دین خادیمی din xadimi
دین, حکایه, تکنولوژی و ساییر موضوعلاردا یازیلاردین خادیمی din xadimi
دین, حکایه, تکنولوژی و ساییر موضوعلاردا یازیلارآتنده 15 مسجید اینشا ائدیله‌جک
آتنده 15 مسجید اینشا ائدیله‌جک
موناقیصه باشا چاتدیقدان درحال سونرا یونان پایتختینده مرکزی مسجیدین اینشاسینا باشلانیلا‌جاق
یونانین پایتختی آتن شهری‌نین شهرداری «یورقو کامینیس» موسلمانلارین عیبادت شرایطلری‌نین یاخشیلاشدیریلماسی ایقداملار چرچیوه‌سینده پایتختده 15 مسجیدین اینشا اولوناجاغینی دئییب. «آذری‌موسلیمز»ین وئردیگی خبره گؤره کامینیس، آتنده مرکزی مسجیدین اینشا ائدیلمه‌سی مقصدیله یاخین گونلرده موناقیصه کئچیریلجگینی بیلدیرَ‌رَک، عبادت ائوینده 500-دک موسلمانین ناماز قیلا بیلجگینی قئید ائدیب. آتن شهرداری مرکزی مسجیدین ایستیفاده‌یه وئریلمه‌سی ایله غیر قانونی فعالیِت گؤسترن عیبادت مکانلاریندا قایدا-قانون یارادیلاجاغینی بیلدیریب. معلومات اوچون دئیَک کی، پایتخت آتنده‌کی مسجیدده میناره اوجالدیلماسی نظرده توتولماییب
Afinada 15 məscid inşa ediləcək
Tender başa çatdıqdan dərhal sonra Yunanıstan paytaxtında mərkəzi məscidin inşasına başlanılacaq
Yunanıstanın paytaxtı Afina şəhərinin meri Yorqo Kaminis müsəlmanların ibadət şəraitlərinin yaxşılaşdırılması tədbirləri çərçivəsində paytaxtda 15 məscidin inşa olunacağını deyib. "Yeni Şərq"-in Azerimuslims-ə istinadən verdiyi xəbərə görə Kaminis Afinada mərkəzi məscidin inşa edilməsi məqsədilə yaxın günlərdə tender keçiriləcəyini bildirərək, ibadət evində 500-dək müsəlmanın namaz qıla biləcəyini qeyd edib. Afina meri mərkəzi məscidin istifadəyə verilməsi ilə qeyri-qanuni fəaliyyət göstərən ibadət məkanlarında qayda-qanun yaradılacağını bildirib. Məlumat üçün deyək ki, paytaxt Afinadakı məsciddə minarə ucaldılması nəzərdə tutulmayıb
تبریزین صنعتی بینالارین دوزلتمه‌سینده دیقّت اولماییب
تبریزین صنعتی بینالارین دوزلتمه‌سینده دیقّت اولماییب
تبریز شهرداری دئدی: تأسوفله تبریزین صنعتی بینالارین دوزلمه‌سینده و اونلارین یئرلشمه‌سینده لازیمی دیقّت اولماییب. بو بینالار شهرین شرق-غرب یئللرینی نظرده آلمادان دوزلیب. بو دا بو کرخانالاردان چیخان توستولرین موستقیم مسکونی منطقه‌یه داخیل اولماسینا سبب اولور.
فارسین تبریز شهرداریسی‌نین عمومی رابیطه‌لریندن وئردیگی خبره گؤره، علیرضا نوین دئدی: تبریزده یاشیل ساحه حوزه‌سینده شهر مودیریّتی‌نین ایجرایی برنامه‌لری، طرحلری و سیاستلریله، قدیمکی باغ شهر تبریزی مقصد آلمیشیق.
او منطقه یئددی محدوده‌سینده یئرلشن «لاله» و «رواسان» باغلاراینا ایشاره ائله‌مکله دئدی: تبریز شهرداریسی چالیشیر لاله و رواسان باغلارینی آلیب إحیاء اله‌مکله کئچمیش ایللرده یاشیل ساحه‌لری خرابلاماغینی جوبران ائله‌سین.
تبریز شهرداری دئدی: تأسوفله کئچمیش ایللرده تبریز باغلاری‌نین خرابلاما گئدیشی چوخ شیدّتلی ایدی کی باعیث اولوب بو شهر اکولوژی و یاشیل ساحه و ایجتیماعی شادلیق باخیمدان آشاغی دوشسون و اؤلکه‌نین ایکینجی آلوده شهری حسابلانسین.
او آرتیردی: یاشیل شهر طرحی تبریزین باغلارینی آبادلاماق مقصدی ایله نئچه ایل اوّل باشلانیب و یوزلر میلیار قیران سرمایه ایله اومید وئریجی نتیجه‌لر حاصیل اولوب.
اوقیانوس درینلیگی هیولاسی
اوقیانوس درینلیگی هیولاسی
ایینه‌دیشلی بالیق، اوقیانوسون قورخولو بالیقلاری‌نین بیری ساییلیر. بو بالیغین دیشلری بدن حجمینه گؤره چوخ بؤیوکدور.
بو بالیق اوقیانوسون دؤرد کیلومتر درینلیگی‌نین سو فیشارینا دؤزه بیلیر.
اوقیانوس درینلیگی‌نین عجیبه نوعلاریندان اولوب، اؤزونو قارماشیق موحیطده یاشاماغا اویغونلاشدیران، ایینه‌دیشلی بالیقدیر. (anoplogaster cornuta) بو بالیغین جوثّه‌سینه گؤره اوقیانوسون اَن بؤیوک دیشلرینه صاحیب اولدوغو اوچون عجیبه و قورخولو گؤرکمی وار.
بو کیچیک هیولا اوقیانوسون دؤرد کیلومتر درینلیگینده یاشایا بیلر. چوخراق مورکب و آیری بالیقلادان تغذیه ائدر.
اوشاقلارین تشویق و تنبئهی
اوشاقلارین تشویق و تنبئهی
تشویق و تنبئه، قایدالارین رعایتی و نظمین قورولماسی اوچون ایکی تربیه یولودور. اونلار یئرینده و اؤلچوسو قدر اولمالیدیلار.
تشویق نه‌دیر؟
تشویق، اینسانی ماراغا گتیرن و استعدادلارینی چیچکلنمگه تحریک ائدن و اونا داخیلی راضیلیق وئرن اصولدور. تشویق آیریلاری طرفیندن فردین داورانیشینی تقدیر ائله‌مک اوچون مادی و یا معنوی ایقدام ساییلیر.
تنبئه نه‌دیر؟
اینسانین روحی و یا جیسمی‌نین اینجیمه‌سینه سبب اولوب بیر داورانیشین قارشیسینی آلان هر بیر زادا تنبیه دئییلر. تشویقده اولان کیمی تنبیه‌ده جیسمی و روحی اولا بیلر.
تشویق و تنبئهین اثری، روشوتله موکافاتی بیر-بیریندن آییرا بیلدیگیمیز زمان، موناسیب اولار. موکافات وئرمک اوشاغین دَیَرینی تثبیت ائدیب اونون موناسیب داورانیشینی و اخلاقینی دواملی ائلر.
اوشاق آتا آنا طرفیندن موکافاتلاندیغی زمان، آتا آنانین گؤزونده یاخشی اولان عملی تانییار و یا عکسینه آنا توکاندا اوشاغی‌نین الیندن جانا گلیب ایسته‌دیگینی اونا آلیرسا، بو ایشین تکراری اوشاغین سیرتیق اولماسینا سبب اولار. بئله جاییزه‌لر اوشاغا روشوت وئرمک کیمی بیر شئیدیر و اونون داورانیشیندا منفی تأثیر قویار.
موتخصیصلرین چوخو بئله اینانیرلار کی منفی تأثیری اولان روشوتلری مثلاً «بو ایشی گؤرمه‌سن، بونو سنه وئرمه‌رم !» قیسا مودّت اوچون تأثیرلی اولسا دا اوزون مودّتده اثرینی ایتیرر. آتا آنا یاخشی و لاییقلی داورانیشلاری ترویج ائله‌مه‌لی و اونون موقابیلینده اوشاغا جاییزه وئرمه‌لیدیلر.
موکافات برنامه‌لری
1. موناسیب، یئرینده و واختیندا اولان موکافات
اوشاغین هر دفعه دوزگون عمل ائله‌دیگینده، موکافات لازیمدیر. لاکین بعضاً موکافاتدان دواملی ایستیفاده ائتمک موناسیب دئییل. چونکی اولا بیلر اوشاق موکافات آلماقدان یورولا و طلب اولونان عملی آز یئرینه گتیره و یا ایمکانی وار والدینین، هر داورانیشین موقابیلینده موکافات وئرمگه فورصتلری اولمایا و یا اولا بیلر اوشاغین هر موناسیب داورانیشینا موکافات وئرمگه ایمکان اولمایا.
2. اؤز اینتیظارلارینی موعیّنلشدیرمک
اوّلده اوشاقدان طلب ائله‌دیگیز ایشی سئچین. مثلاً یاتاندا باهانا آختارماسین، جمعده موناسیب داورانیشی اولسون. سونرا وظیفه‌لرینی و گؤرولمه‌لی ایشلری اونا بیر-بیر سایین. اوشاغین داورانیشی گؤزله‌دیگیز کیمی اولسا اونا موکافات وئرین.
3. اوشاقلا مصلحتلشمک موکافات ساییلار
انگیزه یارادان موکافات باره‌ده اوشاقلا مصلحتلشیب، موکافاتین ارزیشلرینی اونا ساییین.
4. تشویقده واختی رعایت ائله‌مک
تشویق حؤکماً بللی اولان واخت و یا اوشاغین داورانیشی دوزلندن سونرا اولمالیدیر. ایستدیگیز داورانیش اونون بیر عادی داورانیشینا چئوریلنه قدر، تشویقی ایدامه وئرین.
5. تشویق اوچون هدف بللی ائدین
تشویقدن هدف، اوشاقلاری تربیه‌ده دوز یولو باشلاماغا حاضیرلاماقدیر، بونا گؤره هر ایش اوچون اونو تشویق ائله‌مک لازیم دئییل. اوشاغیز هر ایشی جاییزه و روشوت موقابیلینده انجام وئرمگه اؤیرنیبسه، ایشی دایاندیریب، اونون تربیه یولونو دگیشدیرمه‌لیسیز.
عالیملرین یئنی کشفی خسته‌لیکلرین دقیق تشخیصینه ایمکان وئره‌جک.
عالیملرین یئنی کشفی خسته‌لیکلرین دقیق تشخیصینه ایمکان وئره‌جک.
سوییس عالیملری آپاردیقلاری آراشدیرمالار نتیجه‌سینده هر بیر شخصین اؤزونه‌مخصوص ثابیت “نفس ایزی”نین اولدوغونو اورتایا چیخاریبلار.
سوییس فدرال تئکنیکی مؤسیسه‌نین تدقیقاتچیلاری‌نین کؤنول‌لولر اوزرینده آپاردیقلاری تجروبه‌لر زامانی هر بیر اینسانا مخصوص آیری و شیمیایی نفس “ایز”اینین مؤوجودلوغو ثبوتا یئتیریلیب. تدقیقات پروسسی عرضینده هر بیر اینسانین نفس ایزینده کیچیک دییشیکلیک‌لرین مئیدانا گلدیگی، لاکین بو ایزین طیبّی مقصدلر اوچون ایستیفاده‌یه ال‌وئریشلی درجه‌ده ثابیت قالدیغی اؤیرنیلیب.
آراشدیرما نتیجه‌لری‌نین درج اولوندوغو “پلوس اونئ” ژورنالینداکی مقاله‌ده تدقیقات قروپونون رهبری پروفسور «رئناتو زئنوبی‌نین» خسته‌لرین نفس ایزی‌نین اؤیرنیلمه‌سی ایله دوچار اولدوقلاری خسته‌لیک‌لره دقیق تشخیصین مومکون اولاجاغینی بیلدیردیگی قئید اولونوب. پروفسور یئنی کشفین خصوصیله آغ‌جیگر خسته‌لیکلریندن اذیّت چکن اینسانلارین موعا‌لیجه‌سینده مؤثّیر اولا بیله‌جگینی دئییب.
هابئله عالیم نفس ایزی‌نین بیر نئچه ثانیه عرضینده موعیّن اولوندوغونو، قان و سیدیک تحلیلی‌نین نتیجه‌لری‌نین اؤیرنیلمه‌سی اوچون ایسه داها چوخ واخت صرف اولوندوغونو وورغولاییب.
alimlərin yeni kəşfi xəstəliklərin dəqiq diaqnozuna imkan verəcək.
