی تلف شده، اجساد گرسنگان در گوشه و کنار کوچه و بازار هیزم‏ وار بر روی هم انباشته شده، کفن و دفن آنها میسر نمی‏گردید و قیمت گندم از خرواری 4 تومان به 400 تومان و جو از من 2 تومان به 200 تومان رسیده، هنوز دارندگان و محتکران آنها حاضر به فروش نمی‏شدند." میرزا خلیل خان ثقفی - پزشک دربار - در خاطرات خود از اوضاع حاکم بر تهران می گوید که نشان دهنده عمق فاجعه در پایتخت است: "از یکی از گذرگاه های تهران عبور می‏کردم. به بازارچه‏ ای رسیدم که در آنجا دکان دمپخت‌پزی بود. رو به روی آن دکان، دو نفر زن پشت به دیوار ایستاده بودند. یکی از آنها پیرزنی بود صغیرالجثه و دیگری زنی جوان و بلندقامت. پیرزن که صورتش باز بود و کاسه گلینی در دست داشت، گریه‏ کنان گفت : ای آقا، به من و این دختر بدبختم رحم کنید؛ یک چارک از این دمپخت خریده و به ما بدهید، مدتی است که هیچ کدام غذا نخورده‏ ایم و نزدیک است از گرسنگی هلاک شویم. گفتم : قیمت یک چارک دمپخت چقدر است تا هر قدر پولش شد، بدهم خودتان بخرید. گفتند: نه آقا، شما بخرید و به ما بدهید چون ما زن هستیم، فروشنده ممکن است دمپخت را کم کشیده و ما متضرر شویم. یک چارک دمپخت خریده و در کاسه آنها ریختم. همان جا مشغول خوردن شدند و به طوری سریع این کار را انجام دادند که من هنوز فکر خود را درباره وضع آنها تمام نکرده بودم، دیدم که دمپخت را تمام کردند. گفتم: اگر سیر نشده‏ اید یک چارک دیگر برایتان بخرم، گفتند : آری بخرید و مرحمت کنید، خداوند به شما اجر خیر بدهد و سایه‏ تان را از سر اهل و عیالتان کم نکند. قحطی بزرگ  مردم را به مردار خواری وا داشته بوداز آنجا گذشتم و رسیدم به گذرِ تقی خان. در گذر تقی خان یک دکان شیربرنج فروشی بود. در روی بساط یک مجموعه بزرگ شیربرنج بود که تقریباَ ثلثی از آن فروخته شد و یک کاسه شیره با بشقابهای خالی و چند عدد قاشق نیز در روی بساط گذاشته بودند. من از وسط کوچه رو به بالا حرکت می‏کردم و نزدیک بود به دکان برسم که ناگهان در طرف مقابلم چشمم به دختری افتاد که در کنار دیواری ایستاده و چشم به من دوخته بود. دفعتاَ نگاهش از سوی من برگشت و به بساط شیربرنج فروشی افتاد. آن دختر، شش، هفت سال بیشتر نداشت. لباسها و چادرش پاره پاره بود و چشمان و ابروانش سیاه و با وصف آن اندام لاغر و چهره زرد که تقریباَ به رنگ کاه درآمده بود بسیار خوشگل و زیبا بود. همین که نگاهش به شیربرنج افتاد لرزشی بسیار شدید در تمام اندامش پدیدار گشت و دستهای خود را به حال التماس به جانب من و دکان شیربرنج فروشی که هر دو در یک امتداد قرار گرفته بودیم دراز کرد و خواست اشاره ‏کنان چیزی بگوید اما قوت و طاقتش تمام شد و در حالی که صدای نامفهومی شبیه به ناله از سینه ‏اش بیرون آمده، به روی زمین افتاد و ضعف کرد. من فوراَ به صاحب دکان دستور دادم که یک بشقاب شیربرنج که رویش شیره هم ریخته بود آورده و چند قاشقی به آن دختر خوراندیم. پس از اینکه اندکی حالش به جا آمد و توانست حرف بزند. گفت : دیگر نمی‏خورم، باقی این شیربرنج را بدهید ببرم برای مادرم تا او بخورد و مثل پدرم از گرسنگی نمیرد.»