ایجتیماعی ظولملره لاقید اولماغین ریشه‌سی، جهالتدیر

	ایجتیماعی ظولملره لاقید اولماغین ریشه‌سی، جهالتدیر
ریوایتلر اساسیندا ظولمون تعریفی بئله‌دیر: «وضع الشی فی غیر موضعه» یعنی بیر شئیی اؤز یئریندن کنار بیر یئره قویماق. بو سؤز «عدل» سؤزونون موقابیلینده دایانیر کی هر زادی اؤز یئرینه قویماق معناسیندادیر. قورآندا دا بو سؤز ائله بو معنادا گلیب؛ حضرت موسی‌نین(ع) قیصّه‌سینده قبطی‌نین اؤلمه‌سیندن سونرا حضرت موسی (ع) بویورور: « . . . رب ظلمت نفسی» کی حضرت ایمام رضا(ع) بو آیه‌نین تفسیرینده بویورور یعنی بو کی« وضعت نفسی فی غیر موضعها». اؤزومو منه مخصوص اولمایان یئرده قرار وئردیم. قورآن و ریوایتلر اساسیندا ظولم اوچ کولّی یئره بؤلونور کی بونلارین هر بیری‌ آیری شاخه‌لره بؤلونورلر. نهج‌البلاغه‌نین 176-جی حیکمتینده بئله گلیب: «بیلین کی ظولم اوچ جوره‌دیر: 1.  باغیشلانمایان ظولم، 2. او ظولم کی آللاه طرفیندن سورقو سوآلا چکیله‌جک 3. باغیشلانان ظولم. آما باغیشلانمایان ظولم، آللاها شریک قرار وئرمکدیر نئجه‌کی بویوروب (آللاه [هئچ‌واخت] ظولمو باغیشلامایاجاق) و باغیشلانان ظولم او ظولمدور کی اینسان بیر سئری خیردا گوناهلارا مورتکیب اولماقلا اؤزونه ائلر. آما او ظولم کی آللاه طرفیندن سورقو سوآلا چکیله‌جک ، او ظولمدور کی جماعت بیر بیرینه ائدیر.»   اوروج، ناماز و ساییر عیبادتلری ترک ائله‌مک کیمی حق‌الله بؤلومونده، حقیقتده اینسان اؤزونه ظولم ائدیر و اؤزونو کمال، ایچ صفاسی و ایلاهی رحمته چاتماقدان محروم ائدیر، آما جوبران اولمادان باغیشلانمایان ظولم، حق‌الناسدیر. اؤزونه ظولم ائتمک یعنی اؤزونو محروم ائتمک؛ بیز دونیایا گلنده بیر پاییمیز وار کی ریوایتده بویورور  «لاثمن لانفسکم الا الجنة» یعنی هر بیریزین پایی جنّتدیر و آللاه سیزی بونون اوچون یارادیب. آللاه تعالا او مطلوب کمالا چاتماق یوللارینی آچیقلاییب و بیر بؤلومون‌ده اینسانلارین جانینا ایلهام ائدیب «فالهمها فجورها و تقواها» هر اینسانا یپیسلیقلارین و یاخشی‌لیقلارین ایلهام ائله‌دی. هیدایتین بیر بؤلومونو پیغمبرلر ائدر آما بیر بؤلومونو ده آللاه تعالا اینسانین عقلینده و فیطرتینده یئرلشدیریب و بیزیم ائله سرمایه‌لریمیز وار کی جانیمیزلا ممزوجدولار. اینسان بو مسیرلردن ایستیفاده ائدیب، اینسانین حقّی اولان کمال نوقطه‌سینه چاتماسا، اؤزونو محروم ائدیب و حقیقتده اؤزونه ظولم ائدیب.  البته اؤزونه ظولم ائتمگین دالیسیندا، جماعته ظولم ائله‌مک‌ده گلیر. یعنی بیر اینسانین وظیفه‌سی وار جامیعه‌ده بونون بوینوندا اولان وظیفه‌نی یئرینه یئتیرسین. ایندی بو اینسان گلیب اؤزونه ظولم ائلیه و لازیم اولان موقعیتده اولمایا (علمی و تقواسی ضعیف اولا) حقیقتده بو جامیعه‌یه و جماعته ده ظولم ائدیب. بیر سئری عیلّتلر بیزی ایجتیماعی ظولملرین قاباغیندا بی تفاوت ائدیب. بو عیلّتلرین بیری جهالتدیر. جهالت تربیتی، اخلاقی و رفتاری موشکوللرین عیلّتیدیر. ریوایتلریمیزده قونشونون حقلری باره‌ده سؤزلر گئدیب و اونلاری رعایت ائله‌مه‌مک ظولم میصداقلاریندان ساییلیب. دین باخیمیندان چوخ زاد حق اوستونده‌دیر. حتّا حیوانلارین حقّین رعایت ائله‌مک باره‌ده چوخلو ریوایتیمیز وار. بو نیشان وئریر کی ایش چوخ حساسدیر آما بیز اونلارین چوخوندان غافیلیک کی قطعاً اونلارا جواب وئرمه‌لی‌ییک. اینسان هر حرکت و ایشینه گؤره مسئولدور.

پاپ: ایندی دونیا، نوختاسین قیرمیش سرمایه‌دارلیق طرفیندن تهدید او

	پاپ: ایندی دونیا، نوختاسین قیرمیش سرمایه‌دارلیق طرفیندن تهدید اولور
کاتولیکلرین رهبری بیر پیامدا هوشدار وئردی کی ایندی دونیا، نوختاسین قیرمیش سرمایه‌دارلیق طرفیندن تهدید اولور. رویترزین وئردیگی خبره گؤره، «اون ‌آلتینجی پاپ بندیکت» تازا میلادی ایلین باشلاماسی موناسیبتینه وئرن پیامیندا بو مطلبه ایشاره ائدیب و اومیدوارلیغین بیلدیردی کی 2013-جو ایل صولح و باریش ایلی اولسون. 85 یاشلی پاپ، تازا ایلی 10 مین کشیشین حضوروندا و کاتولیک کلیسالارین، بؤیوک باریش گونو آدلاندیردیقلاری گونونده باشلادی. کاتولیکلره دانیشان پاپ، دونیاداکی بؤحران و یوخسول‌لار و وارلیلار آراسینداکی عدالتسیزلیکدن اینتیقاد ائله‌دی.

یهودیلر * Yahudiler

	یهودیلر * Yahudiler
نجیب فاضیلدن یهودیلر باره‌سینده نه دوشوندویونو سوروشاندا، بو جوابی وئرمیشدی: - یهودیلری دئییرسیز؟ اونلار یومورتالارینی پیشیرمک اوچون، دونیانی اودا چکن لعنته گلمیشلردیلر. Yahudiler Necip Fazıl, “Yahudiler hakkında ne düşünüyorsunuz?” sorusuna şu cevabı vermişti. - Yahudiler mi dediniz? Onlar yumurtalarını pişirmek için dünyayı ateşe veren lanetlilerdir

اَن یاخشی تعلیم * أفضل تعلیم

	اَن یاخشی تعلیم * أفضل تعلیم
طبیب شاگیردی ایله بیرلیکده آفریقا مئشه‌سینده گئدیردی و بونونلا بئله کی چوخلو مهارتی واریدی آما چوخ دیقّتلی و احتیاطلی یول گئدیردی. بیر حالداکی شاگیرد یولدا ییخیلیب قالخیردی . . .و هر دفعه کی آیاغا دوروردو یولا و یئره لعنت اوخویوردو سونرا موعلّیمی‌نین آرخاسینجا گئدیردی. اوزون بیر مسافه‌دن سونرا ایسته‌دیکلری یئره چاتدیلار . . . طبیب دایانمامیش شاگیرده ایشاره ائله‌لی و قاییتماغا باشلادیلار. شاگیرد دئدی: منیم آغام ! منه بویون هئچ نه اؤیرتمیه‌جکسن؟ طبیب دئدی کی من سنه هر زادی اؤیردیرم آما سن اؤیرنمیسن. من سنه اؤیردیرم کی یاشاییشین چتینلیکلری ایله نئجه قارشیلاشاسان ! شاگیرد دئدی: او نه‌جور اولار؟ طبیب دئدی: اونون اؤز یولو ایله، ائله کی اونونلا یولون چتینلیکلری ایله قارشیلاش و بونون یئرینه کی ییخیلدیغین یئره لعنت اوخویاسان، چالیش کی اوّل ییخیلماغی‌نین سببینی بیله‌سن. أفضل تعلیم کان الحکیم یسیر مع تلمیذه فی غابه إفریقیه ورغم لیاقته العالیة إلا أن الطبیب کان یسیر بحذر ودقه شدیدین . بینما کان التلمیذ یقع ویتعثر فی الطریق..وکان کل مره یقوم لیلعن الأرض والطریق ثم یتبع معلمه. وبعد مسیره طویلة وصلا إلی المکان المنشود. ...ودون أن یتوقف التفت الطبیب إلی التلمیذ واستدار وبدا فی العودة . قال التلمیذ: لم تعلمنی الیوم شیئا یا سیدی . قال الطبیب لقد کنت أعلمک أشیاء ولکنک لم تتعلم کنت أحاول أن أعلمک کیف تتعامل مع عثرات الحیاة!. قال التلمیذ :وکیف ذلک؟ قال: بالطریقة نفسها التی تتعامل بها مع عثرات الطریق فبدلا من أن تلعن المکان الذی تقع فیه ..حاول أن تعرف سبب وقوعک أولا.