“azerimuslims.com” türkiyə mətbuatına istinadən bildirir ki, isveçrə alimləri apardıqları araşdırmalar nəticəsində hər bir şəxsin özünəməxsus sabit “nəfəs izi”nin olduğunu ortaya çıxarıblar.
isveçrə federal texniki institutunun tədqiqatçılarının könüllülər üzərində apardıqları təcrübələr zamanı hər bir insana məxsus ayrı və kimyəvi nəfəs “iz”inin mövcudluğu sübuta yetirilib. tədqiqat prosesi ərzində hər bir insanın nəfəs izində kiçik dəyişikliklərin meydana gəldiyi, lakin bu izin tibbi məqsədlər üçün istifadəyə əlverişli dərəcədə sabit qaldığı öyrənilib.
araşdırma nəticələrinin dərc olunduğu “plos one” jurnalındakı məqalədə tədqiqat qrupunun rəhbəri prof. renato zenobinin xəstələrin nəfəs izinin öyrənilməsi ilə düçar olduqları xəstəliklərə dəqiq diaqnoz qoymağın mümkün olacağını bildirdiyi qeyd olunub. prof. yeni kəşfin xüsusilə ağciyər xəstəliklərindən əziyyət çəkən insanların müalicəsində effektiv ola biləcəyini deyib.
habelə alim nəfəs izinin bir neçə saniyə ərzində müəyyən olunduğunu, qan və sidik təhlilinin nəticələrinin öyrənilməsi üçün isə daha çox vaxt sərf olunduğunu vurğulayıb.
حظّچیلیک مکتبی
حظّچیلیک مکتبی
حظّچیلیک مکتبی «شخصی حظّی» اخلاق لازیملیغی و دَیَری‌نین منشأی بیلیر و قبول ائله‌دیگی اخلاقی حؤکملری اونون اساسیندا ثابیت ائدیر. اخلاقلی بیر ایش گؤرَنین، آپاردیغی حظّین، ذاتی دَیَری وار و آیری سؤزله، سعادت هر شخصین داها چوخ حظّ آپارماسیندان عیبارتدیر.
بو اخلاق مکتبی‌نین تابعلری، حظّین ذاتی دَیَره مالیک اولماسینی اینسانین طبیعی اولاراق حظّ آختارماسی و آغریدان قاچماسی ایله ثبوت ائتگه چالیشیبلار. هر فرد اوچون حظّ و سئوینج طلب اولوناندیر و هئچ کس اؤزو اوچون آغری و ناراحتلیق ایسته‌مز. بونا گؤره حظّین مطلوبیّت و ذاتی دَیَری‌نین منشأی، فرد اؤزودور.
نتیجه‌ده اخلاقلی فاعیله حظّلی اولان ایشین، دَیَری وار و اونا آغریسی اولانین، دَیَری یوخدور. هابئله بیر یئره ییغیشامایان و بیر-بیریله ضیدّیتلی اولان ایشلرین هر هانسی‌نین، اونون اوچون داها چوخ حظّی و یا داها آز آغریسی اولسا، او ایشین سئچیلمگه دَیَری وار.
چوخ ساده لؤح باخیشدا، شخصی حظّ، حاضیر حظّده خولاصه اولور. بو باخیشا گؤره، شخص بیر ایشین دَیَرینی بیلمک اوچون، او ایشین ایندی اونون اوچون حظّلی و یا آغریلی اولماغینا باخمالیدیر و بو ایشین گله‌جکده اولان حظّ و یا آغریسی‌نین، اونا دَیَر قویماقدا تأثیری یوخدور. آما اینسانین طبیعی اولاراق حظّ دالیسیجان اولماسینی قبول ائتسک‌ده حظّی فقط حاضیر حظّه مخصوص ائتمگیمیز دوغرو دئییل.
حظّ مطلوب اولورسا، اَن چوخ حظّ داها مطلوب اولار، ایستر حاضیر حظّ اولسون و یا گله‌جکده اله گلن حظّ اولسون. بلکه داها اوزون و داها شیدّتلی حظّ، بیر آز آغری‌یا دؤزماقلا اله گله بیلر و بلکه آز و حاضیر حظّلر اوزون آغریلارا سبب اولا بیلر.
اینسان عقل صاحیبی اولدوغو اوچون قارشیدا اولان حظّلر و آغریلارا دوشونه بیلر و داها چوخ حظّلی اولان ایشی سئچه بیلر. میثال اوچون ناخوشلوغو شیدّتلندیرن دادلی یئمکلرین سایی چوخدور. بعضاً ده موختلیف حظّلری الده ائتمک اوچون ضیدّیّت یارانار و اونلاری بیر یئرده الده ائتمک اولماز. میثال اوچون تنبللیکله علم اؤیرنمک حظّلری بیر یئره ییغیشمازلار.
بونا گؤره حظّچیلرین چوخو هر ایشین دَیَرینی موعیّنلشدیرمک اوچون، اوندان حاصیل اولان حظّ و آغرینی، و دَیَرلرین آراسینداکی موقاییسه‌ده، اوندان علاوه، حظّلرین موقاییسه‌سی و اوستون حظّی موعیّنلشدیرمگی لازیم بیلیبلر. هابلئه اونلار ایشلردن حاصیل اولان حظّ و آغرینی موحاسیبه ائتمک اوچون بیر پارا معیارلار وئریبلر و بو یوللارلا موختلیف ایشلرین دَیَرینی موعیّنلشدیرمه‌نین مومکون اولماسینی ایدّعا ائدیبلر.
بو معیارلارا اساساً هر فرد، عمللرین ایندی و گله‌جکده‌کی بوتون حظّ و آغریلارینی نظرده آلماقلا، اوست-اوسته داها چوخ حظّلی اولان ایشی و یا هئچ اولماسا داها آز آغریسی اولان ایشی سئچمه‌لیدیر و بو ایشین دَیَری داها چوخدور.
حظّچیلرین بعضیسی، حظّین ذاتی دَیَرینه تأکید ائله‌سه‌لر ده، حظّلرین هامیسینی برابر بیلمیرلر، بلکه نفس ساکینلیگی کیمی روحی حظّلری شهوت و جیسمی حظّدن یوخاری بیلیرلر.
حظّچیلر، حظّین طبیعی اولاراق اینسان اوچون دَیَرلی اولدوغونا تأکید ائله‌مکله، اونون دَیَرینی طبیعی اولماسینا گؤره ذاتی بیلیرلر.
اونلار، طبیعی دَیَر دئیَنده، اینسان طبیعیتی‌نین طلب ائتدیگی دَیَری نظرده توتورلار. آیری سؤزله، حظّچیلر اینسانین طبیعتینی حظّ آختاران و حظّین هئچ وضعیّتده اینسان اوچون نا مطلوب اولماسینا اینانیرلار. بونا گؤره حظّین طبیعی دَیَره مالیک اولماسینی دئییرلر.
البته عوام اینسانلار دونیا و مادّی مسأله‌لرله مشغول اولدوقلاری اوچون، حظّدن، جیسمی و مادّی حظّی تلقّی ائدرلر.
پیغمبر حضرت ابراهیمین (ع) ایتمیش شهری تاپیلدی
پیغمبر حضرت ابراهیمین (ع) ایتمیش شهری تاپیلدی
peyğəmbər həzrəti ibrahimin itmiş şəhəri tapıldı
ingiltərəli arxeoloqlar iraqda apardıqları qazıntılar nəticəsində nəhəng
bir kompleksin qalıqlarını aşkar ediblər. ans press-in məlumatına görə,
arxeoloqlar nasiriyə şəhəri yaxınlığında qazıntı aparıblar.
kompleksin 4500 illik şumer mədəniyyətinin paytaxtı olan antik ur şəhərinin
qalıqları olduğu iddia edilir. bu qalıqların azı 4000 illik olduğu və həzrəti
ibrahimin yaşadığı dövrə aid olduğu bildirilir.
mançestr universitetinin arxeoloqlarının üzə çıxardığı kompleks təqribən bir
futbol stadionu böyüklüyündədir. qrupun rəhbəri stüart kampbell eradan əvvələ
aid komplekslərin nadir hallarda tapıldığını və bu qazıntının o dövrə aid bir
çox məlumatı üzə çıxarmağa köməkçi olacağını deyib.
گؤزل اخلاق؛ ایسلامی حیاتین محوری
گؤزل اخلاق؛ ایسلامی حیاتین محوری
ایسلام دینی حیاتین محورینی گؤزل و سئویملی اخلاق تانیتدیریب. ائله بونا گؤره‌ده قورآندا حضرت محمد (ص)بوتون اینسانلار اوچون اخلاق نمونه‌سی تانیتدیریلیب.
ایسلام، حیاتین بوتون آنلارینا و مرحله‌لرینه اخلاقی تعلیملری وار. اخلاق و اونون بوداقلاری باره‌ده چوخلی روایتلر و آیه‌لر وار. او جومله‌دن قورآن کریم قلم سوره‌سی‌نین دؤردونجو آیه‌سینده بویورور: «ائی محمد (ص) سنین گوجلو و بؤیوک اخلاقین وار». هابئله احزاب سوره‌سی‌نین ایرمی بیرینجی آیه‌سینده بویورور: «پیغمبر، سیزین اوچون یاخشی اولگو و نمونه ساییلیر».
هر موسلمانا نَبَوی اخلاقی تانییب او حضرتین سیره‌سینی اوخویوب اونلار بویوران زادلارا عمل ائله‌مه‌سی و خودبینلیک، تکبّور، یالان کیمی اخلاقسیزلیقلاردان اوزاق اولماسی واجیبدیر.
اخلاق هر جامیعه‌یه واجیب اولان ملزمه‌لردن ساییلیر. اونون واجیبلیگینه اوچ سبب سایماق اولار:
- فردین روحی ساکینلیگی
- ایجتیماعی ساکینلیک
- ایلاهی مطلوب کمالا چاتماق
اخلاق، روحوموزو ساغلاملادیر و حیاتین اَن گؤزل شکلینی بیزه اؤیرَدیر. اخلاق، رذیلتلری بیزه تانیتدیریب اونلاردان اوزاق گزمگی بیزه گؤستریر. اخلاقدا روحی صحّتیمیز رعایت اولوب ساکینلیک حیسّی بیزی بورویور.
اخلاقین ایجتیماعی فایدالاری‌دا آز دئییل. غیبت ائله‌مه‌ین اینسان، پخیللیک ائله‌مه‌ین اینسان اؤزو ساکینلیکده اولماقدان علاوه، جامیعه‌نین‌ده ساکینلیک و تمیزلیگینه کؤمک ائدیر.
آما اخلاقین اَن موهیم فایداسی، اینسانین آللاه وئرگی استعدادلاری‌نین چیچکلنمه‌سیدیر. اینسان یاخشی عمللری فقط آللاها گؤره ائله‌سه، داها کیریخماق احتیمالی قالماز و بوتون ایشلری دوز یؤنه یؤنه‌لر. بیر اینسانین اخلاقی بو سطحده اولورسا او، کمالا طرف اوجالار و اینسان خیلقتی‌نین هدفی تحقّوق تاپار.
ایکی اخلاقی حدیث
پیغمبر بویوروب: «یاخشی اخلاق، گونش بوزو اریدن کیمی، گوناهی اریدر. پیس اخلاقدا بالی دوز فاسید ائدن کیمی، عمللری آرادان آپارار. (دیلمی‌نین ارشاد القلوبی ، ص 133)
ایمام باقر (ع) بویوروب: « قیامت گونو منه اَن یاخین فرد، هامیدان چوخ دوز دانیشان، امانتی یاخشی ساخلاییب تحویل وئریب عهدینه وفالی اولان و اخلاق باخیمیندان هامیدان یاخشی اولان شخصدیر».
(مفیدین امالی‌سی، مفید، ص 41)
سویوق سو ایله چای دمله‌یین
سویوق سو ایله چای دمله‌یین
ایختیراعچیلار
تازالیقدا سویوق سویو داغ سویا چئویرن بیر دستگاه دوزلدیبلر.
سویو قیزدیرماغا چوخلو انرژی لازیم اولور و بو مسأله عاییله‌لره یوخاری خرجلر تحمیل ائلیر. آما بو خرجین آزالدیلماسینا آز دیقّت یئتیریلیب. تازالیقدا موحقیقلر سویوق سویو قیزدیرماق اوچون تازا بیر وسیله دوزلدیبلر.
بو وسیله سویوق سوداکی انرژینی آلیب همن انرژی ایله سویو قیزدیریر. بو محصولون دوزلدنلری‌نین دئدیگینه گؤره، 21 درجه سانتیگراد حرارتی اولان شهر سویو بو وسیله‌یه داخیل اولماقلا حرارتی آلینیب مخزنده‌کی سویون قیزدیرماسینا ایستیفاده اولور.
بو وسیله سویوق سو مخزنینه 76 لتیر سویون داخیل اولماسیله، 189 لتیرلیک مخزنین سویونو داغلاندیرا بیلر.
شرقی آذربایجان تورکیه‌نین ارزروم شهرینه، موناسیب تیجاری شریک اول
شرقی آذربایجان تورکیه‌نین ارزروم شهرینه، موناسیب تیجاری شریک اولا بیلر
شرقی آذربایجانین اوستانداری دئدی: بیر-بیریمیزین ظرفیّتلریندن داها چوخ ایستیفاده ائله‌مه‌لی‌ییک و شرقی آذربایجان منطقه‌ده اثر قویان بیر نوقطه کیمی ارزروم اوستانینا یاخشی تیجاری شریک اولا بیلر.
فارسین تبریزدن وئردیگی خبره گؤره، تیجاری-ایقتیصادی بیر هیأتین باشیندا تورکیه‌نین ارزروموندا سفرده اولان شرقی آذربایجانین اوستانداری احمد علیرضابیگی، سفری‌نین اوّل گونونده نئچه خدماتی-تولیدی مرکزدن گؤروشده ارزرومون محلی مقاملاریله گؤروشدو.
