خشونت و جامیعه؟

قانون وار, موقررات وار, آما اونونلا بئله جالیب بوراسیدیر کی اؤلکه‌میزده ماشین چاققیشمالاریندا سوروجولر آراسیندا داعوا و حتّا فیزیکی ووروشمایا شاهید اولوروق.

نه تکجه سوروجولوک زمینه‌سینده, بلکه جماعتین گونده‌لیک مسأله‌لری‌نین چوخوندا داعوایا شاهید اولوروق.

ارباب رجوع ایداره ایشچیسی‌‌نین باشینا چیغیریر, ایشچی‌نین حؤصله‌سی داشیر. موسافیر 25 تومن اوستونده سوروجو ایله ساواشیر و بونا تای سایسیز صحنه‌لر کی هر گون شاهید اولوروق, بو نیشان وئریر کی جامیعه‌میزده خشونت و صبیرسیزلیک چوخ یایقیندیر.

جماعتین دؤزومونون آزالماسی جامیعه‌یه آغیر یوکلر تحمیل ائدیر, ائله یوکلر کی جامیعه‌نین روحی آرامیشین آرادان آپارماقلا دوشونجه و تولید زمینه‌لرینی جیدّی صورتده موختل ائدیر.

دانیشیغا عادت ائله‌مه‌میشیک

خشونت, موشکوللرین حلی اوچون اَن ساده و عین حالدا اَن چتین یولدور. ساده بو جهتدن کی اونا ال وورماق چوخ راحتدیر و اونو سئچمک اصلاً مهارته احتیاجی یوخدور و اؤز اؤزونه گلر. چتین بو جهتدن کی اونون تبعاتی چوخ آغیر اولار هم اونو سئچه‌نه‌ و هم دؤره‌ده‌کیلره.

خشونتین بو راحاتلیقدا سئچیلمه‌سی, جامیعه‌ده دانیشیق فرهنگی‌نین درینلشمه‌مه‌سی نتیجه‌سینده یارانیر.

جامیعه‌نین موشکوللری چوخالدیقجا, موشکوللرین حلّینه یول تاپماق داها دا چتین‌لشر.

دانیشیق فرهنگینی درینلشدیرمک, قیسا مودّت ایش دئییل. قبول ائله‌مه‌لی‌ییک کی جامیعه‌میز مین ایللر بویو خانلیق نیظاملارلا ایداره اولوب و داها گوجلو اولان و داها نفوذلو اولان, ائلیه بیلیب زور و قورخوتماقلا موقابیل طرفی مغلوب ائدیب ایشی قازانسین. و حقیقتده, خشونتدن ایستیفاده ائتمک یولو ایله اؤز موشکوللرینی حل ائدیب.

بئله بیر اوزون تاریخی سابیقه ایله, بللی دیر کی دانیشیق فرهنگی بیزیم جامیعه‌ده چوخ ضعیف اولسون و ایختیلافلاری حل ائتمک اوچون دانیشیقدان ایستیفاده اولونماسین.

حیرصلی اولماغی ایفتیخار بیلیریک

اوندا کی داعوالار و ووروشمالاریمیزی تعریفله‌مک, موخاطبلری اؤزونه جذب ائده و حتّا اونلار طرفیندن تحسین اولا, بو معنایادیر کی خشونتین جامیعه‌ده قباحتی یوخدور کی هئچ بلکه موثبت یئری وار.

بیر جامیعه‌ده, خشونتین ارزیش ساییلان زمانی, خطر زنگی چالینیر. دیقّت ائله‌سز فیلیملرین قهرمانی ایشلرینی خشونتله قاباغا آپاراندا تاماشاچیلار طرفیندن تأیید اولور و تاماشاچی اؤزونو اونون یئرینه قویور و اونون داها آرتیق خشونته ال وورماسینی ایستیر. بو یعنی خشونت بیزیم جامیعه ده موثبت ساییلیر.

بو مسأله‌نین حلی اوچون عمومی رسانه‌لر اینسیجاملی برنامه گؤتورمه‌لی‌دیرلر کی خشونتی آرادان آپارماسینا فرهنگ یاراتسینلار, آما تأسوفله بیزیم جامیعه‌ده بئله برنامه ایجرا اولمور.

خشونت, سونرادان کسب اولان و اؤرگشمه‌لی بیر شئیدیر و هئچ کسین ذاتیندا خشونت یوخدور؛ یعنی دئمک اولار کی هرچند بعضی هورمونلار باعیث اولور کی مثلاً خانیملار آغالارا نیسبت داها آرام اولسونلار, آما عاییله تربیتی, دوستلار و شخصین یاشادیغی موحیط, ژنتیکی عامیللردن چوخ آرتیق تأثیری وار.

جامیعه‌ده منفی زادلار موثبت گؤروشمه‌مه‌لیدیر, خشونت منفی بیر اخلاقدیر کی جامیعه‌نی و عاییله‌نی داغیلدا بیلر. آما جامیعه‌میزده ایشتیباه بیر آنلاییش یارانیب کی بعضاً اینسانلار, شوجاعتله خشونتین آراسینداکی فرقی ایتیریرلر و خشونتی شوجاعت یئرینه ایشله‌دیرلر. بیر حالدا کی ائله یئرلر وار کی شوجاعتلی اولماق خشونتسیز اولماغی ایستیر.

مادّی شراییطین خشونتده‌کی تأثیری

ایستر ایسته‌مز مادّی شراییط عاطیفه‌لرین کونترولوندا چوخ یوخاری تأثیری وار؛ اوراجن کی اینسان بیر بورجلا کدرله‌نر و بیر مادّی جاییزه‌ایله کئفی سازالار.

اینسانلارین خشونتلری و مادّی شراییطی‌نین آراسیندا معنالی نیسبت وار. البته بو نیسبتین اولماسی بو معنایا دئییل کی بیری‌نین مادّی شراییطی یاخشی اولماسا حتماً خشونتلی اولمالیدیر و عکسینه وارلی آدام حتماً آرام اولار. بو طبیعی مکانیزمدیر کی هر کس, موشکوللرین قاباغیندا بیر سئری عکس‌العمللر گؤرسدر و چالیشار کی بو موشکوللری بیر یوللا حل ائله‌سین. یوخسول اینسانلارین چوخو یوخسوللوقدان یارانان ناراحاتلیقلاری بوشالتماق اوچون خشونته ال وورارلار.

خشونتی خشونتله کونترول ائتمک اولماز

بللی‌دیر کی خشونت کیمی ایجتیماعی مسأله‌لری خشونتله کونترول ائتمک اولماز. نییه کی ائله بیر ایستیرسن اودو اودلا خاموشلایاسان کی شاید قیسا مودّتده جواب وئره, آما زمان بویو داها گوجلو بیر موشکوله تبدیل اولار.