اؤلچولموش سؤز، سیلاحلی حمله‌دن گوجلودور

	اؤلچولموش سؤز، سیلاحلی حمله‌دن گوجلودور
نهج‌البلاغه‌دن حیکمتلی سؤزلر؛ اؤلچولموش سؤز سیلاحلی حمله‌دن گوجلودور. ائی جماعت، آند اولسون آللاها من سیزی دوز عمله دعوت ائله‌مه‌رم مگر بو کی اونا عمل ائله‌مکده اؤزوم سیزدن قاباغا دوشم و سیزی گوناهدان ساخلامارام مگر بوکی اؤزوم‌ده نهی ائدندن سونرا اونو ترک ائدم. 175-جی خوطبه • جماعتله ائله رفتار ائدین کی سیز دونیادان گئتسز سیزه آغلاسینلار و دیری قالساز سیزه طرف ماییل اولسونلار. • جماعتین اَن عاجیزی اودور کی اؤزونه دوست تاپا بیلمیه و اوندان دا عاجیز اودر کی قازاندیغی دوستو الدن وئره. • زمانه‌نین چتینلیقلارینا دؤز، یوخسا سئوینمیه‌جکسن. • هر کسین مالیندا ایکی شریک وار؛ ورثه و حادیثه‌لر. • سؤزو دیلینه گتیرمه‌میش او سنین ایختیاریندادیر . . .دیلینه گتیرندن سونرا، سن اونون ایختیارینداسان؛ پس دیلینی قیزیل گوموشلرینی ساخلادیغین کیمی ساخلا، نییه کی ائله سؤز وار نعمتی قوغار و ائله سؤز وار بلانی جذب ائلر. • آبریسینی ساخلاماغا ماییل اولان، داعوادان اوزاق اولسون. • جماعتین اَن آخماقی اودور کی اؤزونو هامیدان عاغیللی بیله. • یاخشی اینسانلارینان پیسلیک ائله‌مه کی اونلاری یاخشی‌لیقدان ساخلار. • دونیادا لاپ چوخ مونیس اولدوغون زاددان قورخ. • اوچ زاددا اوتانماغین معناسی یوخدو: قوناغا خیدمت، موعلیمین حضوروندا آیاغا قالخماق و اؤز حقینی آلماق. • اینسانین ال‌آچیقلیغی، اونو موخالیفلر ایچینده‌ده محبوب ائلر، و چیلیسلیغی اونو اوشاقلاری‌نین یانیندا دا منفور ائلر. • بیلمه‌دیگیندن دانیشما، بلکه بیلدیگی‌نین هامیسینی‌دا دئمه. • آرخاسیندا آتش اولان خِیر، خِیر ساییلماز و آرخاسیندا جنّت اولان شرّ ده، شرّ ساییلماز و جنّتسیز هر نعمت، آزدیر و جهنّمسیز بلا، عافیتدیر. • اؤلچولموش سؤز سیلاحلی حمله‌دن گوجلودور.

هیپنوتیزم نه‌دیر؟

	هیپنوتیزم نه‌دیر؟
هیپنوتیزم کلمه‌سینی ائشیدنده شاید اسرار آمیز بیر شخصی ذهنیزه گتیریرسیز کی بیر جیب ساعتینی بیر‌ی‌نین گؤزلری قاباغیندا توولاییر . . .هامی‌نین هیپنوتیزمه ماراقلیدیر و چوخونون گؤیلو ایستیر اونو سیناسینلار و او باره‌ده بیر شئیلر اوخوسونلار. هیپنوتیزم بیر روحی و فیزیولوژیک حالتدیر کی بو حالتده شخصین آییقلیغی دگیشیر و معمولی آییقلیقلا فرقلیدیر. داها چوخ یوخویا بنزیر، آما یوخو ایله فرقلیدیر. چونکی شخص آییق اولور آما آییقلیغی مخصوص حیطه‌ده موتمرکیز اولور. بو وضعیّتین اساس خصوصیّتی شخصین خاریجی موحرّیکلره جواب وئرمه‌سی‌نین آزالماسی و اونون، تلقین قبول ائله‌مه‌سیدیر. هیپنوتیزم ائدن بو وضعیّتدن ایستیفاده ائدیب شخصه بیر سئری تلقینلر ائلیر و شخصین آییقلیغینی، هر هانسی طرفه هیدایت ائله‌مک هیپنوتیزم ائدنین الینده‌دیر. هیپنوتیزمدن موعالیجه یولو کیمی ایستیفاده ائتمک اولماز آما طبابت عالمینده بو علمدن چوخلو فایدا آپارماق اولار. مثلاً دیش آغریسینی آزالتماق، جرّاحلیق عملیندن سونرا آغرینی آزالتماق و . . . جماعت هیپنوتیزم باره‌ده ایشتیباه فیکیرلرینه گؤره بئله اینانیرلار کی هیپنوتیزم اینسانین اوستونده قورخولو تأثیر قویار، حال بوکی نه توختاتماقدا و نه منفی تأثیر باخیمیندان، هیپنوتیزمین خارق‌العاده تأثیری یوخدور. هیپنوتیزم زمانی فقط بو دگیشیکلیک باش وئریر کی شخص، تلقینی راحت قبول ائدیر و ایندی قالیب کی بو وضعیّتده اونا فایدالی تلقینلر اولسون و یا ضررلی تلقینلر. هیپنوتیزم اولماق اوچون اوچ شرط لازیمدیر: هیپنوتیزمه حاضیر اولوب اونو ایسته‌مه‌لیسیز. سیزین اوستوزده هیپنوتیزمین اولا بیلمه‌سینه اینانمالیسیز. آرام اولماغا و عصبلریزی دینجلتمگه گوجوز چاتمالیدیر. شخص هیپنوتیزم اولماغا حاضیرلاشاندا اؤز ذهنینده قبول ائدیر کی هیپنوتیزم اولاجاق و بیر خاص خاریجی موحرّیکین اوستونده (ساعتین) موتمرکیز اولاندا، اونون اوستونده آیری خاریجی موحرّیکلرین تأثیری آزالار. بو حالتده هیپنوتیزم ائدنین تلقینلری‌نین اثرینده، شخص هئچ خاریجی موحرّیکه جواب وئرمز و فقط ساعتین اوستونده موتمرکیز اولار و سونرا تلقینلر انجام تاپیلار.

حاضیر جوابلیق: آیاق ایگی یوخسا عفونت ایگی * ayak kokusu yoksa uf

	حاضیر جوابلیق: آیاق ایگی یوخسا عفونت ایگی * ayak kokusu yoksa ufunet kokusu
«ریفکی آتای» بیر گون سوفره باشیندا، نجیب فاضیله بئله دئییر: - « اَده سنین کیمی بیر آدام نئجه اولور ایسلاما اورک باغلیر. ایسلامدان دانیشاندا منیم بورنوما آیاق ایگی گلیر . . .». نجیب فاضیل حالتین دگیشمه‌دن جواب وئریر: - «او سنین بورنونا گلن ایگ ایسلامیّتین یوخ، جیگرینده‌کی عفونتین ایگیدیر».  Bir gün yemekte Rıfkı Atay, Necip Fazıl’a şöyle der: -Yahu senin gibi bir adam nasıl olurda İslam’a gönül bağlar. İslamiyet deyince benim burnuma ayak kokusu gelir… Bunun üzerine Necip Fazıl hiç tavrını bozmadan: -O senin burnuna gelen İslamiyet’in değil, ciğerinde ki ufûnetin kokusudur

حاضیر جوابلیق: آللاه دوه‌نی ایگنه‌دن کئچیرده بیلرمی؟ * Allah, de

حاضیر جوابلیق: آللاه دوه‌نی ایگنه‌دلیگیندن کئچیرده بیلرمی؟ * Allah, deveyi iğnenin deliğinden geçirebilir

نجیب فاضیلدن سوروشورلار: - «آللاه دوه‌نی ایگنه‌دلیگیندن کئچیرده‌ بیلرمی؟» جواب وئریر : «بلی کئچیردر». تازادان سوروشورلار: - «دوه‌نی کیچیلدر، یوخسا ایگنه‌نی بؤیولدر؟» نجیب فاضیل ایلاهی قودرتین سونسوزلوغونو دئمک اوچون بئله دئییر: -  «نه دوه‌نی کیچیلدر، نه ایگنه‌نی بؤیولدر. گؤیده‌کی اولدوزلاری سنین گؤز ببگینه یئرلشدیردیگی کیمی جانانه کئچیردر . . .» **** Üstad Necip Fazıl’a: -  Allah, deveyi iğnenin deliğinden geçirebilir mi? diye sormuşlar. -  Evet geçirir, demiş. Bunun üzerine: -  Deveyimi küçültür, yoksa iğneyi mi büyültür? demişler. Necip Fazıl, ilahi kudretin sonsuzluğunu ifade babında, şu cevabı vermiş: - Ne deveyi küçültür, ne iğneyi büyültür. Gökteki yıldızları senin gözbebeğine sığdırdığı gibi, vızır vızır geçirir…

شادلیق و آرزو وئرمکده سخاوتلی اولون ! * کن معطاء للسرور و الأمل

شادلیق و آرزو وئرمکده سخاوتلی اولون ! * کن معطاء للسرور و الأمل !

باجیسی سوروشدو: آغاجدا نئچه یارپارق وار؟ بؤیوک باجیسی سوروشدو: جئیرانیم نییه سوروشورسان؟ ناخوش قیزجیغاز جواب وئردی: چونکی من بیلیرم آغاجین آخیر یارپاغی دوشنده منیم گونلریم قورتولاجاق. باجی گولومسه‌یه‌رک جواب وئردی: پس یاشاییشیمیزدان ایستیفاده ائدک و کؤنلوموز ایستیه‌نی ائدک ♥ گونلر و گونلر کئچدی و ناخوش قیزجیغاز باجیسی‌ایله بیرلیکده یاشاییشیندان ایستیفاده ائتدی. اوینادی و اوینادی و اوشاقلیغینی اَن گؤزل صورتده کئچیردی. یارپاقلار دال به دال دوشدولر آما بیر یارپاق هله قالیردی و اوشاق پنجره‌سیندن بو یارپاغا باخیردی بو گومانلا کی یاخین گونلرین بیرینده یارپاق دوشه‌جک و اونون عؤمرو ناخوشلوق اثرینده باشا چاتاجاق ! پاییز و اوندان سونرا قیش قورتولدو و بیر ایل کئچدی آما یارپاق دوشمه‌دی و قیز، باجیسی ایله خوشبخت ایدی و ساغلیغی تازادان قاییتماغا باشلامیشدی و نهایتده ناخوشلوغوندان بوتونلوکده قورتولدو. ♥ نهایتده ائلیه بیلدی طبیعی صورتده یئریسین. گؤردوگو بیرینجی ایش او اولدو کی گئتسین آغاجدان دوشمه‌ین یارپاغین مؤعجیزه‌سینی گؤرسون. گؤردو کی او، نایلون یارپاقدیر کی آغاجا یاخشی-یاخشی یاپیشدیریلیب. باجیسی‌نین اونا گؤره نه ائتدیگینی بیلندن سونرا گولومسه‌یه‌رک اونا طرف قاییتدی. کن معطاء للسرور و الأمل ! سألت أختها : کم ورقة على الشجرة ؟ فأجابت الأخت الکبرى : لماذا تسألین یا عزیزتی ؟ أجابت الطفلة المریضة: لأنی أعلم أن أیامی ستنتهی مع وقوع أخر ورقة هنا ردت الأخت وهی تبتسم: إذن سنستمتع بحیاتنا ونفعل کل ما نرید ♥ مرت الأیام والأیام والطفلة المریضة تستمتع بحیاتها مع أختها، تلهو وتلعب وتعیش أجمل طفولة . . تساقطت الأوراق تباعاً وبقیت ورقة واحدة وتلک المریضة تراقب من نافذتها هذه الورقة ظناً منها أنه فی الیوم الذی ستسقط فیه الورقة ستنتهی حیاتها بسبب مرضها ! انقضی الخریف وبعده الشتاء ومرت السنة ولم تسقط الورقة والفتاة سعیدة مع أختها وقد بدأت تستعید عافیتها من جدید حتى شفیت تماماً من مرضها ♥ استطاعت أخیراً أن تمشی بشکل طبیعی ، فکان أول ما فعلته أنها ذهبت لترى معجزة الورقة التی لم تسقط عن الشجرة، فوجدتها ورقة شجیرة بلاستیکیة مثبتة جیدا على الشجرة، فعادت إلى أختها مبتسمة بعدما ادرکت ما فعلته اختها لأجلها..