شرقی آذربایجانین اوستانداری ارزرومون اوستانداریله گؤروشده ایران و تورکیه‌نین موشترکاتینی ایکی طرفلی همکارلیقلارا موناسیب فورصت اولدوغونو دئمکله آرتیردی: شرقی آذربایجان و ارزروم اوستانلاری بو فورصتلردن آیری اوستانلارا نیسبت داها چوخ ایستیفاده ائده بیلرلر.
علیرضابیگی آرتیردی: : بیر-بیریمیزین ظرفیتلریندن داها چوخ ایستیفاده ائله‌مه‌لی‌ییک و شرقی آذربایجان منطقه‌ده اثر قویان بیر نوقطه کیمی ارزروم اوستانینا یاخشی تیجاری شریک اولا بیلر.
ارزرومون اوستانداری صلاح‌الدین اؤزتورک‌ده قاباقکی تَوافوقلرین گئرچکلشمه‌سینه ایکی طرفین هیأتلری‌نین گئت-گلی‌نین ایدامه تاپماسیندان آسیلی بیلدی و تأکید ائله‌دی ایکی طرفلی رابیطه‌لرین ایجرایی اولماسی اوچون قاباقکی تفاهوملره آرتیق دیقّت یئتیریلمه‌لیدیر.
شرقی آذربایجانین اوستانداری و همراه هیأتی سفرین ایدامه‌سینده، بو شهرین شهرداریسینه گئدیب شهردارلا گؤروشوب دانیشدی.
بو گؤروشده شرقی آذربایجانین اوستانداری و ارزروم شهرداری، ایکی طرفلی همکارلیقلارین خصوصاً شهرسالما و شهر خیدمتلری زمینه‌سینده تأکید ائله‌دیلر.
علیرضابیگی مربوطه مودیرلرله بیرلیکده ارزروم اوستانین بؤحران مودیریّتی سیتادیندان‌دا گؤروش ائله‌دی و اونلارین برنامه‌لری و ایمکانلاری‌نین جریانیندا اولدو.
شرقی آذربایجانین تیجاری ـ ایقتیصادی هیأتی ارزروما اولان ایکی گونلوک سفرلرینده ارزرومومون ایقتیصادی فعّاللاریله گؤروشوب تیجاری آلیش-وئریشین چوخالماسینا تأکید ائله‌دیلر.
تیلویزیون تصویرلرینی اییله‌یین/آوریل‌فول یالانی واقعیّته دؤندو
تیلویزیون تصویرلرینی اییله‌یین/آوریل‌فول یالانی واقعیّته دؤندو
هر زادی اوزاقدان اییله‌مک سیستمی‌نین ایختیراعسی نئچه گون بوندان اوّل آوریل‌فول یالانی آدلاندیریلسا دا، ژاپونلی عالیملر بو یالانی واقعیّته چئویردیلر. ژاپونلی موحقیقلر تازا بیر اکران صفحه‌سی ایختیراع ائدیبلر کی تاماشاچی اونون تاماشاسیندان علاوه اوندا گؤرونن یئمک تصویرلرینی اییله‌یه‌ده بیلر.
بو اکران صفحه‌سی توکیونون اکینچیلیک و تکنولوژی دانیشگاهیندا "هاروکا ماتسوکورا"نین الیله دوزلیب. بو LCD صفحه هر زادین گؤرسندیگی نوقطه‌دن اونون ایینی هاوایا داغیدیر.
بو تکنولوژی صفحه‌نین دؤرد یانیندا یئرلشیب دؤرد هاوا جریانلا بوخارلانان ژِل ایله تغذیه اولور.
بو هاوا جریانی دؤرد عدد فن وسیله‌سیله صفحه‌ایله پارالل اسیر. بو جریانلارین سمتی و گوجو صفحه‌ده‌کی تصویره باغلی اولور. هاوا جریانی او قدر یوموشاقدیر کی تاماشاچی بو ایین صفحه‌ده کی تصویردن اولدوغون ظن ائلیر.
بو سیستم ایندیلیکده هر آندا فقط بیر ایی ساچا بیلیر آما اونو دوزلدنلر دئییر بو ایختیراعنین ایکینجی آددیمی ایی دگیشدیرمگه پرینترلرین کارتریجلرینه بنزر بیر کارتریجین قوشماسی اولاجاق.
بو صفحه فلوریدانین اورلانداسیندا IEEE مجازی واقعیت کونفرانسیندا عرضه اولدو.
Gmail ده بعضی دگیشیکلیکلر اولاجاق
Gmail ده بعضی دگیشیکلیکلر اولاجاق
گوگل الکترون پوستی راحاتلاتماق اوچون تازا دگیشیکلیکلر ائتمگی بیلدیریب. ایندیلیکده Gmail سرویسینده ایمیل یوللاماق اوچون Compose دویمه‌سینی باسماقلا مکتوب یازماغا کیچیک بیر صفحه آچیلیر. بوندان اوّل ایمیل گؤندرمگه تازا بیر صفحه‌یه گئتمک لازیم اولوردو و ایندیکی حالت قاباقکیندان داها آز واخت آپاریر.
آما گوگلین اعلامینا گؤره تازا دگیشیکلیکلرله ایندیکی حالتی دگیشیب الکترون پوستدان ایستیفاده ائله‌مگی داها دا راحاتلاداجاق.
میوه‌لری شیشه چکمه‌یین !
میوه‌لری شیشه چکمه‌یین !
میوه یئمگین لاپ گؤزل فورمو اونلاری تازا-تازا یئمکدیر. سیز، قوناقلار گلمه‌دن میوه‌لری سویاندا اونلارین باتما احتیمالینی چوخالدیرسیز. اوزون سؤزون قیساسی میوه‌ده هر جور دخالت ائله‌مک خاریجی میکروبلارین اونا بولانماسی‌نین احتیمالینی چوخالدار.
میوه‌نین باتماسیندان علاوه غذایی دَیَری‌نین آزالماسی‌دا مطرحدیر. مثلاً C ویتامینی میوه‌لرده بول اولان ویتامیندیر. بو ویتامین؛ ایشیق، حرارت و اوکسیداسیون قاباغیندا درحال آرادان گئدر. دئمک اولار سیز قوناغین میوه‌سینی سویاندا اونا لوطف ائتمیش اولمورسوز بلکه میوه‌سی‌نین ویتامینلرینی آرادان آپاریرسیز و اونو ناخوشلوق معرضینده قویورسوز.
یاخشیسی بودور میوه‌لری تازا و سویولمامیش قوناق قاباغینا قویولا کی هر کس اؤز سلیقه‌سی ایله سئودیگی میوه‌نی یئیه.
اوشاقلارین سالدیرقانلیغینی آغیز سویونون آنالیزی ایله تشخیص وئرمک
اوشاقلارین سالدیرقانلیغینی آغیز سویونون آنالیزی ایله تشخیص وئرمک
آغیز سویونون آنالیزی اوغلان اوشاقلاری‌نین سالدیرقان اولوب اولمادیقلارینی تشخیص وئرمگه کؤمک ائلیه بیلر. «سینسیناتی» مریض‌خاناسی‌نین طیبّی آراشدیرمالار مورکزی‌نین موطالیعه‌لرینه گؤره آغیز سویونداکی هورمونلارین غیلظتی ایله اوشاقلارین سالدیرقانلیغی‌نین آراسیندا رابیطه وار.
موحقیقلر 7 - 9 یاشلاریندا اولان اون یئددی اوشاغین آغیز سویوندان نمونه گؤتوروبلر. بو اوشاقلارین روحی موراقیبتلره احتیاجلاری اولدوقلاری مریض‌خانا طرفیندن تأیید اولموشدو.
بو نمونه‌لری اوچ؛ تستوسترون، دهیرواپیاندروسترون و کورتیزول هورمونلاری سطحینده آنالیز اولوندو.
موحقیقلر گؤردولر اوشاقلارین سالدیرقانلیغی‌نین حدّی بو هورمونلارین اندازه‌سی ایله رابیطه‌لیدیر. اونلار سالیم و ناخوش اولمایان اوشاقلارین آغیز سولارین‌دا آنالیز ائله‌دیلر. اله گلن نتیجه بو مسأله‌نی تأیید ائله‌دی.
بو موحقیقلر اینانیرلار آغیز سویونون واختیندا و دقیق آنالیزی‌نین آیری فایدالاری‌دا اولا بیلر. اونلارین نظرینه، آغیز سویونون هورمونلارینی آنالیز ائله‌مک ناخوشلارین درمانی اوچون طبیبلره کؤمک ائلیه بیلر.
افلاطونون اخلاق نظریه‌سی؛ سعادت آختاریشیندا
افلاطونون اخلاق نظریه‌سی؛ سعادت آختاریشیندا
افلاطونون اخلاق نظریه‌سی سعادت آختاریشینا دایانیر. اینسانین حقیقی سعادتینی داشییان خئیره هیدایت اولوب. افلاطونا گؤره اخلاق سیاست شاخه‌لریندن ساییلیر. او ایجتیماعی عدالتده آختاریشدان سونرا اخلاقین ایکینجی تعبیری، شخصی عدالته دیقّت یئتیریب. افلاطونا گؤره دَیَر اوچ زاددان آرتیق دئییل:
1. گؤزللیک 2. عدالت 3. حقیقت
بونلارین اوچونون‌ده بیرلشدیرنی خئیر و یاخشیلیق اولوب بو اوچ معنا خئیرین آچیقلانمیش معناسیدیر.
افلاطون بعضآ اخلاقی «گؤزللیک» مقوله‌سیندن بیلیر و بعضاً «عدالت» مقوله‌سیندن ساییر.
«اخلاق گؤزللیک مقوله‌سیندندیر» دئیَنده منظورو گول کیمی حیسّی گؤزللیکلر دئییل بلکه منظورو گؤزل روحدان آسیلی اولان اینسان عملی‌نین گؤزللیگیدیر.
اینسان داخیله باخاندا ایشلری ایکی یئره بؤلور: گؤزل و چیرکین، یاخشی و پیس. بو تقسیمده‌ده شکّ ائله‌مه‌ییب یاخشیله پیسی سئچمکده دلیله احتیاجی دویمور.
بو نظریه ایسلامی موتکلّیملرین مطرح ائله‌دیکلری «ذاتی حوسن و قوبح»دیر. بو سؤزده گؤزللیگین مرکزی اینسان رفتاریدیر. آما افلاطون اونو اخلاق محوری بیلدیگی گؤزللیک روحدادیر. دئمک اولار روحون گؤزللیگی بوتون استعدادلاردان لازیم اولان حدّده ایستیفاده ائله‌مکده‌دیر. حیاتین نوختاسینی غریزه‌لرین بیرینه تاپیشیرماماق لازیمدیر. چونکی اینساندا شهویّه، غضبیّه، حب ذات، مقام و مال سئوگیسی وار. بو غریزه‌لرین آراسیندا تعادول یاراتماقلا روحا گؤزللیک وئرمک لازیمدیر. نتیجه‌ده بیر سری فضاییله چاتماق و رذاییلدن اوزاق اولماق.
بو نوع گؤزللیگی عدالتده آدلاندیرماق اولار، اونو داخیلی غریزه‌لرین تعادولو کیمی تفسیر ائتمک شرطیله، نه اینکی برابرلیک و حقّی حق صاحیبینه وئرمک معناسیندا.
افلاطون فضاییلی کسب ائله‌مکده معریفتین رولونا تأکید ائله‌مکله، اخلاقی معریفتی «موثول» واسیطه‌سیله تؤره‌نن ایشیق شوعاسی کیمی بیلیردی کی بوتون محدود خئیرلرین منبعی ساییلیر.
«خئیر میثالی»نی تانیماق بیزی خئیرین جورئیّاتی باره‌ده قضاوته ایمکان وئره‌جک. اونون باخیشیندا «شرّ» جهالت نتیجه‌سیدیر و ائله بونا گؤره اعتیقادی واریدی اینسانلاری ایکی موضوعدا تعلیم وئرمک لازیمدیر؛ بیر طرفدن فاضیله ایشلری اؤیرنه‌لر و آیری طرفدن عقل و ذهنلرینی فلسفه و ریاضیّاتلا تربیت ائده‌لر. طلب اولان معاریفی اؤیرنه بیلمه‌ین اینسانلار دا حیکمت اهلیندن تقلید ائتمه‌لیدیلر.
افلاطونون نظرینه اینسانین اوچ قوّه‌سی وار و هر بیریله موتناسیب بیر فضیلت وار:
1. شهوانی قوّه کی اونون فضیلتی اعتیدال‌دیر. 2. روحانی قوّه کی اونون فضیلتی شوجاعتدیر. 3. عقلانی قوّه کی اونون فضیلتی حیکمتدیر.
افلاطون روحون اوچ بؤلومونو «فاضیله شهر»ین اوچ بؤلومونه تای بیلیردی. اونون نظرینجه بو اوچ فضیلت بیر سیستمین جوزءلری ساییلیر و بو سیستمده هر بیری‌نین اؤز ایشی وار.
شوجاعت، موقاویمت و روحون مطلوب وضعیّتینده اولماسینی عؤهده‌سینه آلیب، اینسانی غیر معقول قورخولارا جومماقدان ساخلار. اعتیدال، شهوانی قوّه‌لری تنظیمه سالیب محدودلاشدیریر. حیکمت، روحون عقلانی بؤلومونه موناسیب معریفت وئریب روحون آیری ایکی بؤلومون واسیطه‌سی ایله حیمایت اولار.