نیروهای انگلیس تمام محصولات کشاورزی را ا از کشاورزان می گرفتند و برای سربازان خود احتکار می کردندمحمد قلی مجد در کتاب "قحطی بزرگ" خود می نویسد: بر اثر چنین فاجعه عظیمی بود که جامعه ایرانی به شدت فروپاشید و استعمار بریتانیا توانست امپراطوری قاجار را مغلوب کند و به سادگی حکومت دست نشانده خود را در قالب کودتای 1299 بر ایران تحمیل کند. مجد چنین نتیجه میگیرد: «هیچ تردیدی نیست که انگلیسیها از قحطی و نسل کشی به عنوان وسیله ای برای سلطه بر ایران استفاده میکردند.  در زمان قحطی نانوایان و خانه داران از جو و سایر غلات به جای گندم استفاده می کردنددر زمان قحطی، شکل همه عوض شده و مردم دیگر به انسان شباهتی نداشتند. همه با چشمانی گود افتاده چهار دست و پا می خزیدند و علف و ریشه درختان را می خوردند. هر چه از جاندار و بی جان در دسترس بود به غذای مردم تبدیل شده بود. سگ، گربه، کلاغ، موش، خر و ... داناهو افسر شناخته شده اطلاعات نظامی انگلستان و نماینده سیاسی آن دولت در غرب ایران در سالهای 1918 و 1919 درباره قحطی درغرب ایران اینگونه می نویسد: "اجساد چروکیده زنان و مردان، پشته شده و در معابر عمومی افتاده اند. در میان انگشتان چروکیده آنان همچنان مشتی علف که از کنار جاده کنده اند و یا ریشه هایی که از مزارع در آورده اند به چشم می خورد؛ با این علفها می خواستند رنج ناشی از قحطی و مرگ را تاب بیاورند. در جایی دیگر، پابرهنه ای با چشمان گود افتاده که دیگر شباهت چندانی به انسان نداشت، چهار دست و پا روی جاده جلوی خودرویی که نزدیک می شد می خزید و در حالی که نای حرف زدن نداشت با اشاراتی برای لقمه نانی التماس می کرد."قحطی 1917؛ بزرگترین فاجعه تاریخ آذربایجان از گزارش‌های مطبوعات آن زمان کاملا روشن است که در تابستان 1917 ایران در آستانه قحطی قرار داشت و برداشت محصولات تنها وقفه‌ای کوتاه در آن ایجاد کرده بود. روزنامه ایران در 18 اوت 1917 چنین گزارش می‌دهد: «بر اثر تلاش‌های دولت، هم‌اکنون مقدار قابل توجهی غله در حال ورود به شهر است و دیروز قیمت جو در هر خروار از 35 تومان به 30 تومان کاهش یافت». اما این تسکینی گذرا بود. ایران در 21 سپتامبر 1917 می‌نویسد: «نبود غله دارد در سراسر ایران قحطی به وجود می‌آورد. تاثیر کمبود غله بویژه در کاشان مشهود است و هیچ ترفندی نمی‌تواند اوضاع را بهتر کند، زیرا حمل غله از قم یا سلطان‌آباد  به کاشان ممنوع است(انگلیس مانع این کار بود) و مازاد غله این مناطق به شهرهای شمالی (برای متفقین) ارسال می‌شود».بدلیل ممنوعیت ورود غله از قم و سلطان آباد به کاشان بسیاری از مردم این شهر از گرسنگی کشته شدند «جان لارنس کالدول» در گزارشی با عنوان «فقر و رنج در ایران» به تاریخ 4 اکتبر 1917 به تشریح قحطی فزاینده پرداخته و می‌نویسد: «کمبود مواد غذایی، بویژه گندم و انواع نان، سراسر ایران بویژه مناطق شمالی و حاشیه‌ای و نیز تهران را چنان در برگرفته که پیش‌ از آغاز زمستان، فقر و رنج وسیعی پدید آمده است. تردیدی نیست که زمستان امسال مرگ و گرسنگی چند برابر خواهد شد... حتی در این موقع از سال، قیمت ارزاق به بالاترین حد خود طی چندین سال گذشته رسیده و کمبود غله و میوه‌جات حقیقتا هشداردهنده است».