آت نالی * At Nalı

آت نالی * At Nalı

مسجیدده موعظه ائدن «دمیرجی»-دن سوروشورلار: - اوستاد! آت نالینی ائویمیزین قاپیسینا آسارساق خوشبختلیک گتیررمی؟ دمیرجی جواب وئریر: - فیکر ائله‌میرم، هر آتین اوندان دؤرد دانا واریدی، آما همیشه قامچی (شاللاق) یئییر. At Nalı Camiinde vaaz vermekte olan Demircie: - Hocam, diye sormuşlar. At nalını evimizin kapısına asarsak uğur getirir mi? Demirci hoca: - Zannetmiyorum, diye cevap vermiş. Onlardan her atta dört tane var ama, bütün gün kamçı yiyip duruyorlar

بو پئشه گلیر، او پئشه گئدیر

بو پئشه گلیر، او پئشه گئدیر

پئشه‌لرین محو اولماسی تدریجله و یاواش یاواش اولار، نئجه کی یارانمالاری‌دا تدریجله اولار. مثلاً بیر گون بیردن یادیزا دوشور کی چوخداندی یون چالماق گؤرمه‌میسیز. بیر گون ائشیدیرسیز کی قیشقیرماق آدیندا بیر پئشه یارانیب کی او پئشه‌ده ایشله‌ینلر قیشقیریب توکانلارا موشتری ییغیرلار. اینسانلار نه واختدان پئشه صاحیبی اولدولار؟ اونلار همن زماندان کی کؤهوللرده اودون اطرافینا ییغشیردیلار و اونون آلوولارینا باخیردیلار پئشه صاحیبی‌ایدلر. اونلار شیکارچیدیلر و یاشاییشلارینی بو یوللا کئچیندیریردیلر. ایللر کئچندن سونرا اونلار اکینچی و داوارچی اولدولار و یاواش یاواش آلیش-وئریشه‌ده باخدیلار. اینسانلار بیر مودّت سونرا جینس و کالا موقابیلینده پول آلدیلار و بئله‌لیکله اینسانلارین احتیاجلاری چوخالدیقجا پئشه‌لرین سایی چوخالدی. پئشه‌لرین یارانما سببی اینسانلارین بیر زمان‌مقطعینده، خاص بیر شئیه احیتاجلاری اولماسیدیر. مثلاً بیر زمان مودیریّت آدیندا بیر پئشه یوخیدی و احتیاج اولدوغوندا بو پئشه یاراندی. پئشه‌لر ده اینسانلار کیمی یارانیر و اؤلور. هر لحظه کی بیر پئشه آرادان گئدیر بیر آیریسی اونون یئرین توتور. مثلاً  ایندیکی جماعتی، تیلویزیون کیمی مشغول ائدن او قدر مشغولیّت وار کی داها دوروب زنجیر قیران پهلوانلارا باخماغا هئچ کسین حؤصله‌سی اولماز. زمان بویو اینسانلار بعضی خیدمتلر و جینسلردن بی نیاز اولور و بو باعیث اولور کی او جینس و خیدمت سایه‌سینده پئشه صاحیبی اولان آداملار ایشسیز قالسینلار. و دوزگون بیر مودیریّتی اولان جامیعه‌نین مودورلری بو صینفین فیکرینده اولوب اونلارین آشاغی ایقتیصادی طبقه‌یه دوشمکلری‌نین قاباغین آلارلار.

غربین ایسلام علیهینه موباریزه‌سی

غربین ایسلام علیهینه موباریزه‌سی

موعاصیر دونیادا اساس و موهوم بحثلرین بیری، دین موضوعسو ساییلیر. بو مسأله بو سببه خاطیر اولا بیلر کی بو گون غرب دونیاسی ایسلام دینی‌نین محدودلاشماسینا چالیشیر. غربلیلر دینله موباریزه ائده بیلمه‌دیکلری اوچون اونو قبول ائت‌مک مجبوریّتینده قالیب، حمله‌لرین ایسلام دینینی محدودلاشدیرماغا سوق وئریرلر. اونلار چالیشیرلار دینی، شخصی و غیری ایجتیماعی سطحه یئندیرسینلر کی اینسانلارین مودیریتینده هئچ دخالتی اولماسین و حقیقتده بوتون ایجتیماعی مسأله‌لره لاقید اولسون. مسیحیّتین تاریخ بویو جامیعه مودیریّتینده ضعیف اولماسی، بعضیلرینده بو دوشونجه‌نی یارادیب کی دین بوتونلوکده شخصی و خصوصی بیر مسأله اولمالیدیر. و غرب ایستیر بو نتیجه‌نی ایسلاما دا تعمیم وئردیرسین، آما ایسلام موتفکّیرلری بو مسأله‌یه آگاه اولمالی و ایسلام جامیعه‌سینی بو مسیره سوق تاپماسی‌نین قاباغینی آلمالدیلار.

اوتوزان قهرمان! * البطل الذی خسر!

	اوتوزان قهرمان! * البطل الذی خسر!
اوخ آتما موسابیقه‌لری‌نین چوخوندا غالیب اولان شهرین قهرمانی،  بیر «ذِن» موعلیمی ایله موباحیثه‌یه باشلادی. قهرمان دئدی: «من هامیدان یاخشی‌یام، من دین موریدینده چوخ اؤیرنمه‌میشم، و دین آداملارینا اؤیرتمگه گوجوم چاتماز. من منطقه‌ده یایلا اوخ آتانلارین اَن یاخشیسی ساییلیرام. و ائشیتمیشم کی سن کئچمیشده منطقه‌ده اَن یاخشی اوخ آتان ایدین. بونا گؤره سندن سوروشورام: «آیا سن دین آدامی اولوبسان کی اوخ آتماق اؤیره‌ده‌سن؟» ذِن موعلیمی خولاصه اولاراق دئدی: «یوخ» آما قهرمان قانع اولمادی، و جعبه‌سیندن بیر اوخ چیخاتدی و یایینا قویوب آتدی. اوخ اوزاقدا بیر گیلاس آغاجینا دگدی. گولومسه‌مگی ایله ائله بیل دئدی: « ائلیه بیلردین وقتینی صرف ائده‌سن و اؤزونو خاص بیر شئیده موتخصّیص ائده‌سن». و دئدی: «منیم شکّیم وار سن بونا اوخشار بیر ایش گؤره بیله‌سن». «ذن» موعلیمی قالخیب لاقئیدجه‌سینه یایینی گؤتوروب یاخینداکی داغا دوغرو یولا دوشدو. یولدا بیر اوچوروم واریدی کی اوندان کئچمک اولمازدی مگر بیر ایپ کؤرپودن کی هر لحظه چؤکوب دوشمک ایمکانی واریدی. «ذن» موعلیمی چوخ راحت و آرام کؤرپونون یاریسینا قدر گئتدی، یایینی توتدو و اونا بیر اوخ قویوب و آیری طرفده اوزاقدا بیر آغاجی نیشانلادی و اوخو آتیب هدفی ووردو. «ذن» موعلیمی اولدوقلاری یئره قاییداندان سونرا مهربانلیقلا جوانا دئدی: «ایندی سنین نووبه‌ندی». جوان چتینلیکله گئتدی و گؤزلرینی اوچورومون آچیقلیغینا زیلله‌ییب آشاغیدا بیر نوقطه‌یه ایشاره ائدیب اوخونو آتدی، آما اوخ هدفدن چوخ اوزاقا دگدی. جوان قاییداندان سونرا «ذن» موعلیمی اونون کناریندا دایانیب و سؤزون خولاصه‌سین بئله دئدی: «بو او زاددی کی بیر اینسان نظم و موراقیبتینن اونا یئتیشه بیلر. اولا بیلر کی سن چؤرک قازاندیغین وساییلی ایستیفاده ائله‌مکده سون حدده‌جن مهارت کسب ائده‌سن، آما بو وساییلی ایشله‌دن ذهنی اؤز سیطره‌نه آلا بیلمه‌سن‌سه، بو ایشلر فایداسیز ساییلار». البطل الذی خسر! بعد أن فاز بطل البلدة فی العدید من بطولات الرمایة بالسهام، انطلق باحثاً عن معلم الزنّ. قال البطل:" إننی أفضل الجمیع، وأنا لم أتعلم الکثیر عن الدین، ولم أسع إلى العون من رجاله، وأعدّ أفضل رامٍ بالسهام فی المنطقة بأسرها، وقد سمعت بأنک فی وقت ما فی السابق کنت أفضل رامٍ بالسهام فی المنطقة، ولذا فإنی اسألک:" هل تعین علیک أن تصبح رجل دین لتتعلم الرمی بالسهام؟" رد معلم الزن فی إیجاز بالغ قائلاً:" لا". ولکن البطل لم یقتنع، والتقط من جعبته سهماً وثبته فی قوسه وأطلقه فأصاب شجرة کرز على مسافة لا یستهان بها، وابتسم کأنما یقول:" کان بمقدورک أن توفر وقتک، وأن تکرس نفسک للأسلوب الفنی". وقال:" إننی أشک فی أن بمقدورک أن تفعل الشیء نفسه". قام معلم الزن دون أن یبدی أدنى اکتراث بالتقاط قوسه، وشرع فی السیر باتجاه جبل قریب. وفی الطریق کانت هناک هاویة لا یمکن عبورها إلا عن طریق جسر متهالک من الحبال یوشک أن یتداعى. وبهدوء بالغ مضى معلم الزن إلى منتصف الجسر، وأمسک بقوسه وثبت فیها سهماً، ووجهه نحو شجرة على الجانب الآخر من الهوة، ورمى بالسهم فأصاب الهدف. قال معلم الزن فی لطف للشاب فیما هو یعود إلى الأرض المستقرة:" الآن حان دورک". مضى الشاب فی انزعاج وهو یحدق فی الهاویة المترامیة أسفله إلى البقعة المشار إلیها وأطلق سهماً، ولکنه استقر بعیداً عن الهدف. خلص معلم الزن إلى القول عندما عاد الشاب ووقف إلى جواره:" هذا هو ما یحصل علیه المرء من الانضباط وممارسة التأمل. فأنت یمکنک أن تکون ماهراً للغایة فی التعامل مع الأداة التی اخترتها لتکسب بها عیشک، ولکنها تعد بلا فائدة إذا لم تفلح فی السیطرة على الذهن الذی یستخدم هذه الأداة".