افلاطون، فضاییلی بیر-بیرندن آیری بیلمکله برابر سقراط کیمی اونلارین بیرلیگینه‌ده اینانیردی. «حیکمت» فضیلتیندن آسیلی اولان خئیره معریفت تاپماق، تکجه اؤ بیری ایکی بؤلومو ایطاعته مجبور ائلیه بیلن شخصه ایمکانلیدیر. بئله‌لیکله فضیلتلر ماهیّتاً آیری اولسالار دا بیر شخصده یا هامیسی وار و یا هئچ بیری یوخدور.
افلاطونون بو نظریه‌سینده اولان موثبت نظریه و موسلمان عالیملری‌نین هامیسی‌نین قبول ائله‌دیگی نوقطه، اعتیدال مسأله‌سیدیر.
والدینین و اوشاقلارین دونیا گؤروشو
والدینین و اوشاقلارین دونیا گؤروشو
ایسلام، اوشاقلارین هر یاشینا موناسیب دقیق تربیت برنامه‌سی وئریر. اوشاغین شخصیّتینده اثر قویان عامیللرین بیری اونون والدینی‌نین حیاتا اولان باخیشلاریدیر. آتا آنا صاحیب اولدوقلاری دونیا گؤروشو اساسیندا اوشاقلارلا داورانیرلار. ایسلام چالیشیب آتا آنانین دونیا گؤروشونو هیدایت ائدیب اونلاری دوزگون مسیرده یئرلشدیرسین. ایسلامین آتا آنایا واجیب بیلدیگی بیر مقام اونلارین اوشاقلارین بیر پارا حقلره صاحیب اولماقلارینی بیلمکلریدیر. بعضی ریوایتلره اساساً آتا آنا اوشاقلارین حقلری قارشیسیندا تسلیم اولمالیدیرلار. پیغمبر اکرم (ص) بویورور: « آتانین حقلرینی رعایت ائله‌مک اوشاغا واجیب اولدوغو کیمی، آتایا اوشاغی‌نین حقلرینی رعایت ائله‌مک واجیبدیر». بونا گؤره آتا آنا اوشاقلارلا سئودیکلری هر رفتاری ائده بیلمزلر.
آیری طرفدن ایسلام اوشاغین موختلیف یاشلاردا تربیتی اوچون دقیق برنامه‌سی وار. ایسلاما گؤره اوشاغین تربیتی عیبادت ساییلیر. هر کیم اوشاغین وضعیّتینی یاخشیلاشدیرماق اوچون کیچیک بیر ایش گؤرسه‌ده اَن بؤیوک معنوی اجرلر اونو گؤزلور.
والدینین تربیتی باخیشلاری ائله اولمالیدیر کی اوشاغا ایمانی تربیت وئره. اوشاقلارین یاشلارینا موناسیب ایسلامی رفتارلاری اونلارا اؤیرتمه‌لیدیر. اوندا اینسان سئوَرلیگی، ایمان، صداقت، اؤزونه اینانماق، عیبادته علاقه، اوروج نامازا علاقه و آللاها سئوگینی آرتیرمالیدیلار. بو ایشلر اوشاغی بوتون اینحیرافلار موقابیلینده بیمه ائلر.
غرب فیلسوفلارین نظرینده شادلیق
غرب فیلسوفلارین نظرینده شادلیق
هر زاد
کیمی شاد یاشاماغین‌دا اؤزونه مخصوص اصوللاری وار، اونلار اولمادان شادلیغا چاتماق
اولماز. عالیملر شادلیق اوچون موختلیف تعریفلر دئییبلر. مثلاً ارسطو دئییر: «عادی
اینسانلار لذّتی شادلیق بیلیرلر، موفّق اینسانلار دوزگون عملی شادلیقلا برابر
بیلیرلر و عالیملر تفکّورلی و آختاریشلی حیاتی شادلیغا موعادیل بیلیرلر». جان‌لاک
شادلیغین حیاتدا لذّتلر سایی‌سینا باغلی اولدوغونو اینانیر. موعاصیر عالیم «مک‌گیل»ده
شادلیغی ایرضا اولموش مئییل‌لرین لذّتلرینده بیلیر. برتراند راسل دئییر: «رغبت، شاد
یاشاماغین لاپ عمومی علامتی‌دیر».
بعضی‌لری‌ده همیشه گولماغی و دئییشمه‌سیز بیر حیاتی شادلیق بیلیرلر. آما شادلیقدان داها کامیل تعریف وئرمک اولار.
شادلیق، شخصی حیاتدا قالارگی خوشبختلیک حیسّی، اؤزونه و آیریلارینا فایدالی اولماق و آرزولارا چاتماقدیر. بو تعریف چوخ ایده‌آلا اوخشاسا دا اینسان الی چاتماز دئییل.
شاد یاشاماغین اصولو:
اؤز دَیَرلرینی تانیماق
آیریلارین یاخشیلیقلاری‌نین قدرینی بیلمک
بدنین تربیتی
آللاه نعمتلریندن لذت آلماق
اؤزوندن و آیریلاریندان شادلیق گؤزله‌مک
حیاتدان ایستگی بیلیب اونون یولوندا ایقدام ائتمک.
ایندیه قدر فیکیر وئرمیسیز کی یاخشی حیسّیمیز اولاندا آیریلاری‌دا اوّلدن داها یاخشی نظره گلیرلر؟ آرخایین اولون دونیا بیزیم اینعیکاسیمیزدیر.
بوتون دوشونجه و ایشلریمیزین نئجه‌لیگی اؤزوموزه نئجه باخماغیمیزدان آسیلیدیر. تجروبه‌لر، موفقیّتلر، اوغورسوزلوقلار و اؤزوموز باره‌ده اولان فیکیرلر هامیسی اؤزوموزدن اولان ذهنیمیزده‌کی تصویری یارادیر.
بونا گؤره حیاتی نه قدر سئودیگیمیزی و دقیقاً نه قدر موفّق اولماغیمیزی ذهنیمزده‌کی تصویریمیز تعیین ائلیر.
همیشه گؤزله‌دیگیمیز شئیی جذب ائلیریک. دونیا اؤزوموزو لاییق بیلدیگیمیز کیمی بیزیمله یاناشیر.
اینسانین اؤزوندن اولان ذهنینده‌کی تصویری ترموستات کیمی عمل ائلیر و اونون داورانیشلاری بو تصویرین محدوده‌سینده حیاتا کئچیر. بو مسأله ناخوشلوق ساییلان تکبّوردن فرقلیدیر. بونون معناسی اؤز سئورلیگین موثبت معناسیدیر. بو اؤز سئورلیک بیزی اؤزوموز و آیریلارین ایستکلرینه احتیرام قویماغا گوج وئرر. ائله کی بیز، موفقیّتلریمیزین تعریف اولدوغوندا اؤزوموزدن چیخماریق و ضعیف نوقطه‌لریمیزدن بدحال اولماییب اونلارین گوجلندیرمه‌سینه چالیشاریق. بو آیریلارین تعریفیندن تأثیر آلمادان اؤز دَیَرلریمیزین قدرینی بیلمک معناسینداندیر.
آیریلارین بیزیمله داورانیشلاری همن بیزیم اؤزوموزله اولان یاناشمامیزدیر. رابیطه قوردوغوموز اینسانلار، بیزیم اؤزوموزه احتیرام قویوب قویمادیغیمیزی چوخ تئز تشخیص وئررلر. بیز اؤزوموزه احتیرایم قویورساق اونلاردا بو ایشی گؤره‌جکلر.
چالیشمالی‌ییق اؤزوموزو احتیراما لاییق بیلک. غم حیسّیمیزی آغلاماقلا گؤستردیگیمیز کیمی شادلیغیمیزی‌دا گولر اوزلو اولماقلا گؤسترمه‌لی‌ییک. اینانمالی‌ییق کی بیر زای آلما بیر قوتو ساغ آلمانی زای ائلر.
عشق و احتیراما لاییق اولدوغوموزو اینانمالی‌ییق. ذهنیمیزده اولان تصویریمیز ساغلام اولامازسا شادلیغی ردّ ائلر. ذهنیمیزدن کئچن هر فیکیر بدنیمیزین شیمیایی ترکیبلرینه اثر قویار. موثبت اولارسا بیزی سئویندیرر منفی اولارسا غملندیرر.
رفتار اولگوسونو دگیشدیرمک
شاد یاشاماغین ایلک آددیمی، رفتار اولگوسونو دگیشدیرمکدیر. راحاتلیقلا اله گلمه‌سه‌ده ایمکانسیز دئییل. حیاتیمیزین هر هانسی مرحله‌سینده اولساق بئله، اونا ال تاپماغا ایمکان وار. همیشه اؤزوموز باره‌ده موثبت دوشونمه‌لی‌ییک.
«آن»دا یاشاماق
بوتون وارلیغیمیز، بو «آن»لاردیر. ذهنیمیزین دینجلیگی و شخصی موفقیّتیمیز، آنلاردان نئجه ایستیفاده ائله‌مگیمزه باغلیدیر. دونن نه اولوب و صاباح نه اولا بیلره باخمایاراق ایندیکی آندا یاشاماغیمیز موهیمدیر. «ایندی»ده یاشاماق اونو ائشیگه آتماق یئرینه اونو اورگه یاتیم ائله‌مک معناسیندادیر.
گولمک
گولنده هر زاد جیسمیمیز و ذهنیمیزین نفعینه اولور. گولماق آغریلارا تسکینلیک وئرر. شادلیق هونری چتینلیکلره لاپ تئز زماندا گوله بیلمک گوجونه صاحیب اولماق معناسیندادیر. موشکوللره لاپ تئز گوله یبلن اینسان اومیدسیزلیگی داها تئز اؤزوندن اوزاقلادا بیلیب گولوش درمانیندان داها یاخشی ایستیفاده ائده بیلر. گولمک جیسمی ساغلاملادیب عؤمرو اوزون ائلر.
نفس حسابی‌نین مرحله‌لری * nəfs hesabının mərhələləri
نفس حسابی‌نین مرحله‌لری * nəfs hesabının mərhələləri
نفسین حسابی او قدر موهوم مسئله‌دیر کی، بو موضوعیا کیتابلار حصر ائدیلمیشدیر. بو باره‌ده کیفایت قدر آیه و روایتلر مؤوجوددور.
اخلاق کیتابلاریندا وئریلمیش گؤستریشلر اینسانلارین بو ساحه‌ده تکامولو اوچون
اولدوقجا فایدا‌لیدیر. نفسین حسابی اوچون دؤرد مرحله موعیّنلشدیریلمیشدیر: موشاریطه،
موراقیبه، موحاسیبه و موعاتیبه. بیرینجی مرتبه‌ده اینسان اؤزو ایله شرط کسیر کی،
بو گون وظیفه‌لرینی تام یئرینه یئتیره‌جک و گوناهلاردان چکینه‌جکدیر. ایکینجی
مرحله‌ده اینسان وئردیگی عهدلری پوزماماق اوچون بوتون عمل‌لرینی نظارت آلتینا
آلیر. اوچونجو مرحله گونون سونوندا بوتون عمللرین حساب-کیتابیندان عیبارتدیر.
دؤردونجو مرحله‌ده اینسان بوراخدیغی نوقصانلارا گؤره اؤزونو تنبئه ائدیر و بونون
اوچون موعیّن ایشلر گؤرور. مثلاً، نؤوبتی گون یا اوروج توتماغی، یا صدقه وئرمگی،
یا قورآن اوخوماغی، یا دا باشقا بیر خئییرلی ایشی اؤزونه واجیب ائدیر. بو مرحله‌لرین
اَن اهمیتلیسی موحاسیبه‌دیر. اگر اینسان اؤز یاخشی و پیس عمل‌لرینی تام دقیقلیکله
قیمت‌لندیرمگه موّفّق اولارسا، آللاهین یاردیمی ایله نوقصانلاری آرادان
قالدیرماغا دا موّفّق اولار.
بعضی موهوم نوقطه‌لر
1. گوناهدان چکینمک: اینسان گوناه باره‌ده دریندن دوشونمه‌لی و اونون ماهیّتینی دریندن درک ائتمه‌لیدیر. اعتیقادیمیزا اساساً، آللاه بیزی یاراتمیش، یاخشی و پیس یولو تانیتدیرماقلا هانسینی سئچمگی اؤز ایختیاریمیزدا قویموشدور. اینانیریق کی، بو دونیا‌دان سونرا باشقا بیر عالم‌ده وار و اورادا اینسان یاخشی عمل‌لری‌نین موکافاتینی و پیس عمل‌لری‌نین جزاسینی آلا‌جاقدیر. بو اینام سببیندن اینسان اؤز عؤمور سرمایه‌سیندن لازیمینجا ایستیفاده ائتمه‌لیدیر. بیز بو دونیایا ایمتحان اولونماق، اؤزونو تربیه مرحله‌لرینی کئچیب، کامیل‌لیگه چاتماق اوچون گلمیشیک. عؤمرون نتیجه‌سی ابدی جنّت و یا جهنمدیر.