گرسنگی فراگیر در تمام نقاط ایرانمجد در کتاب خود با اشاره به تلگراف ها و مکتابات موجود و همچنین روزنامه های آن روز از فراگیر شدن قحطی در تمام نقاط کشور اینگونه می نویسد: از ژانویه 1918، کارد به استخوان رسید. در گزارش روزنامه رعد در یازدهم ژانویه 1918 چنین آمده است: «به گزارش نظمیه، هفته گذشته 51 نفر بر اثر گرسنگی و سرما در خیابان‌های تهران جان باخته‌اند». در همین مقاله به اقدامات امدادی انجام گرفته برای مقابله با قحطی در تهران اشاره شده است: «تا پایان دسامبر، کمیته مرکزی صدقات اقدامات زیر را برای فقرای شهر به انجام رسانده است: اختصاص باغ اعتماد حضور با اتاق‌های زیاد و با اسباب و اثاثیه مورد نیاز و گرمایش برای اقامت مستمندان، اختصاص باغ مجزایی برای زنان مستمند و کودکان، پناه دادن به یک‌هزار نفر ایجاد یک حمام برای آنها، تأمین البسه مورد نیاز، تأمین جیره روزانه برای چای، آش و برنج، معالجه بیماران، نگهداری از زنان باردار و تأمین شیر نوزادان یتیم، تأسیس یک مریضخانه 30 تختخوابی، ایجاد کارخانه‌ای برای قالیبافی زنان و کودکان که تاکنون 8 دستگاه دار قالیبافی در حال کار در آن مستقر شده است و تعیین معلمی برای تعلیم علوم دینی به کودکان». رعد در بیستم ژانویه درباره بیماری و گرسنگی می‌نویسد: «در چند روز گذشته تعدادی بر اثر وبا در بارفروش و دیگر نقاط نزدیک دریای خزر درگذشته‌اند». اجساد قربانیان بیماری و گرسنگی در گوشه کنار شهرها و جاده ها دیده می شدرعد در 28 ژانویه درباره اوضاع قم می‌نویسد: «اوضاع شهر قم از نظر مواد غذایی اسفبار است. طی هفته گذشته، بیش از 50 نفر بر اثر گرسنگی و سرما جان باخته‌اند و تعدادی از آنها هنوز دفن نشده‌اند. برخی از مردم برای غذایشان تنها خون گوسفند در دسترس دارند». این روزنامه در شماره 29 ژانویه درباره پیشنهاد گشایش نانوایی‌های دولتی در تهران می‌نویسد: «دولت بنا دارد 20 دکان نانوایی برای فروش نان ارزان به فقرا باز کند و نانوایان دیگر هم می‌توانند به هر قیمت که بخواهند نان بفروشند». رعد در 5 فوریه 1918 درباره آمار مرگ و میر در خیابان‌های تهران می‌نویسد: «حاکم تهران به وزارت داخله گزارش داده است، طی 20 روز گذشته تعداد مردگان بویژه به‌خاطر قحطی در تهران به 520 نفر رسیده است، یعنی به‌طور متوسط در هر روز 36 نفر».کالدول در تلگرافی به تاریخ 22 ژانویه 1918، چنین گزارش می‌کند: «در شهر‌های گوناگون به امداد فوری نیاز است. روزانه چندین مرگ گزارش می‌شود. در ولایاتی که دولت ایران قیمت‌های خاصی را تعیین کرده حجم محدودی از گندم، برنج و دیگر مواد غذایی را می‌توان خرید. زنان روزها در صف نانوایی منتظر دریافت نان بودند و نهایتا بسیاری از آنها دست خالی و گرسنه باز میگشتندسخت‌ترین مشکل، تأمین امکانات دارویی و پزشکی است. واردات مواد غذایی اگر غیرممکن نباشد بسیار سخت است. قیمت‌ها گزافند، گندم هر بوشل 15 تا 20 دلار... مردم و مقامات مسؤول با هم همکاری می‌کنند اما موضوع از توان آنها به تنهایی خارج است. سازمان‌های