نییه میندین؟ * Ne Diye Bindin

	نییه میندین؟ * Ne Diye Bindin
نجیب فاضیل قیسا کورک گمی‌یه مینیب کادی‌کؤیه گئدنده، بیر نفر اونا یاخینلاشیب سوروشور: - اوستاد ! پیغمبرلرین گلمه‌سی نییه لازیم ایدی؟ بیز اؤزوموز یولوموز تاپا بیلردیک. نجیب فاضیل باشینی اوخودوغو کیتابدان قوزامامیش جواب وئریر: - نییه گمی‌یه میندین کی، اوزه-اوزه گئده‌ایدین او طرفه ! Ne Diye Bindin Necip Fazıl Kısakürek vapurla Karaköy’e geçerken yanına biri yaklaşıp: - Üstad, diye sormuş. Peygamberlere ne diye gerek duyuldu, biz kendimiz yolumuzu bulabilirdik. Necip Fazıl, okuduğu kitaptan başını kaldırmadan: - Ne diye vapura bindin ki, cevabını vermiş. Yüzerek geçsene karşıya.

ناماز * Namaz

	ناماز * Namaz
جوانلارین بیری میرزه‌دن سوروشور: - آغا میرزه! گوندوز ایشده اولورام. او گون قیلانمادیغیم نامازلاری آخشام ائوه قاییداندا قضا ائله‌سم اولمازمی؟ میرزه جواب وئریر: - فرض ائدک سن سربازسان. باشچی (فرمانده) سنی گونده بئش دفعه چاغیرسا، و سن گئتمه‌ییب و آخشام باشچی‌نین حضورونا گئدیب اوست-اوسته بئش و یا اوچ سلام وئرسن اولارمی؟ Namaz hocaya gençlerden biri: - Hocam gündüz işteyim. O gün kılamadığım namazlarımı akşam eve dönünce kaza etsem olmaz mı? Diye sorunca: - Sen askersin farzedelim. Komutan sana günde beş defa haber gönderse, sen gitmeyip de akşam komutanının huzuruna çıksan, üst üste üç selam veya beş selam çaksan olur mu? Der.

اؤزوموزه اوخشاتدیق * Kendimize Benzettik

	اؤزوموزه اوخشاتدیق * Kendimize Benzettik
سؤز آراسیندا عاریف نیهاتا دئییرلر: - بیر شوشه کشف اولوب کی اگیلیر، بوکولور، قاتلانیر، راحاتلیقلا هر هانسی بیر شکله دوشور. - بیر دفعه دئیین کی، نهایت شوشه‌نی‌ده اؤزوموزه اوخشاتدیق. Kendimize Benzettik Bir sohbet sırasında Arif Nihat’a; - Eğilir, bükülür, katlanır, istenilen şekle kolayca sokulur bir cam keşfedilmiş, derler. Arif Nihat buna şöyle cevap verir: - Desenize eninde sonunda camı da kendimize benzettik.

تشویق و یا دانلاماق

تشویق و یا دانلاماق

اینسانلارین ایستعدادلارین چیچکلندیرمک اوچون تشویق اَن یاخشی یول ساییلیر و جماعتین ایصلاحینا چالیشان هر کس, گرک اؤیرنه کی اونلاری اؤز گوجلرینی تانیماغا و ایچلرینده آللاه طرفیندن ودیعه قویولان بؤیوک خزانه‌نی کشف ائله‌مگه, تشویق ائده. اینسانلارین یاخشیلیقلارین دیله گتیرمک, اونلارین ایصلاحی اوچون اَن گؤزل یوللاردان ساییلیر. آما تأسوفله جماعتین چوخو اونون ترسه‌سین ائلیرلر، یعنی همیشه خطاکار اینسانین منفی طرفلرین و ایشلرین اونون یادینا سالیب اونو دانلیرلار و نظرلرینه بئله گلیر کی بو ایش باعیث اولار او, ایشتیباهلارین جوبران ائله‌سین و منفی طرفلری اؤزوندن اوزاقلاشدیرسین. شکسیز بو ایش یا دوستلارلا و یا جماعتله ایشتیباهدیر. دوز یول بودور کی پیسلیکلری آرادان آپارماق اوچون یاخشیلیقلاری و گؤزللیکلری سایاق و جماعتی اونلارا طرف تشویق ائدک. مثلاً قارانلیغی آرادان آپارماق اوچون اونا یامان دئمکله و اونو دانلاماقلا بیر ایش گؤرمک اولماز، بلکه بیر شع یاندیرماق اونلاردان داها چوخ فایدالی اولار و بئله‌لیکله قارانلیق آرادان گئدر. جامیعه‌ موریدینده‌ و جماعتین روحی و معنوی ایشلرینده‌ده وظیفه‌میز وار اونلارین ایچینده‌کی قارانلیقلاری لعنتله‌مک یئرینه، آرزو شمعلرینی اورکلرینده یاندیراق. بو ایش, اونلاری ایشقیلیغا طرف آپارماقدان علاوه باعیث اولار اؤزوموزه‌ده آللاه یانیندا اجر اولسون. حضرت علی (ع) بویورور: هر کس بیر موسلمانی تعریفله‌یه اونون اوچون اجر وئریله‌جک». تعریفله‌مکدن منظور اونون یاخشیلیقلارین سایماق و اونلارا طرف تشویق ائله‌مکدیر. تعریفله‌ین اوچون، بو ایشین ایکی نتیجه‌سی وار: آللاه طرفیندن وئریلن اجر و جماعت طرفیندن قاییدان منفعت. جامیعه بیر آغاج کیمیدیر کی بیر شاخه‌سی آیری شاخه‌لره کؤمک ائله‌سه حقیقتده آغاجا و اؤزونه کؤمک ائدیب. گرک اینسانلارین یادینا سالاق کی سنین ایچینده بؤیوک بیر شخصیت گیزلنیب و سن گرک اونو ائشیگه چیخاردیب پدیدار ائده‌سن و اونون اؤلوب ایتمه‌سینه ایجازه وئرمیه‌سن. و بئله‌لیکله تشویق و تعریفله اینسان قاباغا گئدر و ایچینده‌کی انرژیلر آزاد اولار. گرک اینسانلارین یادینا سالاق کی اونلارین ایچینده خلیفةالله‌لیق پوتانسییئلی وار و بیر اینسان کیمی اونو پدیدار ائله‌مک اونلارین وظیفه‌سیدیر. خطاکار اینساندان اینتیقاد ائله‌مک باعیث اولار او اولکودولسون و اعتیناسیز اولسون. خطاکار اینسانی تشویق ائله‌مگین اَن یاخشی یولو بودور کی خطانین و ایشتیباه عملین اؤزوندن اینتیقاد ائده‌سن آما خطاکارین شخصیّتینه توخونمایاسان.

اوشاقلارین گئجه قورخوسونون عامیلی؛ ایسترئس

	اوشاقلارین گئجه قورخوسونون عامیلی؛ ایسترئس
گئجه قورخوسو یوخو ایختیلال‌لاریندان ساییلیر کی داها چوخ، اوشاقلاردا گؤروشور و یئنی‌یئتمه‌لرده و بؤیوکلرده آز گؤرونور. بو ایختیلالدا اوشاق درین یوخودان بیردن بیره آییرلیر و قورخموش گؤرونور. معمولاً رنگی آغارار و اورگی تئز-تئز چیرپینار و بعضاً قیشقیریب آغلار. بو شراییطده اوشاقلار کامیل آییق اولمازلار و ایتّیفاقلاری کامیل صورتده ثبت ائلیه‌بیلمزلر. یوخوسوز قالماق, بعضی داوالارین ایستیفاده‌سی و گون بویونون ایسترئسلری بو ایختیلالی شیدّتلندیره بیلر. شاید بو مسأله والدینی نیگران ائده، آما اوشاقلار اوچون مسأله یاراتماز و چوخ تیکرار اولماسا موعالیجه‌یه احتیاج یوخدور. اوشاقلارین یوخو ایختیلال‌لاریندان بیر‌ی‌ده یوخودا گزمکدیر. بو جریان یوخونون بیرینجی یاریسیندا باش وئرر و اوشاق آچیق گؤزله و تقریباً هدفلی صورتده ایش گؤرر. یوخودا گزمک بؤیوکلرده بیر آز بوروشوق اولار مثلاً یئمک حاضیرلیرلار، قیفیلی آچیب ائشیگه گئدیرلر. آییلاندا قاریشیق و ناراحات اولارلار و جریاندان بیر شئی خاطیرلامازلار. یوخودا گزمک ایرثی اولا بیلر آما یوخوسوزلوق، بعضی داوالارین مصرفی، ایسترئس و نابلد یئرده یاتماق اثرینده ده یارانا بیلر.

طبیعی بال و یا مصنوعی بال

طبیعی بال و یا مصنوعی بال

هامی بالین فایدالاریندان دانیشیر و بو جهتدن اوندان ایستیقبال چوخ اولور و قیمتی‌نین باها اولماسینا گؤره‌ده بازاردا تقلّوبی بال چوخالیر. آما اصل بالی تقلوبی بالدان نئجه تشخیص وئرمک اولار؟ چوخلو یوللار بونون اوچون دئییرلر؛ مثلاً بیری دئییر کی بیر بال شکرک چالسا اصل دئییل، بیری دئیر کی اصل بالی اوستدن آشاغیا تؤکسن ریشته‌سی قیریلماز، آما دئمه‌لی‌ییک کی بو یوللارین هئچ بیری اصل بالین تشخیصی اوچون ایش وئرمز. طبیعی و خالیص بال شکرک چالمالیدیر. دئمک اولار کی طبیعی بالی فقط و فقط لابراتواردا تشخیص وئرمک اولار. مصنوعی بال دوزلتمگه چوخلو یوللار وار, اوراجن کی سیزی بیر پتک کنارینا آپاریب گؤرستسه‌لر ده دئمک اولماز کی پتگین اوستونده‌کی بال حتماً طبیعیدیر. مصنوعی بال دوزلتماغین بیر یولو بودور کی گلوکوزلو موادّی سودا و بیتکی شیره‌سینده حل ائدیرلر و مصنوعی بال اله گلیر. آیری یولو بودور کی آریلار گول عوضینه قندابلا تغذیه اولالار. بالین طبیعی اولوب اولماماسینی تشخیص وئرمک اوچون آیری یوللاردان بیر آز ایطمینانلی یول بودور کی بالی سرین سویون ایچینه تؤکه‌سن. بالین قطره‌لری سودا حل اولماسا و سویون تکینه یاتسا، بو احتیمال کی بو بال طبیعی اولسون چوخدو.