اینسانین دونیا حیاتی کؤرپه‌نین آنا بطنینده‌کی حیاتینا بنزیر. کؤرپه آنا بطنینده دوققوز آی قالماقلا دونیا حیاتینا حاضیرلاشدیغی کیمی، بیزیم‌ده بو قیسا دونیا حیاتیمیز ابدی بیر حیات اوچون حاضرلیقدیر. ساده‌جه، آنا بطنینده‌کی کؤرپه‌دن فر‌لی اولاراق، بیزیم دونیا‌داکی تکامولوموز اؤزوموزدن آسیلیدیر. ائله‌جه ده، کؤرپه‌نین گله‌جگی، دونیا حیاتی اؤز مودتّینه گؤره بیزیم گئده‌جگیمیز آخیرت حیاتی ایله موقاییسه اولونا بیلمز. دین دونیانی اؤزونو تربیه مکانی کیمی تانیتدیریر. اینسان بو مکاندا ابدی حیات اوچون حاضیرلیق گؤرمه‌لیدیر. دونیا حیاتینا بو نوققطه نظردن باخانلار هر دقیقه‌سینی گله‌جک آخیرت دونیاسی اوچون فایدالی بیلیرلر. ایستَنیلن هر هانسی باشقا بیر نظر و یا فعالیتسیزلیک ابدی بدبختلیکله نتیجه‌لنیر.
نوقصانلاری آرادان قالدیرماق باره‌ده دوشونک. موعامیله‌دن قازانج گؤتورمه‌مک، موعامیله‌ده ضرره دوشمکدن فرقلنیر. بیرینجی حالدا سرمایه یئرینده‌دیرسه، ایکینجی حالدا سرمایه الدن چیخمیشدیر. گوناه ایکینجی موعامیله‌نین اوخشاریدیر. عؤمرونو الدن وئریب ابدی عذابا دوچار اولماق!..
2. گوناهلارین کمیّتینه دیقّت: گوناهین چیرکین‌لیگینی آنلامیش اینسان یول وئردیگی گوناهلاری کمیت جهتدن حسابلاییب اونلارین نتیجه‌سینی آرادان قالدیرماق اوچون چالیشما‌لیدیر. چیخیش یولو گوناهی اینکار ائدیب اونوتماق یوخ، آللاه قارشیسیندا اعتراف ائتمکدیر. گوناهکار اینسان گون اوزونو نئچه دفعه غئیبت ائتدیگینی، نئچه دفعه یالان دانیشدیغینی و باشقا نئچه گوناها یول وئردیگینی دقیق حسابلایا بیلمه‌سه ده، گونون نئچه ساعتینی گوناها صرف ائتدیگینی دوشونوب ساعتلردن عیبارت اولان عؤمرون پوچا چیخماسیندان پئشمان اولمالیدیر.
3. گوناهلارین کئیفیّتینه دیقت: گوناهلار کئیفیّتینه گؤره موختلیفدیر. ائله گوناه وار کی، اونا بیر دفعه یول وئرمک یئتمیش ایل باشقا بیر گوناها یول وئرمگه برابردیر. گوناهین بؤیوک-کیچیک‌لیگینه دیقت وئرمک ضروریدیر. مثلاً، بیر چوخ روایتلرده غئیبت اولدوقجا چیرکین گوناه کیمی تقدیم اولونور. بونو دا قئید ائدک کی، گوناهی کیچیک حساب ائتمکله اونو داوام ائتدیرمگین اؤزو بؤیوک گوناه حساب اولونور. شئیطانین حیله‌لریندن بیری گوناهی اینسانا کیچیک گؤسترمکدیر.
4. واجیب بویروقلارین ایجراسی: اینسان دیقتلی اولمالیدیر کی، آللاهین واجیب بویروقلارینی نظردن قاچیرماسین. ناماز قیلیب، اوروج توتان اوخوجو “بیز کی، واجیباتا عمل ائدیریک” دوشونرک آرخایینلاشماسین. بو آرخایینلیق شئیطانداندیر. عادتاً، هر بیریمیز هانسیسا واجیب بیر بویروغو نظردن قاچیریریق. حتّا داییم فیقه، قورآن و روایتله مشغول اولان شخصلر ده هانسیسا وظیفه‌سیندن غفلتده قالیر. والدئینه یاخشیلیق، قوهوم-اقربایا باش چکمک، مؤمینین ایستگینی یئرینه یئتیرمک و بیر چوخ باشقا واجیب بویروقلارین اونودولماسی ایمانلی اینسان اوچون بؤیوک بلا‌دیر. اجتماعی وظیفه‌لر ده نظره آلینسا وضعیت بیر قدر ده مورکّبلشر. واجیب دینی وظیفه‌لری نظردن قاچیرماماق اوچون پروقراملی بیر حیات یاشاماق، واجیب گؤستریشلرین یازیلی قئیدیّاتینی آپارماق اولدوقجا فایدا‌لیدیر.
5. عملین دوزگون ایجراسینا دیقّت: هر بیر عملین قبولو اوچون اونون دوزگون ایجرا ائدیلمه‌سی شرطدیر. بعضاً اینسان موعیّن بیر وظیفه‌نی یئرینه یئتیردیگی اوچون خوشحال اولسا دا، همین عملین دوزگون ایجراسینا دیقتسیزلیک گؤستریر. ائله ده اولور کی، اینسان یئرینه یئتیردیگی وظیفه‌سی‌نین آردینجا ائله بیر ایش گؤرور کی، اوّلکی ایش پوچا چیخیر. مثلاً، ناماز قیلماق واجیب وظیفه‌دیر. بعضاً اینسان ناماز قیلدیغی و جماعت نامازیندا ایشتیراک ائتدیگی اوچون سئویندیگی حالدا دوشونمور کی، بو ناماز قبول درجه‌سینه چاتیب، یوخسا یوخ. نامازدا ریایا یول وئریلیب‌می؟ تکبّور گؤسترمکله اونو پوچا چیخارمامیشدیر می؟ مینّت قویدوغوموز اوچون وئردیگیمیز یاردیم هدر گئتمه‌ییب‌می؟… بلی، عملین قبول اولما شرطلرینه دیقت گؤسترمک لازیمدیر.
معنا‌سیز، شوبهه‌لی و ایکراه دوغوران ایشلردن چکینمه‌یه دیقت
قئید ائدیلنلردن بئله بیر نتیجه‌یه گلدیک کی، اهل بیت (ع) مکتبینه باغلانمایان شخص ایسلامی تانیماق ایمکانیندا دئییل. بو مکتبه باغلانانلار ایسه گونده‌لیک عمل‌لری‌نین حساب-کیتابینی آپارما‌لی، بوراخیلمیش نوقصانلارین نتیجه‌لرینی آرادان قالدیرماق اوچون موعیّن تدبیرلر گؤرمه‌لیدیرلر. اینسان ائتدیگی عمل‌لره گؤره هانسی نتیجه ایله اوزلشه‌جگینی بیلمک اوچون بو باشدان عمل‌لرینی دوزگون قیمتلندیرمه‌لیدیر. گون بویو پول-پاراسینی حسابلایان اینسان عمل‌لرینی ده حسابلاماق اوچون واخت آییرما‌لیدیر. تیجارتله مشغول اولان هر بیر شخص داییم قازانجینی حسابلاییر. بعضاً ایسه حساب-کیتابدان آیدین اولور کی، نه‌اینکی قازانج یوخدور، حتّا سرمایه ده الدن چیخمیشدیر. بئله ده اولا بیلر کی، سرمایه‌سینی وئریب آلدیغی شئی اینسانین جیسمینه، روحونا، عاییله‌سینه ضرر ووروب، اوسته‌لیک، روسوایچیلیق دا گتیرسین.
اما آلیش-وئریشده حساب-کیتابا رعایت ائدن تاجیرلر ضرردن قاچماقلا یاناشی داها آرتیق قازانج الده ائتمک اوچون چالیشیرلار. بئله تاجیرلر هئچ واخت 1000 دینار قازانجی قویوب 999 دینار قازانج آردینجا گئتمزلر. اینسانین دینی وظیفه‌لری‌نین ایجراسی دا بئله‌دیر. بعضاً اینسان ائله گوناه عمله یول وئریر کی، دونیا و آخیرتده روسوای اولور. اصل تاجیر نه‌اینکی موعامیله‌سینده‌کی ضرردن، حتّا قازانج آلماماسیندان دا ناراحاتدیر. گوناه عمل موعامیله‌ده ضرره اویغوندورسا، بس، قازانج‌سیز موعامیله‌نین اوخشاری هانسی عملدیر؟ بو سایاق فایدا‌سیز عمل‌لر ایسلامدا “لغو” آدلانیر. قورآن کریمین “مؤمنون” سوره‌سی‌نین 3-جو آیه‌سینده اوخویوروق: “مؤمین‌لر او کسلردیر کی، لغو (فایدا‌سیز) ایشلردن چکینرلر. آخی قازانماق ایمکانی اولان اینسان نه اوچون ضرر ائتمه‌لیدیر؟!.”
بعضی تاجیرلر، حتی گئجه ده ناراحات یاتیرلار کی، گؤره‌سن، صاباحکی آل-وئرین قازانجی نه قدر اولاجاق، مال عئیبلی چیخاجاق‌می؟ اینسان عمل‌لرینه ده بئله یاناشما‌لیدیر. حرام اولوب-اولمادیغی بیلینمه‌ین و یا شوبهه دوغوران عمل‌لردن چکینمه‌لی، ائتدیگی عمل‌لردن نیگاران قالما‌لیدیر. بیر حالدا کی، هئچ بیر اینسان یاخشی مالی قویوب شوبهه‌لی مالا صاحب دورمور. نه اوچون حلال ایشلر دورا-دورا حرام و یا شوبهه‌لی عمل‌لره یول وئرملی‌ییک؟! شوبهه‌سیز کی، فایدا‌سیز و ایکراه دوغوران ایشلره صرف ائتدیگیمیز عؤمرون اوزوجو پئشمان‌چیلیغی واردیر. عؤمرون قدرینی بیلن اینسان یالنیز ثمره‌لی ایشلرله مشغول اولمالیدیر.
nəfs hesabının mərhələləri
Nəfsin hesabı o qədər mühüm məsələdir ki, bu mövzuya kitablar həsr edilmişdir. Bu barədə kifayət qədər ayə və rəvayətlər mövcuddur. Əxlaq kitablarında verilmiş göstərişlər insanların bu sahədə təkamülü üçün olduqca faydalıdır. Nəfsin hesabı üçün dörd mərhələ müəyyənləşdirilmişdir: müşaritə, müraqibə, mühasibə və müatibə. Birinci mərtəbədə insan özü ilə şərt kəsir ki, bu gün vəzifələrini tam yerinə yetrəcək və günahlardan çəkinəcəkdir. İkinci mərhələdə insan verdiyi əhdləri pozmamaq üçün bütün əməllərini nəzarət altına alır. Üçüncü mərhələ günün sonunda bütün əməllərin hesab-kitabından ibarətdir. Dördüncü mərhələdə insan buraxdığı nöqsanlara görə özünü tənbeh edir və bunun üçün müəyyən işlər görür. Məsələn, növbəti gün ya oruc tutmağı, ya sədəqə verməyi, ya Quran oxumağı, ya da başqa bir xeyirli işi özünə vacib edir. Bu mərhələlərin ən əhəmiyyətlisi mühasibədir. Əgər insan öz yaxşı və pis əmələrini tam dəqiqliklə qiymətləndirməyə müvəffəq olarsa, Allahın yardımı ilə nöqsanları aradan qaldırmağa da müvəffəq olar.
Bəzi mühüm nöqtələr
1. Günahdan çəkinmək: İnsan günah barədə dərindən düşünməli və onun mahiyyətini dərindən dərk etməlidir. Etiqadımıza əsasən, Allah bizi yaratmış, yaxşı və pis yolu tanıtdırmaqla hansını seçməyi öz ixtiyarımızda qoymuşdur. İnanırıq ki, bu dünyadan sonra başqa bir aləm də var və orada insan yaxşı əməllərinin mükafatını və pis əməllərinin cəzasını alacaqdır. Bu inam səbəbindən insan öz ömür sərmayəsindən lazımınca istifadə etməlidir. Biz bu dünyaya imtahan olunmaq, özünütərbiyə mərhələlərini keçib, kamilliyə çatmaq üçün gəlmişik. Ömrün nəticəsi əbədi behişt və ya cəhənnəmdir.
İnsanın dünya həyatı körpənin ana bətnindəki həyatına bənzəyir. Körpə ana bətnində doqquz ay qalmaqla dünya həyatına hazırlaşdığı kimi, bizim də bu qısa dünya həyatımız əbədi bir həyat üçün hazırlıqdır. Sadəcə, ana bətnindəki körpədən fərqli olaraq, bizim dünyadakı təkamülümüz özümüzdən asılıdır. Eləcə də, körpənin gələcəyi, dünya həyatı öz müddətinə görə bizim gedəcəyimiz axirət həyatı ilə müqayisə oluna bilməz. Din dünyanı özünütərbiyə məkanı kimi tanıtdırır. İnsan bu məkanda əbədi həyat üçün hazırlıq görməlidir. Dünya həyatına bu nöqteyi-nəzərdən baxanlar hər dəqiqəsini gələcək axirət dünyası üçün faydalı bilirlər. İstənilən hər hansı başqa bir nəzər və ya fəaliyyətsizlik əbədi bədbəxtliklə nəticələnir.