محلی ماهانه 20 هزار دلار در تهران هزینه می‌کنند اما این مقدار تنها نیاز 10 درصد نیازمندان شهر را پاسخ می‌دهد. در دیگر ولایات نیز شرایط به همین منوال است». کالدول در اول فوریه 1918 اینگونه تلگراف می‌زند: «مشکل قحطی کاهش نیافته است». کالدول در گزارش مطبوعاتی دیگری برخی اخبار قحطی را در اختیار مطبوعات قرار می‌دهد. در 14 فوریه 1918، دکتر ساموئل جردن، رئیس کالج آمریکا در تلگرافی چنین می‌نویسد: «تنها در تهران 40‌هزار بینوا وجود دارد. مردم، مردار حیوانات را می‌خورند. زنان نوزادان خود را سر راه می‌گذارند».گزاش های وایت و ساوترد در ماه آوریل 1918، فرانسیس وایت دبیر سفارت آمریکا از بغداد به تهران سفر می کند. کالدول می نویسد: " مفتخرا به ضمیمه، یادداشت دبیر سفارت را که حاوی اطلاعاتی است که نامبرده طی سفر خود از بغداد به تهران گردآوری کرده و ممکن است مورد علاقه آن وزارتخانه قرار گیرد، ارسال می کنم." وایت وضع گرسنگی را چنین تشریح می کند: در سرتاسر جاده ها کودکان لخت دیده می شوند که فقط پوست و استخوان اند. قطر ساقهایشان بیش از سه اینچ نیست و صورتشان مانند پیرمردان و پیرزنان هشتاد ساله تکیده و چروکیده است. همه جا کمبود دیده می شود و مردم ناگزیرند علف و یونجه بخورند و حتی دانه ها را از سرگین سطح جاده جمع می کنند تا نان درست کنند. در همدان چندین مورد دیده شد که گوشت انسان می خورند و دیدن صحنه درگیری کودکان و سگها بر سر جسد و یا بدست آوردن زباله هایی که به خیابان ها ریخته می شود عجیب نیست. قحطی و وبا، بهار 1918 در بهار 1918، قحطی شدت گرفت. در اول مارس 1918، کالدول تلگراف زیر را مخابره کرد: "کابینه به علت اوضاع سیاسی و قحطی استعفا می دهد." در شانزدهم مارس 1918، شولر دبیر کمیته امداد آمریکا در ایران به چارلز ویکری در نیویورک چنین تلگراف می زند که: "وضع نگران کننده اضطراری ادامه دارد. صدها نفر مرده اند. غذای نزدیک به بیست هزار نفر در تهران تامین شده اما کارهای امدادی به مشهد، همدان، قزوین، کرمانشاه و سلطان آباد نیز تسری یافته است." در 17 آوریل کالدول تلگراف می زند که: "گرسنگی شدت گرفته و ناآرامی در شمال غرب ایران افزایش یافته است." این اوضاع اسفبار بهار 1918 در مروسله ای از سوی کالدول توصیف شده است. به رغم فعالیت های وسیع کمیته امداد نجات و تغذیه بیش از هزاران گرسنه، کالدول می گوید: هزاران نفر که کمک به آن ها میسر نشد به علت گرسنگی و بیماری به ویژه در تهران، مشهد و همدان جان خود را از دست دادند. اطلاعات موثق حاکی از آن است که فلاکت و گرسنگی چنان مهیب است که صدها نفر از مردم از علف و حیوانات مرده تغذیه کرده اند و حتی گاه از گوشت انسان ها نیز خورده اند...