آمریکا مدرسه‌لرینده سیلاحلی موحافیظلرین قویولما اؤنریسی

	آمریکا مدرسه‌لرینده سیلاحلی موحافیظلرین قویولما اؤنریسی
خشونتین قارشیسین آلماق اوچون سیلاح لابیسی‌نین اؤنریسی آمریکادا بیر مدرسه‌ده اوشاقلارین گولـله‌یه باغلانماسیندا بیر هفته سونرا، اسلحه صاحیبلری حقوق سازیمانی اؤز سکوتونو سیندیریب بئله حادیثه‌لرین تیکرارلانماماسی اوچون، مدرسه‌لرده سیلاحلی موحافیظلرین قویولماسینی اؤنری وئردی. آما والدینلر و تعلیم ایش‌بیلنلری بو ایشین اوشاقلارین امنیتینی قوروماسینی نه قدر تضمین ائله‌دیگینی سوروشورلار. گؤره‌سن بو ایش ایقتیصادی لحاظدان ایمکانلیدیر؟ اونون تأثیری اوشاقلارین فعالیتینده نه اولار؟ آسوشیتدپرسین وئردیگی خبره گؤره میلّی توفنگ انجومنی، آمریکادا سیلاح صاحیبلری‌نین اَن بؤیوک تشکیلاتیدیر کی حدوداً 4.3 میلیون نفر عضوی وار. معمولاً بو انجومن سیلاحلا باغلی هر حادیثه‌دن سونرا سیلاح مالکیتی و اوندان ایستیفاده ائله‌مکدن دیفاع ائدردی، آما بو دفعه سسین چیخارتمادی. و نهایتده جومعه گونو بو سکوتو سیندیریب اونون مودیری «وین لاپیر»، بیر موصاحیبه‌ده مدرسه‌لرده سیلاحلی موحافیظلرین ایستیقرارینا نظر وئردی. ایندیلیکده آمریکا مدرسه‌لرینده 10 مین نفردن چوخ سیلاحلی پولیس موستقردیلر آما آمریکادا 98 مین مدرسه‌نین اولماسی بو رقمین یئترلی اولماماسینی گؤرسدیر. مدرسه‌لرده سیلاحلی موحافیظلرین اولماسی بیر عیدّه‌یه گؤره قبول اولونان ایشدیر آما بیر عیدّه‌ دئییر کی بو مسأله اوشاقلاری بالقوّه شراییطده داها چوخ گولـله آتیشماسی معرضینده قرار وئریر. بیر عیدّه بئله اینانیر کی آمریکادا روحی موشکول سببیندن سیلاحلا قتل ال وورانلارین سایی بونا گؤره چوخالیر کی بودجه‌ آزلیغینا گؤره، روحی بهداشت برنامه‌لری حذف اولور.

حاضیر جوابلیق: مسأله گتیرمه‌سن یئتر ! * ! Mesele Getirme de

حاضیر جوابلیق: مسأله گتیرمه‌سن یئتر ! * ! Mesele Getirme de
روسیه سفیری ایگناتی‌یئف, اؤلکه‌سینه گئدنده, اونو یولا سالماغا گلن یوسف کامیل پاشایا دئییر: - آغامیزا روسیه‌دن نه گتیریم؟ پاشا جواب وئریر: بیر مسأله گتیرمه، من  آیری بیر زاد ایسته‌میرم. Mesele Getirme de Rusya sefiri İgnatiyef memleketine giderken veda için geldiği Yusuf Kamil Paşa’ya: -’Efendimize Rusya’dan ne getireyim?’ demesiyle Paşa: -‘Bir mesele getirme de, ben hiçbir şey istemem’ dedi.

کیشی اودور کی تانریدان غافیل اولمایا

کیشی اودور کی تانریدان غافیل اولمایا

شئیخه دئدیلر: فیلان کس سو اوستونده یئریر ! دئدی: چتین بیر ایش دئییل؛ کرتنکله و قاغایی‌دا سو اوستونده یئریر. دئدیلر فیلانی گؤیده اوچور ! دئدی: راحات بیر ایشدیر؛ قاغایی و میلچک‌ده گؤیده اوچور. دئدیلر: فیلان کس بیر لحظه‌ده بیر شهردن آیری شهره گئدیر ! شئیخ دئدی: «شیطان‌دا بیر نفسده شرقدن غربه گئدیر. بئله شئیلرین قیمتی یوخدور. کیشی اودور کی جماعتین ایچینده اوتوروب دوروب یاتا و جماعتله آل-وئر ائده و اونلارلا حشر و نشر ائده آما بیر لحظه‌ده تانریدان غافیل اولمایا.»

هم ارسطویی اخلاق و هم کانتی اخلاقین, بوگون اوچون سؤزلری وار

هم ارسطویی اخلاق و هم کانتی اخلاقین, بوگون اوچون سؤزلری وار

کانتی اخلاقلا ارسطویی اخلاقین، ایکیسی‌نین‌ده بوگون اوچون سؤزلری وار. کانت، اخلاقدا بوس-بوتون وظیفه‌یؤنوملو ساییر. کانت بو جهتدن وظیفه‌یؤنوملودور کی دئییر بیر داورانیشین دوز اولماسی اونون تکلیف و وظیفه‌ایله موطابیق اولماسینا گؤره‌دیر. حقیقتده اونون نظرینه بیر ایشین دوزلوگونون معناسی او عملین ائشیگینده یوخ بلکه اؤز ایچینده‌دیر، و بو دقیقاً وظیفه‌یؤنوملولوگون اؤزودور. وظیفه یؤنوملو اولانلار بونا اینانیرلار کی بیر ایشین دوزلوگو اونون اؤز طبیعتینه گؤره‌دیر نه آیری بیر زادا خاطیر. ارسطو فضیلت‌یؤنوملو اخلاقا اینانیر. اخلاقدا فضیلت‌یؤنوملولوک، اخلاقا ائله بیر باخیشدیر کی موختلیف تفسیرلری وار. بو باخیش بوتون تفسیرلریله اؤزونو مقصد یؤنوملولوک و وظیفه‌یؤنوملولوگه رقیب بیلیر و «فضیلت» و «کاراکتر» کیمی مفهوملارا تأکید ائلیر. تازا عصر، اخلاقی بئله تعریفلیر کی اخلاق دوز و ایشتیباه داورانیشلاردان دانیشیر. آما فضیلت اخلاقی، بو باخیشی دگیشدی و اخلاقین اساس سوآلینی یاخشی یاشاییش و اونون نئجه‌لیگی‌نین اوستونه آپاردی. هم ارسطویی اخلاق و هم کانتی اخلاقین، بوگون اوچون سؤزلری وار. هر ایکی اخلاق حوزه‌سیندن نوکته‌لر گؤتوروب بوگونکی عصرده ایشه سالماق اولار. اصلینده بو ایکی اخلاق حوزه‌سینه ائله باخمامالی‌ییق کی اونلار بیر-بیرلریله دوشمندیلر. هر ایکی حوزه‌ طرفدارلاری دانیشیقلاریندان بوگونکی عصریمیزه فایدالی نوکته‌لر آلا بیلریک.

اسکای نیوز: آمریکالیلارین یوزده دوخسانی سیلاحلیدیلار

اسکای نیوز: آمریکالیلارین یوزده دوخسانی سیلاحلیدیلار

اسکای نیوز شبکه‌سی اعلام ائله‌دی: آمریکالیلارین یوزده دوخسانی‌نین سیلاحی وار. بو شبکه آرتیردی: آمریکالیلارین هر میلّتدن آرتیق کمری سیلاحلاری وار. اوردا سیلاح صاحیبی اولماغین، سیاسی جنبه‌سی ده وار نیه کی آمریکالیلارین چوخو بئله اینانیرلار کی سیلاحلی اولماق هر آمریکالی‌نین اساسی قانوندا, تضمین اولموش حقّی ساییلیر. بو شبکه ایضافه‌لتدی: آیری طرفدن سلاح قاییرما کرخانالاری, آمریکادا بیر فیشار گروهی یارالدیبلار کی سیاسی تصمیملره اثر قویور و دئمک اولار کی چوخ آز گروهون بئله نفوذو وار. اسکای نیوز دئدی: دیقّت یئتیرمه‌لی مسأله بودور کی آمریکادا هر دفعه قتل و فاجیعه‌دن سونرا, سیلاح داشیماقلا موباریزه باشلیر آما آخیری بیر یئره چاتمیر. بو شبکه آرتیردی: سیلاح داشما قاداغانلیق قانونون تصویب اولماسینا, کونگیره‌ نوماینده‌لری‌نین حیمایتی لازیمدیر کی اونلار دا سیلاح قاییرما شیرکتلریله ایرتیباطدادیلار. بونا گؤره بو نوماینده‌لر بئله اینانیرلار کی بو موشکولو داها آرتیق اینسانی سیلاحلاندیرماقلا حل ائله‌مک اولار. چون اوندا جماعت اؤزوندن دیفاع ائده بیلر. اسکای نیوز بو جومله‌ایله خبرینی قورتاردی: بو منطیق گؤرسدیر کی آمریکادا بو تئزلیکده سیلاحلا قیرغینا سون قویولمیه‌جک.