Nöqsanları aradan qaldırmaq barədə düşünək. Müamilədən qazanc götürməmək, müamilədə zərərə düşməkdən fərqlənir. Birinci halda sərmayə yerindədirsə, ikinci halda sərmayə əldən çıxmışdır. Günah ikinci müamilənin oxşarıdır. Ömrünü əldən verib əbədi əzaba düçar olmaq!..
2. Günahların kəmiyyətinə diqqət: Günahın çirkinliyini anlamış insan yol verdiyi günahları kəmiyyət cəhətdən hesablayıb onların nəticəsini aradan qaldırmaq üçün çalışmalıdır. Çıxış yolu günahı inkar edib unutmaq yox, Allah qarşısında etiraf etməkdir. Günahkar insan gün uzunu neçə dəfə qeybət etdiyini, neçə dəfə yalan danışdığını və başqa neçə günaha yol verdiyini dəqiq hesablaya bilməsə də, günün neçə saatını günaha sərf etdiyini düşünüb saatlardan ibarət olan ömrün puça çıxmasından peşman olmalıdır.
3. Günahların keyfiyyətinə diqqət: Günahlar keyfiyyətinə görə müxtəlifdir. Elə günah var ki, ona bir dəfə yol vermək yetmiş il başqa bir günaha yol verməyə bərabərdir. Günahın böyük-kiçikliyinə diqqət vermək zəruridir. Məsələn, bir çox rəvayətlərdə qeybət olduqca çirkin günah kimi təqdim olunur. Bunu da qeyd edək ki, günahı kiçik hesab etməklə onu davam etdirməyin özü böyük günah hesab olunur. Şeytanın hiylələrindən biri günahı insana kiçik göstərməkdir.
4. Vacib buyruqların icrası: İnsan diqqətli olmalıdır ki, Allahın vacib buyruqlarını nəzərdən qaçırmasın. Namaz qılıb, oruc tutan oxucu “biz ki, vacibata əməl edirik” düşünərək arxayınlaşmasın. Bu arxayınlıq şeytandandır. Adətən, hər birimiz hansısa vacib bir buyruğu nəzərdən qaçırırıq. Hətta daim fiqh, Quran və rəvayətlə məşğul olan şəxslər də hansısa vəzifəsindən qəflətdə qalır. Valideynə yaxşılıq, qohum-əqrəbaya baş çəkmək, möminin istəyini yerinə yetirmək və bir çox başqa vacib buyruqların unudulması imanlı insan üçün böyük bəladır. İctimai və siyasi vəzifələr də nəzərə alınsa vəziyyət bir qədər də mürəkkəbləşər. Vacib dini vəzifələri nəzərdən qaçırmamaq üçün proqramlı bir həyat yaşamaq, vacib göstərişlərin yazılı qeydiyyatını aparmaq olduqca faydalıdır.
5. Əməlin düzgün icrasına diqqət: Hər bir əməlin qəbulu üçün onun düzgün icra edilməsi şərtdir. Bəzən insan müəyyən bir vəzifəni yerinə yetirdiyi üçün xoşhal olsa da, həmin əməlin düzgün icrasına diqqətsizlik göstərir. Elə də olur ki, insan yerinə yetirdiyi vəzifəsinin ardınca elə bir iş görür ki, əvvəlki iş puça çıxır. Məsələn, namaz qılmaq vacib vəzifədir. Bəzən insan namaz qıldığı və cəmiyyət namazında iştirak etdiyi üçün sevindiyi halda düşünmür ki, bu namaz qəbul dərəcəsinə çatıb, yoxsa yox. Namazda riyaya yol verilibmi? Təkəbbür göstərməklə onu puça çıxarmamışdırmı? Minnət qoyduğumuz üçün verdiyimiz yardım hədər getməyibmi?… Bəli, əməlin qəbul olma şərtlərinə diqqət göstərmək lazımdır.
Mənasız, şübhəli və ikrah doğuran işlərdən çəkinməyə diqqət
Qeyd edilənlərdən belə bir nəticəyə gəldik ki, Əhli-beyt (ə) məktəbinə bağlanmayan şəxs İslamı tanımaq imkanında deyil. Bu məktəbə bağlananlar isə gündəlik əməllərinin hesab-kitabını aparmalı, buraxılmış nöqsanların nəticələrini aradan qaldırmaq üçün müəyyən tədbirlər görməlidirlər. İnsan etdiyi əməllərə görə hansı nəticə ilə üzləşəcəyini bilmək üçün bu başdan əməllərini düzgün qiymətləndirməlidir. Gün uzunu pul-parasını hesablayan insan əməllərini də hesablamaq üçün vaxt ayırmalıdır. Ticarətlə məşğul olan hər bir şəxs daim qazancını hesablayır. Bəzən isə hesab-kitabdan aydın olur ki, nəinki qazanc yoxdur, hətta sərmayə də əldən çıxmışdır. Belə də ola bilər ki, sərmayəsini verib aldığı şey insanın cisminə, ruhuna, ailəsinə zərər vurub, üstəlik, rüsvayçılıq da gətirsin.
Amma alış-verişdə hesab-kitaba riayət edən tacirlər zərərdən qaçmaqla yanaşı daha artıq qazanc əldə etmək üçün çalışırlar. Belə tacirlər heç vaxt 1000 dinar qazancı qoyub 999 dinar qazanc ardınca getməzlər. İnsanın dini vəzifələrinin icrası da belədir. Bəzən insan elə günah əmələ yol verir ki, dünya və axirətdə rüsvay olur. Əsl tacir nəinki müamiləsindəki zərərdən, hətta qazanc almamasından da narahatdır. Günah əməl müamilədə zərərə uyğundursa, bəs, qazancsız müamilənin oxşarı hansı əməldir? Bu sayaq faydasız əməllər İslamda “ləğv” adlanır. Qurani-Kərimin “Muminun” surəsinin 3-cü ayəsində oxuyuruq: “Möminlər o kəslərdir ki, ləğv (faydasız) işlərdən çəkinərlər. Axı qazanmaq imkanı olan insan nə üçün zərər etməlidir?!.”
Bəzi tacirlər, hətta gecə də narahat yatırlar ki, görəsən, sabahkı alverin qazancı nə qədər olacaq, mal eyibli çıxacaqmı? İnsan əməllərinə də belə yanaşmalıdır. Haram olub-olmadığı bilinməyən və ya şübhə doğuran əməllərdən çəkinməli, etdiyi əməllərdən nigaran qalmalıdır. Bir halda ki, heç bir insan yaxşı malı qoyub şübhəli mala sahib durmur. Nə üçün halal işlər dura-dura haram və ya şübhəli əməllərə yol verməliyik?! Şübhəsiz ki, faydasız və ikrah doğuran işlərə sərf etdiyimiz ömrün üzücü peşmançılığı vardır. Ömrün qədrini bilən insan yalnız səmərəli işlərlə məşğul olmalıdır.
نفسین حسابی * Nəfsin hesabı
نفسین حسابی * Nəfsin hesabı
روایتلرده تأکید اولونموش و اخلاق
عالیملری‌نین بؤیوک دیقت آییردیغی بیر مسئله‌دیر. روایتلرده ده تأکید اولونور کی،
هر کس اؤز عمل‌لرینی قیمتلندیرمه‌لی، ان آزی گونده بیر دفعه عمل‌لری‌نین حسابینی
آپارما‌لیدیر. بو ایش اوچون ان موناسیب واخت گئجه‌دیر. یاتمازدان قاباق گون
عرضینده گؤرولن ایشلرین دوزگون اولوب-اولماماسی باره‌ده دوشونمک ضروریدیر.
بوراخیلمیش سهو‌لری اعتراف ائدیب، اونلارین نتیجه‌سینی آرادان قالدیرماق باره‌ده
تدبیر گؤرولمه‌لیدیر. ایمام صادق (ع) عبدالله ابن جُندبه بویورور: “ائی جُندب
اوغلو عبدالله، بیزی تانییانلارا واجیبدیر کی، هر گوندوز و گئجه‌ده عمل‌لرینه نظر
سالیب اؤزلری ایله حساب چکسینلر. گؤردوکلری یاخشی ایشلری آرتیریب، چیرکین ایشلره
گؤره باغیشلانما طلب ائتسینلر کی، قیامتده روسوای اولماسینلار.”
اینسانی حسابا وادار ائدن عامیل
اهل بیتی (ع) تانییان هر بیر موسلمان اؤز حیات پروقرامینی اونلارین گؤستریشلرینه اویغونلاشدیرما‌لی و عمل‌لرینه نظر سالما‌لیدیر. اینسانین اؤز عمل‌لرینه نظر سالماسی آللاهین اونون روحونا عطا ائتدیگی بیر خصوصیتدیر. بو، دونیا فیلوسوفلارینی حئیرته گتیرمیش بیر خصوصیتدیر. عادتاً، باشقا‌لارینی قیمتلندیرمک ایمکانینا مالیک اولان اینسان اوچون اؤز داخیلینه‌ده نظر سالماق سجیّوی‌دیر. اؤزونو تانیما مؤضوعسوندا موتعا‌لیه‌سی اولان اینسانلار یاخشی بیلیرلر کی، اینساندا اؤزونو هوس‌لندیرمک، تنبئه ائتمک، دانلاماق کیمی خصوصیتلر واردیر. بوتون بونلار آللاهین اینسانا بؤیوک مرحمتیدیر. ائله بو سببلردن‌ده اینساندان هر گون هئچ اولمازسا، بیر دفعه عمل‌لرینی آراشدیرماق طلب اولونور.
اؤزو ایله حساب چکن اینسان یاخشی بیر عمل‌له راستلاشدیقدا، بونو آللاهین لوطفو بیلمه‌لی و یاخشی عمللری آرتیرماق اوچون اوندان یاردیم ایستمه‌لیدیر. باشقا بیر روایته اساساً، اینسان اؤز یاخشی عملینه گؤره آللاها شوکر ائتمه‌لی و گله‌جکده داها چوخ یاخشی ایش گؤرمک اوچون اوندان یاردیم دیلمه‌لی، پیس ایشلرینه گؤره توبه ائتمه‌لیدیر. آما توبه‌نین شرطلری واردیر. مثلاً، قیلینمامیش نامازین قضاسینی قیلماق، وورولموش ضرری اؤده‌مک و س. بئله بیر حرکت نؤوبتی دفعه گوناهین روحا سیرایت ائتمه‌سی‌نین قارشیسینی آلیر. آیدیندیر کی، قیامت گونو اؤتن نوقصانلارین نتیجه‌لرینی آرادان قالدیرماق غئیری-مومکوندور. ایمام (ع) قیامت گونونون روسوایچی‌لیغینی خاطیرلادا‌راق هله ایمکان وارکن نوقصانلاری آرادان قالدیرماغا چاغیریر.
اینسان بیر ایشین فایدالی و یا دَیَرلی اولدوغونو درک ائتمه‌سه، اونا قطعی موناسیبت گؤسترمیر. اونا گؤره ده هر هانسی بیر خبردارلیق اولدوقجا فایدا‌لیدیر. اینسانین بیر ایشی گؤرمه‌سی اوچون مصلحت اولدوقجا فایدا‌لیدیر. هر هانسی بیر ایشین پیس نتیجه‌سیندن قورخو همین ایشه باشلاماغین قارشیسینی آلیر. موعیّن بیر پروقراما عمل ائتمک اوچون‌ده اونون فایدا‌لاری نظره آلینما‌لیدیر. بو فایدا‌لار اینسانی هوس‌لندیریر. بو مسئله‌یه دیقّت‌سیزلیک نتیجه‌سینده اینسان تنبل‌لشیر.
اینسان اوچون اولدوقجا آغریلی اولان پئشمانچیلیغین قارشیسینی آلماق مقصدی ایله یوبانما‌دان اؤزوموزله حساب چکمه‌لی‌ییک. قیامت گونونون آدلاریندان بیری “یوم الحسرت”، یعنی “حسرت گونو”دور. بو آد پئشمانچیلیغین روحاً آغریلی اولماسینا بیر ایشاره‌دیر. قیامت گونونون باشقا بیر آدی ایسه “یوم الحساب”، یعنی “حساب گونو”دور. اینسان نه زامانسا بوتون خئییر و شر عمل‌لری‌نین حسابا چکیلجگینه امین و دیقتلی اولماسا چیرکین ایشلردن اوزاقلاشماغا چالیشماز. آما قارشیلاشاجاغی سورغونون جیدی‌لیگینه اینانسا خیردا نوقصانلارا بئله یول وئرمز. قورآن کریمده‌ده تصدیق اولونور کی، قیامت عذابی‌نین سببی اینسانلارین همین گونو اونوتماسیدیر. محض بو اونوتقانلیق سببیندن اینسان ابدی عذابا دوچار اولور. قورآن کریمین “صاد” سوره‌سی‌نین 26-جی آیه‌سینده اوخویوروق: “شوبهه‌سیز کی، الله یولوندان آزانلاری حساب گونونو اونوتدوقلاری اوچون شیدتلی بیر عذاب گؤزله‌ییر.”
