شخصی و ایجتیماعی یاشاییشدا نیظام انیتیظاملی اولان اینسانین دوشونجهلری مخصوص حالدا تصنیفلشمیش اولار، بونا گؤرهده موفقیّت آددیملارینی راحاتلیقلا یوخاری گئدیب روحی فیشاردان آماندا اولوب فرحلی اولار. بوتون وارلیغین اساسی نیظام انیتیظام اوستوندهدیر و اوندا هر بیر شئیین اؤزونه مخصوص یئری و رولو وار. سما جیسملرینین حرکتی، فصللرین اینتیظاملی دولانماسی، گئجه گوندوز، اینسان بدنینین اورگانلارینین ایشی و حرکتی هامیسی اینتیظامین اهمیّتینی گؤستریر. خیلقتده اینتیظامی یارادان آللاه اونو اینسانین فردی و ایجتیماعی یاشاییشیندا دا سئویر.
ایجتیماعی اولماق و جامیعه طرفیندن قبول اولمانین بیر یولو جامیعهدهکی اینتیظامی و قایدالاری رعایت ائلهمکدیر. قایدالار فردلرین داورانیشینی کونترول ائلر و هدفلی و موفق یاشاییشا سبب اولار. قورآن کریم قمر سورهسینین 49-جو آیهسینده بویورور: بیز هر شئیی اندازهسی قدر یاراتمیشیق.
آما اساس مسأله بو اینتیظامین نئجه اولماسیندادیر و اونون اؤریرنماغینین نئجهلیگیندهدیر. بو سوآلین جوابینا موختلیف نظرلر وار. چونکی بو موضوع تمامیله بیر میلّتین کئچمیشینه و فرهنگینه باغلیدیر.
اینضیباطدان مقصد اینسانین جامیعهدهکی قایدالارلا اویغون اولا بیلمهسیدیر. بیر طرزده کی فردلر اؤز داورانیشلارینی یاشادیقلاری جامیعهنین ایستکلری و طلبلریله اویغونلاشدیرسینلار. قایدالارین رعایتی نه فقط عادتلرین رعایتی باخیمدان اهمیّتلیدیر بلکه اینسانین شاد و ساکیت یاشاماسیندا دا اهمیّتی وار. اینتظام، اینسان یاشاییشیندا شادلیغین اساسلاریندان بیریدیر.
ایسلامین کرامتلی بؤیوکلری، اینتظامی اینسان یاشاییشینین موهوم مسألهلریندن بیری ساییبلار. مولا علی (ع) ایمام حسن (ع) و حسینه (ع) وصیتینده بئله بویورور: سیز و بوتون اوشاقلاریم و بو مکتوبون یئتیشدیگی هر کسه آللاهدان قورخماغی و ایشلرده نیظام اینتیظامی رعایت ائلهمگی وصیّت ائلیرم. (نهج البلاغه، خوطبه157، نامه 47)
اینتیظام، مقصده چاتماغا بیزیم چکدیگیمیز زحمتی آزالدار آما اینتیظامسیزلیق چوخ واختلار عصبلشمک، ایسترس و حتّا مغلوبیتهده گتیریب چیخارار.
اینتیظامسیزلیق آیری موشکوللر ده یارادار کی خولاصه اولاراق اونلارا ایشاره ائدیریک:
- اینسانین ایجتیماعی شخصیّتین پوزار
- آیریلارین حقّینی آیاقلاماغا سبب اولار
- اینسانین مادی سرمایالار و عؤمرونو هدر وئرر
- یاشاییش و ایش مسألهلرینی بیر-بیرینه وورار
یاشاییشیندا اینتیظاملی اولان شخص، گئیینیش، بزک، کلمهلردن ایستیفاده ائلهمکده و جوملهلرین تنظیمینده، عهده وفا ائلهمکده، ایش و یاشاییش یئرینی بزهمکده آیریلار اوچون مودئل اولار. نتیجهده اونلارین محبتی و موراجیعهسینه توش گلر و بئلهلیکله فردین شادلیغی اؤز یاشاییشیندا چوخالار.