فاجعه ای از جنس طلا و سیانور در تیکان تپه (تکاب)

	فاجعه ای از جنس طلا و سیانور در تیکان تپه (تکاب)
گزارشی از روزنامه جوان 26 آذر 1391: یکشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۱ ساعت ۱۶:۴۱  مجموعه سایت پایلوت استحصال طلای زره شوران در سال ۱۳۸۲در ۲۷ کیلومتری شهرستان تکاب در جنوب استان آذربایجانغربی به منظور آزمایش خاک موجود،برآورد میزان طلا درخاک ،تاثیرموادآلاینده وشیمیایی حین استحصال طلا بروی محیط زیست منطقه ونحوه وفناوری تولیدوبه قطعیت رسیدن میزان طلای موجود درخاک زرخیز زره شوران زیرنظرسازمان گسترش ونوسازی صنایع معدنی ایران احداث شده است در حالی که چندین سال از انجام واتمام این تحقیقات ومشخص شدن نتایج آن می گذرد، مسوولان شرکت های فعال در این سایت آزمایشگاهی درسکوت کامل خبری وباسوء استفاده از عدم آگاهی ساکنین منطقه بادریافت مجوز از سازمان صنایع ومعادن وتغییرکاربری این سایت از آن به عنوان کارخانه استحصال طلا استفاده می نمایند. این سایت فاقد تجهیزات ایمنی و سد باطله است و با این حال همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد و این در شرایطی است که کارخانه اصلی تولید طلا از خاک معدن زره شوران هم اکنون در مکان دیگری از منطقه در حال احداث است اما... *** طی سال های اخیر این برای چندمین بار است که خبر نشت سیانور وآرسنیک از حوضچه پسآب سایت آزمایشگاهی استحصال طلای زره شوران تکاب در جنوب استان آذربایجانغربی به رودخانه های اطراف معدن طلای زره شوران، موجب تلف شدن هزاران قطعه ماهی ، انواع آبزیان وچندین قطعه پرنده در رودخانه های آلوده اطراف شده که علاوه بر آلودگی شدید آب های سطحی وزیرزمینی تکاب از جمله تخریب وغیرقابل استفاده نمودن چشمه های درمانی آب سرد روستای یارعزیز در سیصد کیلومتری سایت پایلوت زره شوران،بوی تند بخارات موادسمی به ویژه سیانور وجیوه موجود در هوا موجب تخریب محیط زیست واکوسیستم طبیعی منطقه ونیز آزار واذیت ساکنین چندین روستای اطراف این سایت شده است که به علت موقعیت جغرافیایی شهرستان تکاب در جنوبی ترین نقطه استان آذربایجانغربی،این آلودگی به منابع آب استان های آذربایجان غربی وشرقی نیز سرایت می کند. آبی که بوی مرگ می دهد نشت سیانور از پسآب تولید طلا در سایت آزمایشگاهی زره شوران تکاب موجب آلودگی گسترده رودخانه های اطراف این سایت از جمله رودخانه «قورودره»روستای یارعزیز ورودخانه های روستای شیرمرد در پایین دست این سایت شده که آب این رودخانه به عنوان سرشاخه های اصلی وارد حوزه رودخانه ساروق تکاب می گردد. رودخانه ساروق در ۱۵ کیلومتری تکاب به سمت شهرستان شاهیندژ از سرشاخه های اصلی رودخانه زرینه رود میاندوآب واز شعب تامین آب سد شهید کاظمی بوکان به شمار می رود. رودخانه زرینه رود میاندوآب نیز از منابع تغذیه ای دریاچه ارومیه بوده وسد شهید کاظمی بوکان از منابع تامین آب شهر تبریز محسوب می گردد. با این وجود، شیوع آلودگی سیانور به رودخانه های محلی تکاب تهدید بسیار بزرگی برای سلامت آب استان آذربایجان شرقی وغربی است . خطری که می توان آن را هم تراز وهم اندازه خشک شدن دریاچه ارومیه وسونامی نمک در منطقه دانست. رودخانه ساروق تکاب از سرشاخه ها ومنابع اصلی در حوزه آبریز استان آذربایجانغربی است .ارومیه وسایر شهرهای جنوبی این استان از مقاصد اصلی آب های سطحی تکاب به شمار می روند و هم اکنون نشت سیانور به رودخانه های جاری تکاب وتغییررنگ آب های سطحی وتلف شدن هزاران قطعه ماهی وآبزیان ،نگرانی گسترده ای در میان اهالی شهرستان تکاب و روستاهای اطراف سایت پایلوت زره شوران به وجود آورده است. این نگرانی زمانی عمیق وحادشده وزمینه های بروز بحران وحتی یک فاجعه زیست محیطی را به وجود می آورد که بانگاهی به نقشه های حوزه های آبریز استان آذربایجانغربی متوجه گسترش وسرایت آلودگی منابع آب تکاب به سایر نقاط آذربایجان می شویم. نگرانی ای که تاکنون نه تنها به اقدام جدی مسوولان ذیربط واطلاع رسانی لازم منجر نشده بلکه هر بار با اعلام نشت سیانور از سوی روستاییان منطقه به پلمپ چند روزه سایت آزمایشگاهی استحصال طلای زره شوران اکتفا شده و مسئله اصلی که همان آلودگی جبران ناپذیر منابع آب های سطحی وزیر زمینی ونیز اراضی زراعی وتغییر اکوسیستم منطقه ونیز تاثیر روانی وجمعیتی بر روستاهای اطراف به محاق فراموشی سپرده شده است. پلمپ های بی اثر یکی از ساکنین روستای شیرمرد در ۲۷ کیلومتری شهرستان تکاب و دو کیلومتری سایت آزمایشگاهی تولید طلای زره شوران که از مقاصد اصلی آلودگی سیانور است در مورد این آلودگی ها می گوید :پس استشمام بوی تند و البته آشنای سیانوردرروزهای ۲۸ و ۲۹ آبان ماه گذشته و به دنبال گسترش وتداوم این بوی نامطبوع ساکنین روستا با صدها قطعه ماهی تلف شده در رودخانه های روستا مواجه شدند که نهایتا با رد گیری آبزیان گرفتارشده در دام سیانور منشا آلودگی به پشت سد باطله سایت پایلوت طلای زره شوران تکاب ختم گردید. روح اله ساربانی می افزاید: بلافاصله پس ازمشاهده این اتفاق ، مسئله را به مسوولین ذیربط تکاب اطلاع داده و اهالی روستاهای اطراف را از نشت سیانور وجلوگیری از مصرف آب رودخانه ها توسط احشام آگاه نمودیم. نشت ونفوذ گسترده ماده سمی سیانور از سایت آزمایشگاهی زره شوران تکاب منجر به تعطیلی و پلمپ چندین باره این سایت با حکم دادسرای عمومی و انقلاب تکاب گردید. وی یادآورمی شود: در آخرین مرحله از فعالیت خط تولید زره شوران،۵۰ درصد مواد جامد وارد فیلترپرس شده وبراثرفشار فیلترپرس آب حاوی سیانوردرچرخه تولید ازخاک گرفته شده و به حوضچه نامطمئن هدایت شده که مواد سمی موجود در این حوضچه در گذر زمان از آن نفوذ کرده و وارد رودخانه های اطراف شده است. طلا، با ارزش تر از زندگی این سایت آزمایشگاهی بارها به علت نشت سیانور،توسط اداره محیط زیست تکاب پلمپ شده اما هربارپس از چند روز تعطیلی بدون رفع معایب ونواقص فنی وتجهیز به سد باطله وافزایش ایمنی در برابراستفاده از موادآلاینده به فعالیت تخریبی خود ادامه داده وبه تولید طلا با ضریب بالای آلودگی اقدام نموده است و مسوولان این سایت تنها بخاطر تولید طلاهیچ مسوولیتی در قبال آلودگی های به وجود آمده ومشکلات زیست محیطی بر عهده نمی گیرند. بنابر گزارش های رسیده از روستاهای اطراف زره شوران از روند بررسی نخستین نمونه های آب های آلوده در آزمایشگاه خانگی تیتر سیانور واملاح معدنی آب،میزان سیانور موجود در آب رودخانه های اطراف در روزهای گذشته به ۳۵ ppmرسیده که این میزان سیانور منابع آب تکاب واستان آذربایجان غربی را گرفتار آلودگی شدید کرده است. البته به گفته شاهدان عینی این میزان آلودگی به علت سر ریز پسماند ومواد سمی از حوضچه باطله در روزهای بارانی به طرز بسیار خطرناکی آفزایش یافته است. یکی از شاهدان عینی دفع غیر اصولی مواد خطرناک سمی توسط سایت پایلوت زره شوران در این زمینه می گوید: در روزهای بارانی هفته های گذشته پساب سایت آزمایشگاهی زره شوران تکاب بصورت پالپی از سیانور با سرریز از حوضچه باطله غیراصولی وغیراستاندارد این سایت از شانه خاکی جاده وارد رودخانه های اطراف زره شوران شد. هادی حسینی تاکید می کند: پس از پر شدن وسرریز پساب باطله از حوضچه، مسوولان این سایت در اقدامی بسیار خطرناک بدون اینکه چاره ای برای اصلاح ویا تعبیه حوضچه ویا سد باطله بیاندیشند بارهاوبارها بصورت شبانه ومخفیانه بدون هیچ واسطه ای با استفاده از لوله های فاضلاب پالپ سیانور وآرسنیک رابطور مستقیم وارد رودخانه های اطراف نموده اند. پساب ها کجا می روند؟ مسئله اصلی که فعالیت این کارخانه پرزیان راناموجه وپرحرف وحدیث می نماید این است که این سایت با این همه سروصدا وتولید روزانه مقادیرقابل توجهی طلا فاقد سد باطله مجهز است و در حالیکه چنین کارخانه هایی می بایست دارای سد باطله اصولی باحداقل طول تاج ۱۲متر باشند سایت آزمایشگاهی تولیدطلای زره شوران دارای یک حوضچه غیر اصولی، غیراستاندارد، نفوذپذیر و غیرایزوله به ارتفاع حداکثر ۳ متر و حداقل ۴۰ سانتی متر است و بصورت کاملا آماتور ، غیر قابل اطمینان و کم حجم احداث شده که البته به گفته کارگران شاغل در این کارخانه این حوضچه باطلا که از آن به غلط به عنوان سد باطله نام برده می شود از سال ۱۳۸۹ پرشده وسرریز نموده است . یکی از پیمانکاران طرح استحصال طلای زره شوران که از نزدیک با فعالیت این سایت آزمایشگاهی آشنا بوده، می گوید: این حوضچه یک بار درسال ۱۳۸۷ به علت غلظت مواد آلاینده وعدم استاندارد بودن آن آسیب دیده وحتی دچار شکستگی گردید وهزاران تن پالپ آلوده به انواع مواد سمی از جمله سیانیدسدیم(سیانور)، آرسنیک، آمونیاک، سودهای سوزآو رواسد سولفوریک وارد محوطه سایت، زمین های منطقه ورودخانه های اطراف شده است. قادر ساربانی با بیان اینکه این اتفاق موجب آلودگی کارکنان به سیانور نیز می شود ادامه می دهد: درحالی که حوضچه باطله این سایت از دوسال قبل پر شده واین سایت برای فعالیت واستحصال طلا از خاک طلا، نیازمند مصرف ۳ متر مکعب آب در گردش میان خط تولید وحوضچه است ، باید از مسوولان کارخانه پرسید این میزان پسآب طی این مدت اگر وارد حوضچه پرشده نگردیده پس چگونه وبا چه مکانیزمی ودر کجا دفع وخارج شده است؟! لازم به توضیح است حوضچه و نه سد باطله سایت آزمایشگاهی تولید طلای زره شوران تکاب به علت کمبودفضا در مقیاس کوچکتر از طریق خاک برداری ودرست کردن خاک ریز غیراصولی تا ۱۵متر احداث شده که سریعا پر می شودونیز در برابر بارندگی ورانش زمین بسیار آسیب پذیر است وپسآب مازاد راپس از خروج از فیلتر پرس به دلیل نبود فضای مناسب وامن با افزودن موادشیمیایی از جمله تیوسولفات وکلر باپایین آوردن غلظت سیانور به سمت رودخانه های تکاب هدایت می کنند. ساربانی می گوید: درسایت پایلوت استحصال طلای زره شوران تکاب آزمایش های مربوط به مکانیک ،تخلخل ونفوذپذیری خاک که مورد تایید کارشناسان ومتخصصان امر باشد تاکنون انجام نشده و سیستم ،اعلام واندازه گیری سیانور که نیاز اساسی کارخانه های تولید طلاست در این سایت نصب نشده است. مصرف روزانه ۴۰۰ کیلوگرم سیانور یکی از قدیمی ترین کارکنان این سایت در زمینه فعالیت های مبهم در این سایت می گوید: سایت پایلوت زره شوران حتی پس از دریافت مجوز تولید طلا تاسال ۹۰ باظرفیت روزانه ۸۰ تن خاک طلای زره شوران وصرف روزانه ۶۰کیلوگرم سیانور جهت جداسازی طلا فعالیت می کرد اما از سال ۹۱ با افزایش سه برابری ظرفیت خود ،این بار نه تنها خاک زره شوران را مورد استفاده قرار نمی دهد بلکه با وارد کردن روزانه ۲۴۰ تن خاک معدن طلای «ربط سردشت » به خط تولید همچنان تولید همزمان طلا وآلودگی زیست محیطی را چندین برابرکرده است. محمد اولیایی ادامه می دهد: در حال حاضر با ظرفیت موجود این کارخانه ،روزانه ۴۰۰کیلوگرم سیانور در این سایت مصرف می شود. گفتنی است افزایش ظرفیت چرخه تولید واستحصال طلا ومیزان فاجعه آمیز مصرف سیانور درسایت پایلوت زره شوران تکاب در مقابل حوضچه های کم حجم وغیراستاندارد پسماند ومواد باطله سمی نمونه بارزی از بی توجهی گردانندگان این سایت به محیط زیست منطقه وسلامت شهروندان است. این کارگر قدیمی سایت زره شوران تاکید می کند: سایت پایلوت زره شوران پس از اینکه معدن طلای زره شوران تحت مالکیت سازمان توسعه مواد معدنی قرارگرفت، از استحصال طلا از خاک این معدن که بزرگترین معدن طلای خاورمیانه با ۷ میلیون تن کانسنگ طلادار وذخیره تقریبی ۵۰ تن طلای خالص است منع گردید اما فعالیت خود را متوقف نکرد و با خرید خاک از معدن طلای «ربط» سردشت با عیار ۴ و نیم گرم در تن به تولید طلا ادامه داد. وی می گوید: از ابتدای فعالیت این سایت شرکتی به نام «پارس کانی» در امر ساخت و ساز و شرکت «حدادشیمی» در زمینه بهره برداری در این سایت حضور داشتند اما ازسال ۱۳۸۵ باتبدیل سایت آزمایشگاهی به کارخانه تولید طلا و تغییر نام و ایجاد شرکتهای خصوصی جدید با همان اعضای قبلی تولیدطلادر این سایت ادامه یافت. وی تصریح کرد: شرکت های فعال در این سایت شرکت حدادشیمی را که بصورت اصولی وعلمی فعالیت می کرد از گردونه خارج نموده وبا دور زدن قانون برای فرار از مالیات بارها اقدام به تاسیس شرکت های جدید با اعضای ثابت قبلی نموده اند. وی گفت در این سایت روزانه بیش از یک کیلوگرم طلا وپنجاه کیلوگرم نقره تولید می شود. اولیایی یادآورشد :مسوولان شرکت های فعال در سایت زره شوران پس از هربار پلمپ کارخانه به علت ایجاد آلودگی های زیست محیطی با استفاده از شگردهای گوناگون ازجمله تحت فشارقراردادن نهادهای ذیربط اجرایی از طریق اخراج کارگران خود وسوءاستفاده از مسئله ایجاد اشتغال وبکارگیری کارگران از ساکنین روستاهای منطقه پس از چندین هفته پلمپ مجددا به فعالیت خود ادامه می دهند. کارخانه تولید طلای زره شوران با اخراج کارگران اهرمی رادر دست داشته که مسوولان نهادهای ذیربط را به بازگشایی مجدد متقاعد می کننداین درحالی است که اوضاع کارگری این کارخانه نیز تعریفی نداشته وکارگران آن نه تنها در معرض انواع آلودگی ها قراردارندبلکه از هیچ گونه امنیت شغلی نیز برخوردارنبوده وتنها باقراردادهای سست ونامطمئن یک ماهه در این کارخانه مشغول به کار هستند وهربار با اخراج از محل کار چاره ای جز خانه نشینی ندارند.