قورآن کریمده بیری حدی آشمیش، دیگری ایسه اؤز عمل‌لرینه دیقتلی اولان ایکی قارداش حاقّیندا دانیشیلیر. مؤمین قارداشی‌نین نصیحتلرینی قولاق آردینا ووران تکبّورلو قارداش دئییر: “قیامتین قوپاجاغینی تصوّور ائتمیرم. حتی ربّیمین حضورونا قایتاریلسام اؤزومه بوندان‌دا یاخشی مسکن تاپارام” (“کهف” سوره‌سی، آیه: 36.) قورآن بو حکایه‌نی نقل ائتمکله حساب-کیتابسیز اعتیقادین هئچ بیر فایدا وئرمیجگینی آنلا‌دیر. قیامت حسابینا اینام آخیرت اینامی‌نین اساسیدیر. قیامت گونونون حیکمتی اینسانلارین اؤز یاخشی و پیس عمل‌لری‌نین موکافات و جزاسینا چاتماسیدیر. حساب اولماسایدی، قیامت نییه لازیم ایدی؟! حضرت پیغمبر (ص) بویورور: “نه قدر کی، حسابا چکیلمه‌میسیز اؤزووز اؤزووزو حسابا چکین” (“بحار الانوار”، ج.70.) بئله بیر ایناما مالیک اولان اینسان حؤکماً اؤز عمل‌لرینی نظردن کئچیریب نتیجه چیخاریر.
Nəfsin hesabı
rəvayətlərdə təkid olunmuş və əxlaq alimlərinin böyük diqqət ayırdığı bir məsələdir. Rəvayətlərdə də təkid olunur ki, hər kəs öz əməllərini qiymətləndirməli, ən azı gündə bir dəfə əməllərinin hesabını aparmalıdır. Bu iş üçün ən münasib vaxt gecədir. Yatmazdan qabaq gün ərzində görülən işlərin düzgün olub-olmaması barədə düşünmək zəruridir. Buraxılmış səhvləri etiraf edib, onların nəticəsini aradan qaldırmaq barədə tədbir görülməlidir. İmam Sadiq (ə) Əbdullah ibn Cündəbə buyurur: “Ey Cündəb oğlu Əbdullah, bizi tanıyanlara vacibdir ki, hər gündüz və gecədə əməllərinə nəzər salıb özləri ilə hesab çəksinlər. Gördükləri yaxşı işləri artırıb, çirkin işlərə görə bağışlanma tələb etsinlər ki, qiyamətdə rüsvay olmasınlar.”
İnsanı hesaba vadar edən amil
Əhli-beyti (ə) tanıyan hər bir müsəlman öz həyat proqramını onların göstərişlərinə uyğunlaşdırmalı və əməllərinə nəzər salmalıdır. İnsanın öz əməllərinə nəzər salması Allahın onun ruhuna əta etdiyi bir xüsusiyyətdir. Bu, dünya filosoflarını heyrətə gətirmiş bir xüsusiyyətdir. Adətən, başqalarını qiymətləndirmək imkanına malik olan insan üçün öz daxilinə də nəzər salmaq səciyyəvidir. Özünü tanıma mövzusunda mütaliəsi olan insanlar yaxşı bilirlər ki, insanda özünü həvəsləndirmək, tənbeh etmək, danlamaq kimi xüsusiyyətlər vardır. Bütün bunlar Allahın insana böyük mərhəmətidir. Elə bu səbəblərdən də insandan hər gün heç olmazsa, bir dəfə əməllərini araşdırmaq tələb olunur.
Özü ilə hesab çəkən insan yaxşı bir əməllə rastlaşdıqda, bunu Allahın lütfü bilməli və yaxşı əməlləri artırmaq üçün Ondan yardım istəməlidir. Başqa bir rəvayətə əsasən, insan öz yaxşı əməlinə görə Allaha şükr etməli və gələcəkdə daha çox yaxşı iş görmək üçün Ondan yardım diləməli, pis işlərinə görə tövbə etməlidir. Amma tövbənin şərtləri vardır. Məsələn, qılınmamış namazın qəzasını qılmaq, vurulmuş zərəri ödəmək və s. Belə bir hərəkət növbəti dəfə günahın ruha sirayət etməsinin qarşısını alır. Aydındır ki, qiyamət günü ötən nöqsanların nəticələrini aradan qaldırmaq qeyri-mümkündür. İmam (ə) qiyamət gününün rüsvayçılığını xatırladaraq hələ imkan varkən nöqsanları aradan qaldırmağa çağırır.
İnsan bir işin faydalı və ya dəyərli olduğunu dərk etməsə, ona konkret münasibət göstərmir. Ona görə də hər hansı bir xəbərdarlıq olduqca faydalıdır. İnsanın bir işi görməsi üçün məsləhət olduqca faydalıdır. Hər hansı bir işin pis nəticəsindən qorxu həmin işə başlamağın qarşısını alır. Müəyyən bir proqrama əməl etmək üçün də onun faydaları nəzərə alınmalıdır. Bu faydalar insanı həvəsləndirir. Bu məsələyə diqqətsizlik nəticəsində insan tənbəlləşir.
İnsan üçün olduqca ağrılı olan peşmançılığın qarşısını almaq məqsədi ilə yubanmadan özümüzlə hesab çəkməliyik. Qiyamət gününün adlarından biri “yəvmül-həsrət”, yəni “həsrət günü”dür. Bu ad peşmançılığın ruhən ağrılı olmasına bir işarədir. Qiyamət gününün başqa bir adı isə “yəvmül-hisab”, yəni “hesab günü”dür. İnsan nə zamansa bütün xeyir və şər əməllərinin hesaba çəkiləcəyinə əmin və diqqətli olmasa çirkin işlərdən uzaqlaşmağa çalışmaz. Amma qarşılaşacağı sorğunun ciddiliyinə inansa xırda nöqsanlara belə yol verməz. Qurani-Kərimdə də təsdiq olunur ki, qiyamət əzabının səbəbi insanların həmin günü unutmasıdır. Məhz bu unutqanlıq səbəbindən insan əbədi əzaba düçar olur. Qurani-Kərimin “Sad” surəsinin 26-cı ayəsində oxuyuruq: “Şübhəsiz ki, Allah yolundan azanları hesab gününü unutduqları üçün şiddətli bir əzab gözləyir.”
Qurani-Kərimdə biri həddi aşmış, digəri isə öz əməllərinə diqqətli olan iki qardaş haqqında danışılır. Mömin qardaşının nəsihətlərini qulaqardına vuran təkəbbürlü qardaş deyir: “Qiyamətin qopacağını təsəvvür etmirəm. Hətta Rəbbimin hüzuruna qaytarılsam özümə bundan da yaxşı məskən taparam” (“Kəhf” surəsi, ayə: 36.) Quran bu hekayəni nəql etməklə hesab-kitabsız etiqadın heç bir fayda verməyəcəyini anladır. Qiyamət hesabına inam axirət inamının əsasıdır. Qiyamət gününün hikməti insanların öz yaxşı və pis əməllərinin mükafat və cəzasına çatmasıdır. Hesab olmasaydı, qiyamət nəyə lazım idi?! Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Nə qədər ki, hesaba çəkilməmisiniz özünüz özünüzü hesaba çəkin” (“Biharül-ənvar”, c.70.) Belə bir inama malik olan insan hökmən öz əməllərini nəzərdən keçirib nəticə çıxarırآللاهین وارلیغینا اینانمایان دللک * حلاق لایؤمن بوجود الله
آللاهین وارلیغینا اینانمایان دللک * حلاق لایؤمن بوجود الله
کیشی باشینی قیرخدیریب ساققالینی شکیللندیرمک اوچون دللک دوکانینا گئدیر. دللک صندلینده اوتوروب دللک‌له موختلیف موضوعلادا دانیشماغا باشلیر. سؤز گلیب آللاهین وارلیغینا چاتیر . . .
دللک دئییر: «من آللاهین وارلیغینا اینانمیرام».
موشتری دئییر: «نییه بو سؤزو دانیشیرسان؟»
دللک:«یاخشی» دئییب سؤزونو بئله تماملیر: «آللاهین یوخلوغونو بیلمگه کیفایتدی خیابانا یئنه‌سن. منه دئ گؤروم آللاه اولسا اینسانلار خسته اولارلار؟ آللاه اولورسا بو قدر آوارا اوشاق اولار؟ البته آللاه اولورسا بونا تای آغری و عذابلاری هئچ واخت گؤره بیلمزسن. من مرحمتلی آللاهین بئله ایشلره نئجه ایمکان وئرمه‌سینی تصوّور ائده بیلمیرم».
موشتری بیر آز فیکیرلشدی آما جر بحثه چکمه‌سین دئیه دللگین جوابینی وئرمه‌دی. دللگین ایشی موشتری ایله قورتولاندان سونرا موشتری خیابانا چیخیب باشی‌نین توکلری لیفه بنزه‌ین اوزون، اوزون ساققال، چیرکلی پریشان، توز تورپاقلی بیر کیشینی گؤردو. تئر دللک سالونونا قاییدیب دللگه دئدی: «بیلیرسن کی هئچ بیر دللک یوخدور؟»
دللک تعجوبلو دئدی: «بونو نئجه دئییرسن . .من بوردایام و سنین باشینی ایندیجه قیرخدیم !!»
موشتری «دللکلر موجود اولسالار بئله کیشیلره تایلاری نییه تاپیلیر؟» سوروشدو.
دللک «البته دللک خانا وار . . . بو صحنه‌لری گؤرمگیزین سببی ایسه بودور کی بئله آداملار دللکلره موراجیعه ائتمیرلر» دئدی.
موشتری جواب وئردی: «بو مسأله دقیقاً آللاها نیسبت‌ده صادیقدیر».
آللاه موجوددور لاکین اینسانلار احتیاجلاری اولاندا اونا دوغرو گئتمیرلر اونا گؤره ایسه دونیادا آغری و عذاب گؤرورلر.
حلاق لایؤمن بوجود الله
ذهب رجل إلى الحلاق لکی یحلق له شعر رأسه ویهذب لحیته ، فجلس على الکرسی المخصص للحلاقه وتعرف على الحلاق .. حتى بدأ بالحدیث معه فی أمور کثیرة . إلى أن بدأ الحدیث حول وجود الله..
قال الحلاق:- أنا لا أؤمن بوجود الله
'قال الزبون :- لماذا تقول ذلک ؟ قال الحلاق :- حسنا ، فــ أکمل الحلاق کلامه : مجرد أن تنزل إلى الشارع تدرک بأن الله غیر موجود،قل لی، إذا کان الله موجودا هل ترى أناسا مرضى؟ وإذا کان الله موجودا هل سترى هذه الأعداد الغفیرة من الأطفال المشردین ؟ طبعا إذا کان الله موجودا فلن ترى مثل هذه الآلام والمعاناة .
أنا لا أستطیع أن أتصور کیف یسمح ذلک الاله الرحیم مثل هذه الامور.
فکر الزبون للحظات لکنه لم یرد على کلام الحلاق حتى لا یحتد النقاش وبعد أن
انتهى الحلاق من عمله مع الزبون ، خرج الزبون إلى الشارع فشاهد رجل طویل شعر رأسه مثل اللیف، طویل اللحیة، قذر المنظر، أشعث أغبر، فرجع الزبون فورا إلى صالون الحلاقة .... قال الزبون للحلاق:- هل تعلم بأنه لایوجد حلاق أبدا،
قال الحلاق متعجبا : کیف تقول ذلک . . أنا هنا وقد حلقت لک الان !!
قال الزبون : لو کان هناک حلاقین لما وجدت مثل هذا الرجل
قال الحلاق : بل الحلاقین موجودین . . وأنما حدث مثل هذا الذی تراه عندما لایذهب هؤلاء الناس للحلاقین
قال الزبون : وهذا بالضبط بالنسبة إلى الله .
فالله موجود ولکن یحدث ذلک عندما لا یذهب الناس إلیه عند حاجتهم ، ولذلک ترى الآلام والمعاناة فی العالم.
منیم اوچون اوغورلوق ائدنین آخیری مندن اوغورلاماغا چاتار * من یسر
منیم اوچون اوغورلوق ائدنین آخیری مندن اوغورلاماغا چاتار
موعلیم شاگیردلریندن یئمکلری اوچون بیر شئیلر حاضیرلامالارینی ایستیر.
شاگیردلر گئدیب یاخشی یئمک تاپماق اوچون چتینلیکلرله اوز به اوز اولورلار.
شاگیردلر آخشام قاییدیرلار و هر بیری‌نین الینده خئیریّه طریقی ایله الده ائتدیکلری واریدی: اؤلوشگه‌میش چوروک میوه، خیردا چؤرک.
لاکین اونلارین بیری دولو سله یئتیشمیش آلما گتیرمیشدی.
او آلمالاری بؤلرک دئییردی: «بوتون چالیشدیغیم موعلیمیمه و دوستلاریما کؤمک ائتمگه گؤره‌دیر».
موعلیم سوروشدو: «بونلاری هاردان تاپدین؟»
- «مجبور قالدیم اوغورلوق ائدم. جماعت زده‌لنمیش ارزاقدان باشقا هئچ نه وئرمیردیلر بیر حالداکی بیلیرلر بیز آللاه کلامینی تبلیغ ائدیریک».
- «یاخشی ! سن آلمالارینلا گئد و بیر داها قاییتما !»
«منیم اوچون اوغورلوق ائدنین آخیری مندن اوغورلاماغا چاتار».