فلاکت گسترده حتی بر شهرهای کوچک و هزاران روستای ایران حاکم بوده است. اما دسترسی به این اماکن به سبب فقدان تسهیلات حمل مواد غذایی به این نواحی دور افتاده کوهستانی و متروک تقریبا غیرممکن است. به نظر می رسد ایرانیان اصیل به دیدن مرگ درفجیع ترین شکل آن، یعنی مرگ در اثر گرسنگی، عادت کرده اند. و حتی خارجیان اینجا تا حدودی به سبب مشاهده فلاکت فراگیر در مقابل آن مقاوم شده اند. یک شاهد عینی ایرانی در خاطراتش شمار افرادی که در سال نخست قحطی در تهران به علت گرسنگی جان خود را از دست دادند دست کم سی هزار نفر می داند و می گوید اجساد در کوچه ها و خیابانهای پایتخت پراکنده بودند. به علاوه، در مرده شویخانه نیز اجساد روی هم انباشته شده و در گورهای دسته جمعی دفن می شدند. هر جا که قحطی از بین می رفت، وبا و تیفوئید شروع می شد. چند تن از افسران بریتانیایی حاضر در ایران در زمان قحطی بزرگسرگرد داناهو در خاطرات خود می گوید: بریتانیایی ها در تأمین آذوقه مردم همدان هم بسیار ضعیف عمل کردند. به گفته داناهو: در این زمان شمار مرگ و میر به علت گرسنگی افزایش یافته بود و نان که تنها غذای فقرا و وعده اصلی غذای آنان به شمار می آمد به شدت گران شده و به 14 قران در هر من رسیده بود. همدان به شهر وحشت تبدیل شده بود. طی تابستان و پاییز 1918، به رغم محصول خوب، قحطی با همان شدت ادامه یافت. کالدول در تاریخ 22 ژوئن 1918، در مورد بهای اقلام ضروری در فصل برداشت محصول چنین گزارش می دهد: " گندم برای هر بوشل 12 – 15 دلار، جو هر بوشل 7 -9 دلار و برنج هر پوند 55 سنت... بود. از دیدگاه کالدول این قیمتها حاکی از کمبود آذوقه و قحطی در فصل برداشت محصول ایران است. کالدول سپس در صدد یافتن علل افزایش قیمت ها بر می آید: شرح موقعیت دوگانه طبقه فقیر ایران که در میان انبوه محصول دچار گرسنگی بودند به این توضیح نیاز دارد. صرف نظر از ذخایری که قشون خارجی در ایران خریداری کردند، محصول 1917 احتمالا برای تامین آذوقه جمعیت کشور کافی بود، اما به علت نبود دولت مقتدر و در حقیقت به دلیل نبود هیچ دولتی، محصولات محدود گندم و جو را که اقلام اصلی غذای فقراست، انبار و احتکار کردند تا قیمت ها بشدت افزایش یافت. بهبود اوضاع تهران در بهار 1919 رالف ایچ بادر کنسول آمریکا در گزارش هفتم اکتبر 1918 خود با اشاره به انتصاب لامبرت مولیتور بلژیکی به سمت ناظر مواد غذایی در تهران و حومه می گوید: به وی اختیار تام داده اند تا به وضعیت غذایی رسیدگی کند. تلاش می شود انبارهای غله دولتی را پر کنند و همین منظور دستور داده اند نیمی از کل گندم وارد شده به تهران را به قیمت فعلی بازار به ناظر مواد غذایی تحویل دهند. تمام ولایات با سرعت تمام گندم خریداری می شود و کشاورزانی که محصول خود را به دولت نمیفروشند، هر ماه 10 درصد گندم خود را غرامت می دهند. کاهش جمعیت ایران 1914 – 1919 مقایسه جمعیت ایران بین سال های 1914 و 1919 حاکی از آن است که حدود ده میلیون نفر طی این سال ها به علت قحطی و بیماری جان خود را از دست دادند. بر خلاف ادعای برخی نویسندگان قبل از جنگ جهانی اول، که جمعیت ایران را فقط ده میلیون نفر اعلام کرده اند، ادعایی که برخی از نشریات انگلیسی در دهه های 60 تا 70 تکرار کرده اند، جمعیت واقعی ایران دست کم نزدیک به 20 میلیون نفر بوده است. و در سال 1919 این رقم به 11 میلیون رسید. چهارسال طول کشیده بود تا ایران به جمعیت سال 1914 رسید و تا پیش از سال 1956 جمعیت ایران به این رقم نرسید. قحطی سال های 1917 – 1919 به یقین بزرگترین فاجعه تاریخ ایران و شاید فجیع ترین نسل کشی قرن بیستم بوده است.