حاضیر جوابلیق: لا حول و لا قوّةَ * La Havle Vela Kuvvete

حاضیر جوابلیق: لا حول و لا قوّةَ * La Havle Vela Kuvvete

مشهور جیمری پاشا, آتلاری‌نین آرپا یئمگی‌نین واجیب‌لیگینی دئیه‌ن مهترلره غضبلنردی و هر دفعه «لاحول . . .» دئییب قیشقیراردی. بیر گون آتلاری ضعیفلیکدن ییخیلیب قالاندا, حیرصلی سوروشور: «آتلاریما نه اولدو؟» مهتر جواب وئریر: «نه اولاجاق آغام, «لا حول» یئیه-یئیه «و لا قوّة» اولدولار!» La Havle Vela Kuvvete Meşhur Cimri Paşa atlarının arpa yemesi gerektiğini söyleyen seyislerine kızar ve her seferinde “La Havle” çekermiş. Bir gün arabasının atları dermansızlıktan yığılıp kalınca, hiddetle sormuş. - Atlarıma ne oldu? Seyis, cevabı yapıştırmış: - Ne olacak efendim “La Havle” yiye yiye “Vela kuvvete” oldular.

حاضیر جوابلیق: بیمه * Sigorta

حاضیر جوابلیق: بیمه * Sigorta

اینگیلیسین بؤیوک سفیری, قدیمی تورک ائولری‌نین دیوارلاریندان آسیلان «یا حافیظ» تابلولارین گؤرنده, بیلافاصیله «فوآد پاشادان» اونلار نه اولدوغونو سوروشور. فوآد پاشا اونون آنلایا بیله‌جگی دیلده جواب وئریر: «او گؤردوکلریز, عوثمانلی بیمه شیرکتی‌نین تابلولاریدیر.» Sigorta İngiliz Büyükelçisi, eski Türk evlerinin dış duvarlarına asılan “Ya Hafiz”(Muhafaza Eden Rabbimiz) levhalarını görünce dayanamamış ve Keçecizade Fuad Paşaya bunların ne olduğunu sormuş. Fuad Paşa İngiliz’in tam anlayacağı dille cevap vermiş. – O gördükleriniz, Osmanlı Sigorta Şirketinin levhalarıdır.

خجالت قارشی‌سینی آلماق اوچون جواب و آما! * رد لتفادی الإحراج و ل

خجالت قارشی‌سینی آلماق اوچون جواب و آما! * رد لتفادی الإحراج و لکن !

حاضیر جوابلیق بعضی یئرلرده یاخشی بیر شئی اولا بیلر آما هر سؤزو هر کسه دئمک اولماز. دئییرلر بیر نفر چؤل آدامی (عؤمرونو چؤللرده کئچیرن آدام) شاها یئمک قوناغی اولور. چؤل آدامی شاهین حضوروندا, تاماهکارلیقلا یئمک یئییردی, شاه دئییر: «سنه نه اولوب؟ قوزونو ائله یئییرسن کی ائله بیل آناسی سنه بوینوز ووروب؟» چؤل آدامی جواب وئریر: «و سنه نه اولوب؟  اونا ائله رحمین گلیر کی ائله بیل آناسی سنه سوت وئریب؟» رد لتفادی الإحراج و لکن ! أکل أعرابی عند أمیر وکان شرهاً، فقال الأمیر: مالک تأکل الخروف وکأن أمه نطحتک؟ رد علیه الإعرابی: ومالک تشفق علیه وکأن أمه أرضعتک؟

هامیدان فاضیل کیملردیلر؟ * ای الرجال افضل

هامیدان فاضیل کیملردیلر؟ * ای الرجال افضل

عاریفدن سوروشدولار «هامیدان فاضیل کیملردیلر؟» جواب وئردی: او کس کی: اونونلا دانیشاندا اونون مودریک اولدوغونو گؤره‌سن. غضب‌لننده صبیرلی اولا. غالیب اولاندا کرامتلی و باغیشلایان اولا. باغیشلایاندا بیر دفعه‌لیک باغیشلار(اورگی باغیشلادیغی مالدا قالمایا) ایلقار باغلایاندا عهدینه وفا ائده, ایلقاری بؤیوک اولسا بئله. اونا شیکایت اولوناندا مهریبان اولار. ای الرجال افضل سئل حکیم’ای الرجال افضل ؟ فاجاب.الذی اذاحاورته وجدته حکیما. واذا غضب کان حلیما .واذاظفر کان کریما. واذا استمنح منح حسیما.واذا عهد وفى وان کان الوعد عظیما.واذا شکی الیه وجد رحیما.