من یسرق لأجلی ، ینتهی به الأمر إلى سرقتی
طلب المعلم من تلامیذه الذهاب لإحضار شیء لیأکلوه .
کانوا مسافرین ، و یواجهون صعوبة فی العثور على طعام جید .
عاد التلامیذ فی المساء ، و کل منهم یحمل القلیل الذی تلقاه من إحسان : فاکهة ذابلة تکون عفنة ، خبز باءت.
لکن أحدهم أحضر سلة تفاح جید النضج .
قال و هو یوزع التفاحات :
سأبذل جهدی دوماً لمساعدة معلمی و إخوتی .
سأله المعلم : أین وجدت هذا ؟
- اضطررت لسرقته لم یعطنی الناس سوى الأطعمة التالفة ، و هو یعرفون أننا نبشر بکلام الله .
- حسناً اذهب أنت و تفاحاتک ، و لا ترجع أبداً .
" من یسرق لأجلی ، ینتهی به الأمر إلى سرقتی
کوپ صاحیبی‌نین آرزوسو * حلم صاحب الجرّة
کوپ صاحیبی‌نین آرزوسو * حلم صاحب الجرّة
حکایت اولوب زاهیدین یاتاغی‌نین اوستوندن آسلانمیش دولو یاغ کوپو واریدی. گونلرین بیرینده الینده آغاج یئرینده اوزانیب فیکره گئتمیشدی: «کوپو اون دیرهمه ساتیب بئش کئچی آلارام. ایلده ایکی دفعه بالالارلار. اون ایلده ایکی یوزه چاتارلار. اونلاری ساتیب اون اینک آلارام سونرا الیمده‌کی پول آرتار قول-کؤله آلارام، بیر اوشاغیم اولار، منی غضبلندیرسه اونو بو آغاجلا وورارام». آغاجلا بو حرکتی گؤسدیب کوپو ووردو.
کوپ سیندی و ایچینده‌کی یاغ اوزونه باشینا تؤکولدو ! . . .
حلم صاحب الجرّةحُکیَ أن ناسکاً ، کان له سمن فی جرة معلقة على سریره ، ففکر یوماً وهو مضطجع على السریر وبیده عصا ، فقال : أبیع الجرة بعشرة دراهم ، وأشتری بها خمس عنزات ، فأولدهن بکل سنة مرتین ، فیبلغ الإنتاج فی عشر سنین مائتین ، فأشتری بکل عشر بقرة ، ثم ینمو المال بیدی فأشتری العبید والإماء ، ویولد لی ولد فإن عصانی ضربته بهذه العصا ، وأشار بالعصا فأصاب الجرة
فانکسرت وصب السمن على وجهه ورأسه .... !
هیند وزیری‌نین وفاسی * وفاء الوزیر الهندی ؟
هیند وزیری‌نین وفاسی * وفاء الوزیر الهندی ؟
ریوایت
اولوب کی، هیندوستانین جوان پادشاهلاریندان بیرینه اوزاق بؤلگه‌لردن دبدبه‌لی
آرواد پالتاری هدیه گتیریرلر.
وزیرینه امر ائلیر زوجه‌لرینی چاغیرسین. آروادلار گلیر. هر
بیری‌نین اؤزونه موناسیبین سئچمه‌سی اوچون پالتارلار سریلیر. آروادلار باخیب
حئیران قالیرلار. بو اثنادا اونلارین بیری باشینی قالدیریب وزیره باخدی ائله بیل
کی ایشاره ایله اوندان هانسی‌نین داها گؤزل پالتار اولدوغونو سوروشور.
وزیر گؤزو ایله سورعتله پالتارلارین بیرینه ایشاره ائدنده پادشاه وزیری‌نین اونون آروادینا قاش-گؤز ائله‌مه‌سینی گؤرور !
لاکین پادشاه بو مسأله‌نی ایچینده ساخلیر و بیلیندیرمیر. آروادلارین هر بیری اؤزونه یاراشانی گؤتوروب چیخیر. آما یازیق وزیر موضطریب اولوب اوزونون رنگی دگیشیب شاشقین قالیر کی گؤره‌سن پادشاه اونون بو قاش-گؤز ائله‌مه‌سیندن نه آنلاییب؟
چوخ فیکیر و تردّوددن سونرا بیر یولدان باشقا هئچ چاره تاپمیر؛ اؤزونو ائله آپاریر گویا گؤزونده اولان عارضه اوزوندن نئچه لحظه‌دن بیر گؤزو آتیر. یازیق وزیر ایللر بویو یاشاییب پادشاهی گؤردویو زمانلار سول گؤزو ایله گؤز وورما اثرینده بو ایش اونون عادتینه چئوریلدی. پادشاهین اؤلوم زمانی چاتدیغیندا اوغلونا نصیحت ائله‌دی: اوغلوم سنه وزیریمله یاخشی اولمانی توصیه ائدیرم، او ائله‌مه‌دیگی گوناهدان قیرخ ایل بویو عوذر ایسته‌دی !»
وفاء الوزیر الهندی ؟
حُکِیَ
أنَّ ملکاً شاباً من ملوک الهند أُهْدِیَت إلیه ثیاب نساء فاخرة من أحد الأقالیم
البعیدة ، فأمر وزیره أنْ یبعث من ینادی زوجاته ، فجاءت زوجاته وقد بسط الثیاب
لتنتقی کل واحدة منهنَّ ما یُناسبها ، فجعلنَ ینظرن وهنَّ متحیرات ، وأثناء ذلک
رفعت إحداهنَّ رأسها فنظرت إلى الوزیر کأنها تسـتـشـیره عـن أی الثیاب أجـمـل ؟
فما
کان من الوزیر إلا أنْ أشار لها بعینه بسرعة نحو إحدى الثیاب ، فوقعت عین الملک
على الوزیر وهو یغمزها لزوجته !
ولکنّ
الملک أسَرَّها فی نفسه ولم یُبدها له ، ثم أخذت بعد ذلک کل واحدة منهنّ ما ناسبها
وخرجن ، ولکن الوزیر المسکین اضطرب وتغیر وجهه واحتار کیف له أنْ یُفهم الملک ما
قصده بتلک الإشاره ؟
وبعد
تفکیر وتردد لم یجد حلاً سوى أَنْ یتظاهر أنَّ فی عینه عاهة طرأت علیها تجعله
یُغمضها بین لحظةٍ ولحظة ، فعاش هذا الوزیر المسکین سنین طویلة وهو یقوم بإغماض
عینه الیسرى کلما رأى الملک حتى أصبحت عادة ملازمة له ، وعندما حضرت الملک الوفاة
، قال الملک لابنه وهو یعظه : یا بُنی أوصیک بالوزیر خیراً ، فإنَّه اعتذر عن ذنبٍ
لم یرتکبه مدة 40 سنة !
کولک اسنده من یاتارام !
کولک اسنده من یاتارام !
بیر نئچه ایل اوّل بیر مالیکین ساحیل قیراغیندان اکین یئری واریدی. او ایشچی گؤتورمک اوچون تئز-تئز اعلان وئرسه‌ده اینسانلارین چوخو ساحیل قیراغینداکی یئرده ایشله‌مکدن چکینیردیلر. چونکی اونلار بینالارا و حاصیللارا زیان ووران ساحیلده غضبلی دریانین دالغالاریندان و اوردا
اسن طوفاندان قورخوردولار.
اونون اوچون‌ده مالیک ایشه موراجیعت ائدنلرله موصاحیبه ائدن زمان اونلار ایشدن ایمتیناع ائدیردیلر. نهایتده کوله
بوی، آریق، اورتا یاشلی کیشی مالیکه یاخینلاشیب دئدی: «اکینچیلیک اوچون سنین یاخشی یئرین وار می؟»
مالیک اونا دئدی: «سنین اکین ساحه‌سینده ایشلمگه یاخشی الین وار می؟»
کیچیک جوثّه کیشی جواب وئردی: «بلی، کولک اسنده من یوخلارام».
اکین ساحه‌سی مالیکینه بو جواب تعجوبلو گلسه‌ده آیری ایشچی تاپماقدان اومیدسیز اولدوغو اوچون اونو قبول ائله‌دی.
آریق کیشی مزرعه‌ده چوخ یاخشی ایشلیردی. گون چیخاندان گون باتانا قدر بوتون واختی ایشلیردی و مالیک اوندان راضیلیق حیسّ ائدیردی.
گئجه‌لرین بیرینده ساحیلدن شیدّتلی یئل اسمگه باشلادی و مالیکی ناراحات ائدیب یئریندن قالخیزدی. چیراق گؤتوروب مزرعه‌سینده ایشله‌مگه گؤتورن آریق کیشی یاتان داخمایا یولا دوشدو. کیشینی سیلکه‌له‌ییب اوجادن قیشقیردی: «اویان ! فیرتینا اولوب. دور یئل هر شئیی آپارمامیش اونلاری باغلا و برکیت».
کیچیک جوثّه کیشی کنارا چکیلرک یئرینده دیغیرلانیب آییقلیقلا دئدی: «یوخ آغا! اوّلده فیرتینا اولاندان یاتاجاغیمی سنه دئمیشم!»
مالیک چوخ شیدّتلی غضبلنیب بو ایشچینی سحر ائشیگه اؤتورمک قرارینا گلدی. آما ایندی گرک ائشیگه چیخیب طوفانا قارشی حاضیرلیقلاری گؤرسون.
اورا چاتاندا چوخ تعجوب ائله‌دی. بوتون آنبارلاری نایلونلا اؤرتولموش گؤردو . . .
اینک طؤیله‌ده، قوشلار هینلرینده، قاپیلاردا دمیر میله‌لر، پنجره‌لر مؤحکم برکیدیلمیش، هر شئی مؤحکم باغلانیب و هئچ زادا اوچماق ایمکانی یوخدور.
اوندا مالیک ایشچینی ایشه گؤتورن واخت نه دئدیگینی آنلادی. او اؤزو ده قاییتدی فیرتینا واختیندا یاتسین.
عیبرت: حاضیرلیق، طوفان واختی یاتماغا لاپ یاخشی وسیله‌دیر !
أنام عندما تعصف الریاح
منذ سنوات عدة کان لأحد ملاک الأرض الزراعیة مزرعة تقع بجوار الشاطئ، وکان کثیراً ما یعلن عن حاجته لعمّال، ولکن معظم الناس کانوا یترددون فی قبول العمل فی مزرعة بجوار الشاطئ؛ لأنهم کانوا یخشون العواصف التی کانت تعربد عبر البحر الهائج الأمواج وهی تصب الدمار على المبانی والمحاصیل.
ولذلک عندما کان المالک یجری مقابلات لاٍختیار متقدمین للعمل، کان یواجه فی النهایة برفضهم العمل، وأخیراً اقترب رجل قصیر ونحیف، متوسط العمر للمالک فقال له المالک: “هل أنت جید مجال الزراعة؟”
فقال له المالک :" هل أنت ید عاملة جیدة فی مجال الزراعة ؟
فأجاب الرجل نحیف الجسم قائلاً: "نعم فأنا الذی ینام عندما تعصف الریاح"
ومع أنّ مالک المزرعة تحیّر من هذه الإجابة إلا أنه قبِلَ أن یعینه بسبب شدة یأسه من وجود عمال آخرین.
أخذ الرجل النحیف یعمل عملا جیداً فی المزرعة، وکان طیلة الوقت مشغولا من الفجر وحتى غروب الشمس، وأحس المالک بالرضا عنه.
وفی إحدى اللیالی ضربت الریاح بکل قوة من ناحیة الشاطئ فقفز المالک منزعجاً من الفراش، ثم أخذ مصباحاً واندفع بسرعة إلى الحجرة التی ینام فیها الرجل النحیف الذی عیّنه للعمل عنده فی المزرعة ثمّ راح یهزّ الرجل وهو یصرخ بصوت عالٍ: "استیقظ فهناک عاصفة آتیة قم ثبِّت کل شیء واربطه قبل أن تطیّره الریاح"
استدار الرجل صغیر الحجم مبتعداً فی فراشه وقال فی حزم: "لا یا سیّدی فقد سبق وقلت لک أنا الذی ینام عندما تعصف الریاح!"
أصاب الملک غضباً شدیداً وعزم على طرد هذا العامل فی الصباح، لکن علیه الآن أن یخرج عاجلا خارج المنزل لیستعد لمجابهة العاصفة.
وعندما وصل أصابته الدهشة، فقد اکتشف أن کل الحظائر مغطاة بمشمّعات..
والبقر فی الحظیرة، والطیور فی أعشاشها، والأبواب علیها أسیاخ حدیدیة وجمیع النوافذ محکمة الإغلاق، وکل شیء مربوط جیداً ولا شیء یمکن أن یطیر.
وحینذاک فهم المالک ما الذی کان یعنیه الرجل العامل لدیه، وعاد هو نفسه إلى فراشه لینام بینما الریاح تعصف.
العبرة : الاستعداد أفضل وسیلة کی تنام عندما تأتی العواصف!.
یئنی ایلین بایراملیغی
یئنی ایلین بایراملیغی
BAYRAMLIQ
بایراملیق
Sevimli Balalar Üçün Bayramlıq
Ali Talei Qaramalikli
Ebced
Tebriz-2013 (1392)
0103-Bayramlıq (Ali Talei Qaramalikli) (Ebced) (Tebriz-2013-1392)