ایران با وجود اعلام بی طرفی، نیمی از جمعیت خود را بر اثر جنگ جهانی اول از دست داد جمعیت ایران در سال 1914 برای مقامات آمریکایی مقیم ایران در سال های پیش از جنگ جهانی اول، تلاش زیرکانه روس ها و انگلیس ها برای کم تخمین زدن و اندک جلوه دادن جمعیت ایران کاملا ملموس است. دبلیو مورگان شوستر مدیر کل آمریکایی مالیه ایران در خصوص جمعیت ایران در اوایل قرن بیستم چنین می نویسد: "درمورد جمعیت ایران به نحو عجیبی آمار نادرست ارائه می دهند: آمار به اصطلاح سرشماری شصت سال پیش ظاهرا پایه ارقام پایینی است که در برخی از کتابها ارائه می شود و خارجیان آن را می پسندند. درست است که پس از آن هیچ سرشماری صورت نگرفته است اما اروپاییانی که با اوضاع آشنا هستند کل جمعیت را بین 13 تا 15 میلیون برآورد می کنند. جمعیت تهران طی چهل سال گذشته از 100 هزار به 350 هزار نفر افزایش یافته است." از برکت نتایج انتخابات تهران در پاییز 1917 نزدیک به 75 هزار رای در تهران و روستاهای اطراف جمع آوری شد. به گزارش روزنامه ایران دوازده نماینده منتخب بیش از 55 هزار رأی بدست آورده بودند. با در نظر گرفتن آنکه مردان 21 سال به بالا حق رأی داشتند و با در نظر گرفتن متوسط جمعیت برای هر خانواده در حدود شش نفر، جمعیت تهران و حومه در سال 1917 به راحتی می توانست 500 هزار نفر باشد که با اظهارات شوستر هماهنگی دارد. به علاوه برآورد شوستر از جمعیت ایران در حدود سال 1900 بالغ بر 13 تا 15 میلیون، با برآورد جمعیت 20 میلیونی در سال 1914 توسط راسل، همخوانی دارد. به عنوان مثال کشیش راسل طی گزارشی در خصوص مناسبات ایران و روس به تاریخ 11 مارس 1914 می نویسد: ایران به بزرگی استرالیا، آلمان و فرانسه با جمعیتی در حدود 20 میلیون نفر است. راسل در گزارش مورخ 14 ژوئن 1914 حجم عظیم آراء در انتخابات مجلس ایران را مورد بررسی قرار می دهد و به "اهمیت مبارزه انقلابی 20 میلیون نفر در ایران اشاره می کند." در حالی که در سال 1917 جمعیت تهران براساس آراء انتخابات دست کم 400 تا 500 هزار نفر بود، در سال 1924 رابرت دبلیو ایمبری نایب کنسول آمریکا جمعیت تهران را 150 تا 200 هزار نفر برآورد کرد..بازیابی جمعیت پس از 40 سال پس از این قحطی چهل سال طول کشید تا ایران به جمعیت 1914 خود بازگردد. چارلز سی هارت سفیر آمریکا جمعیت ایران در سال 1930 را 13 میلیون نفر تخمین زده است. در سرشماری سال 1956 بود که جمعیت ایران به بیش از 20 میلیون نفر رسید. قحطی در ایران در سالهای 1917 تا 1919 یکی از بزرگترین قحطی های تاریخ بود و بدون تردید بزرگترین فاجعه ای است که ایران به آن مبتلا شد. تنها نکته بسیار روشن در این فاجعه، قربانی شدن ایران "بیطرف" در جنگ جهانی بود. هیچ یک از طرف های متخاصم خواه به صورت نسبی و خواه مطلق، تلفاتی با این وسعت متحمل نشدند. فاجعه ای که منجر به فروپاشی جامعه ایرانی، تثبیت تسلط استعمار بریتانیا بر ایران،  تشکیل حکومت های وابسته به بریتانیا و کودتا علیه دولت های منتخب مردمی شد.