امر به معروف و نهی از منکر

	امر به معروف و نهی از منکر
موعلّیم منی تخته قاباغا چاغیراندا بیر آز ایضطیرابیم وارییدی. دئییردیم بلکه دونن دئدیگی تکلیفی یاخشی یازمامیشام. آخی موعلّیمین دونن دئدیگی تکلیف قاباقکیلاردان چوخ فرقلی ایدی. دونن موعلّیم «امر به معروف و نهی از منکر»دن دانیشمیشدی و اوشاقلارا دئمیشدی کی مدرسه‌دن سونرا اطرافدا گؤردویونوز اینسانلارین رفتارلارینا گؤز قویون و نظریزه موهوم گلنلری یازین. بوگون بو یازدیقلاریمیزی اوخویاجاق ایدیک.  من باشلادیم: «بسم الله الرحمن الرحیم، امر به معروف و نهی از منکر، من وقتی به خانه رسیدم تکلیف آقا معلّم را با تلفن به پدرم گفتم. پدرم گفت پیش من بیا چون در کار من افراد مختلفی را می توانی ببینی و در مورد رفتارهای آنها بنویسی. ضمناً به منزل دایی حسین هم می رسانمت تا به عیادتش بروی. من پیش پدرم رفتم...» بو لحظه موعلّیم الی ایله «دایان» اشاره‌سی ائله‌ییب، دئدی: «آقا بابک، سنین بابان نه ایش گؤرر؟» -          اوتوبوس شؤفریدی. -          بونو یازمامیسان آخی. هم‌ده بللی اولور کی دایین مریض ایمیش آمّا یازمامیسان. موعلّیم هر دفعه بیر ایشکال تاپاردی یازدیقلاریمیزا. بیر آیدینین یازدیقلارینا چوخ گیر وئرمزدی. آیدین همیشه اینشاءدا 20 آلاردی. هئچ اولماسا 19 زاد آلاردی. موعلّیم بو لحظه اوشاقلارا ساری دؤنوب، دئدی: «باخین اوشاقلار، بابکین باباسی ائلداردی. امر به معروف و نهی از منکر موضوعسوندا ائلدار بیر آدامین یازدیغی جالیب اولابیلر.» امیر اجازه ایسته‌ییب، سوروشدو: «آقا موعلّیم، ائلدارلیق بیر شوغلدی؟» -          یوخ امیرآقا، ائلدارلیق بعضی ایشلرین بیر خاصیّتیدی. امیرین بو جوابی آنلامادیغی بللی ایدی. موعلّیم ایدامه وئردی: «مثلاً بانکدا ایشله‌ین، موعلّیم، باقّال، تاکسی و اوتوبوس شؤفرلری، کولّاً موسافیر داشیان وساییل شؤفرلری، ایداره‌لرده ارباب رجوعینن موستقیم ایرتیباطدا اولانلار .» امیر دییه‌سن بو دفعه باشا دوشموشدو. دئدی: «یعنی کولاً ائلینن موستقیم ایرتیباطدا اولانلار.» -          بله، آفرین. ائلدارلیق چتین بیر مسئولیّتدی. هر کسین حوصله‌سی و آنلاییش سطحی بونا ال وئرمز. من بو سؤزلره ائله قولاق آسیردیم کی یادیمدان چیخمیشدی اصل موضوع ائله من اؤزومم. موعلّیم اشاره ائله‌دی کی «اوخو». من ادامه وئردیم: «... پدرم گفت برو روی یکی از صندلیهای عقبی بنشین و حرکات و رفتارهای مسافرها را نگاه کن. من رفتم و نشستم. مسافران در ایستگاهها سوار و یا پیاده می‌شدند. چیز مهمی نمی‌دیدم. در یکی از ایستگاهها عده بیشتری سوار شدند و برخی از آنها سرپا ماندند. چون جای خالی برای نشستن نبود. در اینجا فکر کردم که همین موضوع برای امر به معروف و نهی از منکر خوب است. به این صورت که نباید کسی که نشسته و کسی که سرپا مانده کرایه مساوی بدهند. در فکر راه حلی برای این موضع بودم که پدرم صدا کرد: «بابک قالخ آیاغا عمی جان اوتورسون.» منظورش حتماً مردی بود که در نزدیکی من سرپا ایستاده بود. من بلند شدم ولی آن مرد تعارف کرد که لازم نیست و من می خواستم دوباره بنشینم که نگاهم به نگاه منتظر پدرم در آینه بالای سرش افتاد. فهمیدم که باید جایم را به آن مرد بدهم. بلند شدم و آن مرد بعد از تشکر از من نشست. پیش پدرم رفته و موضوعی را که به ذهنم رسیده بود از او پرسیدم. جواب داد: «اوغول بو تاکسی دئییل کی. گؤرورسن کی کرایه‌سی‌ده چوخ اوجوزدی. خطّی واحیده مینن، بوش یئرده اوتوراجاغینی حسابلامامالیدی. آیاق اوسته دورماق حسابینان مینر. یئر اولسا اوتورار. بونون اوچون‌ده کرایه‌سی، تاکسییه گؤره اوجوزدی.» وقتی سخن به اینجا رسید پدرم اتوبوس را متوقف کرد. چون به ایستگاه دیگری رسیده بود. چند نفر پیاده شدند و چند نفر دیگر سوار شدند. بیشتر تازه سوار شده‌ها جوان بودند. احتمالاً دانش‌آموزان دبیرستان بودند...» بوردا دا موعلّیم الی ایله «دایان» اشاره‌سی ائله‌ییب، دئدی: «بابک جان، یازیندا بعضی اینشایی اشکاللارین وار ها، مثلاً «تازه سوار شده‌ها» کلمه‌سی دوز اولمور.» -          آقا موعلّیم، منظوروم همان تازا میننلردی دا! -          تورکی گرامرینن فارسی‌نین گرامری فرقلیدی. اونون اوچون‌ده، هم اؤز دیلیمیزین، هم‌ده فارس دیلی‌نین بعضی ظرافتلرینی اؤیرنمه‌لی‌ییک. مثلاً اوردا بوجور یازابیلردین: «به نظر می‌رسید بیشتر آنهایی که تازه سوار شدند دانش‌آموز دبیرستانی بودند». البته ایندی موضوموز او دئییل. بونو دئدیم کی بعضی اینشایی نوکته‌لره دیقت ائلییه‌سن.» من یئنه اوخوماغا ایدامه وئردیم: «... تازه وارد شده‌ها زیاد سر و صدا می‌کردند. پدرم ادامه داد: خطّی واحیدین‌ده اؤزونه گؤره یازیلمامیش قایدا- قانونلاری وار. مثلاً کیچیکلر اؤزلریندن بؤیوکلره یئر وئرمه‌لیدیرلر. ساغ آداملار، مریضلره، معلوللارا و یا جانبازلارا یئر وئرمه‌لیدیرلر...» بو لحظه گینه کیلاسین بیر گوشه‌سیندن بیری سسلندی: «آقا موعلّیم ایجازه، یازیلمامیش قانون نه‌جور اولار؟» موعلّیم اونا جواب وئرمه‌دن بو طرفدن علی شیرینلیک آتدی: «آقا موعلّیم، یازیلان قانونلاری بیلمیریک. بیلدیکلریمیزی‌ده ائله رعایت ائله‌میریک. اونا گؤره، یازیلمایانلاری هئچ بیلمه‌ساخدا اولار!» هامی‌ایله بیرلیکده موعلّیم‌ده گولدو. -          علی بَی، بوردا بابکین باباسی‌نین دئدیگی یازیلمامیش قانونلار، ائلیمیزین آداب و رسملریدی. ائلین آداب- رسومو دا قانونلاردان داها قدیمی و کؤکلودو. یعنی اوزون زامانلار بویونجا، ائلین موختلیف نسللری اونلاری یارادیب، گلیشدیریب و یئتیشدیریب. مثلاً هئچ یئرده یازماز کی علمی باخیمدان آیدینلاشدیقجا، یا دا پوللولاشدیقجا اؤزوزو ایتیرمه‌یین. آمّا همین نوکته، بیر آتاسؤزوموزده بئله خولاصه اولونوب: آغاج بار گتیردیکجه، باشینی آشاغییا سالار. حامد ایجازه آلیب، دئدی: «آقا ایجازه، بونا بنزر بیر سؤزو من تورکیه‌ده بیر رستورانین دیواریندا اوخوموشدوم. اوردا یازمیشدی کی «سن ایی‌لیک ائت، دنیزه آت. تانری چؤلده سانا گئری وئریر.» -          آقا حامد، بو همان شعردی کی دئییر «تو نیکی می‌کن  و در دجله انداز که ایزد در بیابانت دهد باز» موعلّیمین اشاره‌سینن یئنه اوخوماغا ایدامه وئردیم: «...پدرم به جوانان تازه سوار شده اشاره کرده و به من  گفت: «عمومی مکانلاردا اؤبور انسانلارین دا حقوقونو رعایت ائله‌مک، اخلاقی بیر مساله‌دی. اوتوبوس‌دا بیر عمومی مکان اولدوغونا گؤره، ایندی بو جوانلار یاخشی ایش گؤرمورلر.» من به صحبتهای آنها دقت کردم. صحبتشان در مورد کشف جدید فیزیکی بود که در خبرهای دیروز آمده بود. به پدرم گفتم: «بابا اونلارین دانیشدیقلاری موضوع علمیدی. شاید ائشیدنلرین‌ده خوشونا گلر و معلوماتلاری چوخالار.» پیرمردی که در یکی از صندلیهای جلویی نشسته بود قبل از پدرم جواب داد: «آمّا من ایسته‌میرم ائشیدم. چونکی سس و گورولتو اولاندا باشیم آغرییر. بابانین‌دا دئدیگینه گؤره اوتوبوس عمومی بیر مکان اولدوغو اوچون اونلارین سسلی دانیشماقلاری دوز دئییل. خاص مواریدده‌ده مجبور قالسالار، ایجازه ایسته‌مه‌لیدیرلر و ایجازه وئریلسه‌ده، عوذر ایسته‌مه‌لیدیرلر.» پدرم رو به آن جوانان کرده و گفت: «جوانلاردان خواهیش اولونور سس سالماسینلار.» آنها هم ابتدا ساکت شدند و سپس با صدای کم صحبتشان را ادامه دادند. من شنیدم که یکی از آنها رو به دوستش کرده و در مورد پیرمرد حرف نامناسبی گفت. وقتی نگاهم به پیرمرد افتاد متوجه شدم که خودش نیز شنیده و ناراحت شده است. امّا چیزی نگفت. در ایستگاه بعدی مسافر تازه‌ای آهسته به پدرم گفت پول ندارم. پدرم هم اشاره کرد که مساله‌ای نیست. برو بنشین. آن شخص حداقل ده سال از من بزرگتر بود و من نمی‌توانستم باور کنم که او کرایه خط واحد هم نداشته باشد. ولی حتماً پدرم بیشتر از من می‌دانست. چون این کار هر روز او بود. در ایستگاه دیگر پیاده شدم چون به محله دایی حسین رسیده بودیم. پدرم رو به من کرد و گفت: «ایندی گؤردوکلریوی و صاباح موعلّیمه اوخویاجاقلاریوی و کیلاسدا دانیشیلانلارین هامیسی‌نین گوزارشینی صاباح آخشام ایستیرم ها.» بعد خندید و گفت: «حسین دایینا سلامیمی یئتیر.» بعد از اینکه مطلب من تمام شد، موعلّیم از دانش آموزان خواست تا نظرات خودشان را بیان کنند و ... بو منیم باباما اوخودوغوم گوزارش ایدی. فقط کیلاسدا دانیشیلانلاری یازمامیشام. سیز بونلاری اؤز بابا- مامانیزین حضوروندا اوخویوب، هم «امر به معروف و نهی از منکر» لحاظیندان، هم‌ده آیری باخیملاردان بررسی ائلییه بیلرسیز. رسول داغسر