او گون زلزله اولاندا هامیمیز چوخ قورخموشدوق. هله ائلای بَرکدن قیشقیرمیشدی. یئر تیترهمهسی دوراندان سونرا ائودن چیخیب، یاخینداکی پارکا گئتدیک. پارک دولو ایدی. ائله بو لحظه بیر دفعهده یئر تیترهمگه باشلادی. پارکدا قیشقیریق قوپدو. اوجا آپارتمانلارین, آغاجین یئل قاباغیندا اسدیگی کیمی اوینادیغینی گؤزومله گؤردوم. قورخموشدوم آمّا بو صحنهنی گؤرموش اولماق دئییشیک بیر حیس وئریردی. دوزونو آختارساز، بیر آز دا خوشحال ایدیم. ائشیکده زلزلهنین قرهداغدا باش وئردیگینی دئییردیلر. مامانیمدان (آنامدان) سوروشدوم: «مامان قرهداغ هارادی؟» مامان، عئینالی داغلارینی گؤرسدیب، دئدی: او داغلارین دالیسیندا بیر یئردی اوغلوم. - آدی نیه قرهداغ دی؟ حتماً رنگی قره بیر داغدی؟ - یوخ. قره رنگلی بیر داغ دئییل. آمّا نیه اوجور دئییرلر بیلمیرم. بابا گلنده اونا سوروشارسان. جوغرافی کیتابیمیزداکی مملکتیمیزین نقشهسی یادیما دوشدو. مامانیمدان، ائوه گئدیب کیتابی گتیرمک اوچون اجازه ایستهدیم. اوّل اجازه وئرمهدی. سونرا بعضیلرینین ائولرینه گئدیب, گلدیکرینی گؤرندن سونرا، بیرلیکده گئتدیک. ائودن بیر پالاز و ایکی- اوچ دنه پتو و نقشهلری گؤتوروب، پارکا دؤندوک. من تئز آچیب باخدیم نقشهیه. قرهداغ آدیندا بیر یئر یوخ ایدی. سوروشدوم: «آنا، قرهداغ ایراندا دئییل؟» - ایراندادی منیم بالام. اهر طرفلرینده اولمالیدی. - آخی نقشهده یوخدی! - او نقشه کیچیکدی. بؤیوک نقشهیه باخ. بؤیوک نقشهیه باخدیم. بیر سورو آد وارییدی. - آنا بو قدر آدین ایچیندن نئجه تاپیم قرهداغی؟ سن منه کمک ائله دا! - آذربایجان منطقهسینه باخ اوغلوم. اهر شهری، تبریزین شیمالیندا اولمالیدی. تاپدیم. ورزقاندا اونون یاخینیندایدی. ایکی سیده تبریزه چوخ یاخین ایدیلر. - آمّا بوردا قرهداغ یازمییب کی آنا. مامانیم دا گلیب باخدی. آما دییهسن عیلّتینی او دا بیلمیردی. - بوردا هامی جان هاییندادی. سنده قرهداغی آختاریرسان؟ آخی بس سنین هئچ عقلین یوخدو؟! بابامین ایشدن تئز گلمهسی منیم اوچون یاخشی اولدو. تیلیفونلاریندا ایشدن دوشدویو اوچون بیزدن نیگاران اولوب، تئز گلمیشدی. گلدیگی سورعته گؤره، تئز بیر آز اطلاعات آلمالیایدی عمومی وضعیتیمیزدن. یاخشی کی بونا متوجه اولوب، قرهداغین یئرینی و معناسینی سوروشماق اوچون بیر آز گؤزلهدیم. یوخسا بابامدا مامانیم کیمی، او شرایطده ترسه بیر جواب وئرردی. بابام او اطرافداکی تانیش و فامیللرلهده دانیشدی. داییم گیلده اوردایدیلار. چادیر قوروردولار. اونلارین یانینا گئتدیک. بیر آز داییما کؤمک ائدندن سونرا بابام دئدی: «یاشار، ائوه گئدیب، چادیری گتیرهجگم. منله گلیرسن؟» - گلیرم بابا. گئدیب، ائودن چادیری گتیردیک. پارکداکیلارین بعضیسینین قورخمادان ائولرینه دؤندویو، منه عجیب گلمیشدی. چادیری قورارکن بابامدان سوروشدوم: «بابا بونلار نئجه ائولرینه گئدیرلر؟» - اصلینده اونلار دوز ایش گؤرورلر. چونکو زلزلهنین سونراسی گلن پس لرزهلر، زلزلهنین اؤزوندن خفیف اولار. - بس بیز نیه ائشیکده چادیر قوروروق؟ بابام الینی باشیما چکیب دئدی: «اوغلوم، تلسمه، هر شئیی اؤرگشمک و بیلمک گؤزل بیر شئیدی. آمّا اؤرگشمک فقط سوروشماغینان اولماز. بیر ده فیکیرلشیب تاپماق یولو وار. مثلاً ایندی فیکیرلش گؤرَک، بوگون 21 مُرداد، بیر یای گئجهسی، بیز نییه ائشیکده چادیر قورابیلریک؟!» بو سؤزدنده ائله بیر شئی باشا دوشمهدیم. حتماً گینهده تلسیردیم! بابامین باشی بو ایشلردن آییلاندان سونرا قرهداغین معناسینی و یئرینی سوروشدوم. تاپا بیلمهمیشدیم. - قرهداغین معناسینی بیلمیرم. قدیم زامانلار، آتالاریمیز «قره» (قارا) و «قاراجا» (قراجه) کلمهلرینی «بؤیوک» معناسیندا دا ایشلهدرمیشلر. اونا گؤرهده قرهداغ، احتمالاً بؤیوک داغ یا دا داغلیق منطقه معناسیندا اولا بیلر. یئریده اهر- ورزقان طرفلریندهدی. - بابا، نقشهده یوخدو آخی. نقشهیه باخمادان دئدی: «خوجا، اهر، خاروانا و کلیبر آراسینداکی منطقهیه قرهداغ دییَرلر.» بابامین دئدیگی شهرلری دوز خطله بیر-بیرنه باغلادیم و اورتاسیندا قالان یئره قرهداغ یازدیم. بابام بو ایشیمی گؤرنده گولوب، دئدی: «بو آددا ایراندا و دونیادا چوخ یئرلر وار. هئچ بیلیرسن بو آددا بیر دنه ده مملکت وار؟» - یوخدو بابا، بیلیرسن کی منیم جوغرافیم یاخشیدی. قرهداغ آددا بیر مملکت گؤرمهمیشم. - صیربیستان هاردادی؟ - بیلیرم. یونانین شیمالیندادی. مجارستانینان دا قونشودی. - منیم دئدیگیم قرهداغ، بو صیربیستاندان تازا آیریلیب. قدیم او منطقهنین بوتونو، عوثمانلی تورکلرینین الینده ایدی. اونا گؤرهده ایندی اورداکی اؤلکهلرده موسلمان وار. او زامان، بو موسلمانلار اورداکی بیر منطقهیه «قره داغ» آدی وئردیلر. بو قرهداغ ایندیکی همان «مونته نگرو»دی. - هه مونته نگرونو اوخوموشام. - مونته نگرونون معناسی قرهداغدی. بابام بو ایطّیلاعاتین منیم اوچون جالیب اولدوغونو بیلیردی. آخی بابام موعلّیم ایدی و منی اؤز دئدیگینه گؤره «نه فقط بیر ساده باخان، بلکه یاخشی گؤره بیلن» کیمی بؤیوتمگه چالیشمیشدی. - من ایندی بیر شئیلر گؤتوروب، قرهداغا گئتمک ایستهییرم. منله گلیرسن اوغلوم؟ البته کی گئدیردیم. ماماندا راضییدی. مامان و ائلای, داییم گیلین یانیندا قالدیلار. بیز ده بیر ایکی دنه پالاز- مالاز، یئمهلی، قورو سوت، اوشاقبئزی کیمی بیر شئیلر آلیب، بابامین ماشینیله یولا دوشدوک. خوجانی کئچندن سونرا کندلرده ییخیلمیش ائولری گؤردوک. کندلیلر ییخیق ائولری قازیردیلار. چوخو آغلاشیردی. بابام ساکیت ایدی. ائشیتدیک کی اوستاندار دا گلیبدی. بیز وساییلیمیزی نئچه نفره وئرندن سونرا قاییتدیق. گئجه یاریسی پارکداکی چادیریمیزدایدیق. رسول داغسر |