تیرپ مثانه داشین سیندیرار


تیرپین یارپاغی, اؤزو و توخومونون درمانی ایستیفاده‌لری وار ائله کی تیرپین یارپاق و سغه‌سی‌نین سویو مثانه داشین سیندیرار. تیرپین بو خاصیّتیندن علاوه اؤسکورمگه ده فایدالیدیر. یعنی تیرپی قاینادیب ایچمه‌سی اؤسکورمگی و سینه چیرکینی توختالدار. تیرپین اؤزونو هر یئمکدن سونرا قابیغی ایله بیرلیکده یئمک باعیث اولار یبوست آرادان گئتسین.

ایکی کیشی یولدا * رجلان فی الطریق


ایکی کیشی قونشو ویلایته گئتمک اوچون پیادا یولا دوشدولر.

بیرینجی کیشی قاباقدا گئدیر و ایکینجی اونون دالیسیجا گئدیر و یئیینلیرلر. آما بیر مودّت کئچندن سونرا حیسّ ائلیرلر کی یولو آزیبلار و شهره چاتان یولدان اوزاقلاشیبلار. ایکینجی کیشی بیرینجی‌یه قیشقیریر:

- «من بئله گومان ائله‌دیم کی سن یولو یاخشی تانیرسان و قاباقدا گئدیرسن, بیر حالداکی سن یولو ایتیریبسن و منی‌ده آزدیردین. بیلمیردیم سن ایشتیباه یول گئدیرسن.»

بیرینجی جواب وئردی:

- «من‌ده بئله گومان ائدیردیم کی سن یوللارا تانیشسان و منیم دالیمجا گلیرسن. بیلمیردیم کی (اینانمیردیم‌کی) من بو قدر ایشتیباه یول گئدم و سن ساکیت اولاسان. سن ساکیت اولان زمان من هاردان بیلیم کی ایشتیباه یول گئدیرم؟؟ »

حیکمت: هئچ‌واخت تکجه اطرافداکی‌لاریمیزی گوناهکار بیلمه‌یک. چونکی گوناهین بیر بؤلومو ده بیزده‌دیر کی اونلارین ایشتیباهینا دؤزموشوک و ساکیت دایانمیشیق.

 

رجلان فی الطریق

خرج رجلان " أ " و " ب " معا فی رحلة على الأقدام ، وجدا فی السیر قاصدین الولایة المجاورة .

کان " أ " یتقدم المسیرة و " ب " یمشی وراءه و کانا یسرعان فی المشی . لکنهما بعد مدة من الزمن أحسا بأنهما أضاعا الطریق و ابتعدا عن السبیل الموصلة الى المدینة ، فانفجر الرجل " ب " فی وجه الرجل " أ " :

- کنت أظن أنک تعرف الطریق معرفة جیدة و أنت السباق فإذا بک تضیع الرشاد و تضیعنی معک .

ما کنت أدری أنک تسلک الطریق الخاطئة .

فرد علیه الآخر :

أنا أیضا ذهب فی ظنی أنک علیم بالمسالک، فأنت تمشی وراء خطوی .

وما دریت بأنک ستسکت کل هذا الوقت و أنا ذاهب فی طریق الخطأ .

من أین أن أعرف أننی على خطأ و أنت ساکت .

میانمار موسلمانلاری‌نین قتل عامی‌نین تازا دؤرونده 26 مین نفر آوا


موسلمان اوتوران منطقه‌لری قورخو بورویوب. 26 مین نفر تازا باشلایان قتل عام دؤوردن قوروخوب آوارا اولوبلار.

میلل سازمانی‌نین وئردیگی خبره گؤره میانماردا سون واختلارداکی خشونتلر اثرینده بو اؤلکه‌نین موسلمانلاریندان 26 مین 500 نفری آوارا اولوب.

فرانسه خبرگوزاری‌سی‌نین میانمارین سیتوه شهریندن وئردیگی خبره گؤره, سون گونلرده بودایی‌لر و موسلمانلار آراسیندا قانلی دؤیوشلرده, موسلمانلارین بوتون محله‌لری داغیدیلیب و تورپاقلا بیر اولوب.

و هله ده دونیا سوسور !!!!؟؟؟