حیرصلنمک
هامیمیزین تجروبه ائتدیگیمیز طبیعی بیر هیجاندیر. آما اونون سایی چوخالیب طرزی
فرقلی اولاندا داغیدیجی حیسّلر یارادیب شخصین اؤزونه، اطرافینداکیلارا جوبران
اولونمایان زیانلار وورا بیلر. حیرصین اساس سببی اطرافداکیلارین غیر موناسیب داورانیشلاریدیر.
موختلیف شخصلرین عکس العمللری حیرصلنمک موقابیلینده فرقلی اولار. بیر عیدّه اؤز حیرصلرینی گیزلدرلر و اونون بیلینمهسینه ایمکان وئرمزلر.
بعضیلری حیرصلننده قیشقیرارلار، یامان دئیرلر، یاخینداکیلاری دؤیرلر، اونلاری لاغا قویارلار، اونلارین سؤزلرینه قولاق آسماییب حقلرینی سایمازلار. بعضیلری حیرصلننده یاواش آما مؤحم دانیشارلار، اطرافداکیلارین دانیشیغین کسمزلر، آیریلارین حقلرینی آیاقلامادان شفاف و احتیراملی صورتده اؤز حیسّلرینی دئیرلر.
بئله داورانیشلارا جورأتلی داورانیشلار آدی وئریلیر. شخص جورأتلی داورانیشلا داعواسیز فیلانسیز اطرافداکیلارا ناراحات و حیرصلی اولدوغونو گؤرسدیر.
داعوا دالاشین عاییلهلرده قویدوغو داغیدیجی اثرلره گؤره آشاغیدا حیرصین کونترولو اوچون بیر سئری یوللار تقدیم اولور:
1. اهمیّتی وار؟ یولداشیزلا داعوا دالاشدان اوّل دوشونون گؤرون موضوعنون سیزی حیرصلندیرمگه اهمیّتی وار یا یوخ؟ اوندان واز کئچه بیلرسیز یا یوخ؟ و یا آیری ایش گؤرهسیز.
2. حیرصین علامتلرینه دیقّت ائدین. حیرصدن اوّل هوشدار وئرن ایلکین علامتلری گؤروشر. بو علامتلری تانیییب کونترول ائلهمکله حیرصین شیدّتلنمگینین اؤنونو آلماق اولار. اورک دؤیونتوسونون آرتماسی، قان تضییقینین قالخماسی، عضلهلرین ییغیشماسی، نفس آلمادا دگیشمه، اللرین یوموروق اولماسی، دیشلرین بیر-بیرینه دَیمهسی کیمی دگیشیکلیکلر، حیرصین فیزیولوژی علامتلری ساییلیر.
منفی حیسّیزی دئیین. زوجلار بعضاً ناراحاتلیقلارینی دئمک یئرینه اونو تاماشایا قویورلار. مثلاً دانیشماماق، قیشقیرماق کیمی ایشلر گؤررلر. سیز ناراحاتلیق سببینی دئمهسز یولداشیز اوندان خبری اولمایاجاق. داعوا دالاش یئرینه موناسیب سؤزلرله حیسّلریزی دئیین. مثلاً «سؤزونه عمل ائلهمَیَنده ناراحات اولورام» سؤزونو اونلارا دئیین. اؤز حیسّیاتیزی دئمکله یارانان موشکولون حلّینه کؤمک ائتمیش اولورسوز.
3. سؤزلریزدن موغایات اولون. آلچاتماق، هده قورخو گلماق، قورخوتماق معناسی داشیان کیمی سؤزلری آغزیزا گتیرمهیین. دیقّتیز اولسون سسیز اوجالمیش اولسا، حیرصلی دانیشساز آرام اولماق اوچون بیر آز مکث ائدین.
4. موقعیّتی ترک ائدین. بحثین ایدامهسیله حیرصیزی کونترول ائلیه بیلمهدیگیزی آنلاساز، دانیشغین قالانینی سونرایا ساخلایین. بو ایشله اؤزوزله یولداشیزا حیرصدن اوزاقلاشیب موناسیب داورانماغیزا فورصت یارادیبسیز. «ایندی حالیمیز موناسیب دئییل، پئشمان اولابیلهجگیمیز سؤزلر دانیشا بیلریک. ایجازه وئر یاخشی بیر شراییطده دانیشاق» سؤزونو دئیه بیلرسیز. یا دا « ایندی من حیرصلنمیشم، بو مسألهیه گؤره سونرا دانیشاریق».
5. اؤزوزو آراملادین. حیرصی سویوتماق اوچون: درین نفس آلماق، ال-اوز یوماق، سو ایچمک، یول یئریمک کیمی یوللارین موثبت اثری اولا بیلر. حیرصی سویوتماق اوچون ریلکسئیشینده موناسیب یولدور. ریلکسئیشین بدنین تیرلنمیش عضلهلرینی شوللاتماق معناسیندادیر. بیری حیرصلننده عضلهلری تیره چکیلر. آما بدن ریلکس اولان زمان شوللاشار و ذهنده آراملاشار.
6. موشکوللریزی حل ائدین. بعضاً داعوا دالاشین یارانماسینین اساس سببی ائوده اولان موشکوللردیر. موشکوللری دیبلی کؤکلی آختارین و حل یوللارینی تاپین. اونلاری مومکون اولان قدر حل ائدین.
7. باغیشلایین. باغیشلاماق مسألهنی یاددان چیخارتماق معناسیندا دئییل بلکه اؤزونو حیرصدن قورتارماق معناسیندادیر. باغیشلاماق سیزین حیسّلریزی کونترول ائده بیلدیگیزین علامتیدیر.
8. عوذر ایستهمکدن قورخمایین. داورانیشیزین یولداشیزی اینجیتمهسینی بیلسز عوذر ایستهیین. بو ایش رابیطهلرین مؤحکملشمهسی اوچون لازیمدیر.
سوئد دؤولتی اوستوکهولمون"بوت شیرکا" مسجیدینین مینارهسیندن فقط جومعهلر اذانین یاییلماسینا ایجازهسینی وئردی.
مهرین وئردیگی خبره گؤره، اوستوکهولمون جنوبوندا یئرلشن بوت شیرکا کومونونون مقاملاری تازالیقدا، بو کومونون «فیتیا» ماحالیندا یئرلشن مسجیدینه مینارهلردن اذان پخش ائلهمگه ایلکین ایجازهنین وئریلمهسیندن خبر وئردیلر.
اذانین مسجید مینارهسیندن یاییلماسینا یالنیز جومعه گونو ایجازه وئریلیر. بئله ایجازهنین صادیر اولماسی سوئدین سئکولار جامیعهسینده طبیعتاً عکس العملسیز قالمادی. دئییلن ایدعالارین بیری بئلهدیر: مذهب آزادلیغی فقط مذهب سئچمهده آزادلیق معناسیندا یوخ بلکه اهالینین بیر مذهبی طرد ائلهمکدهده آزاد اولمالاری معناسیندادیر. اذانین مینارهدن یاییلماسینا ایجازه وئرمک، اهالینین قوناق اوتاقلارینا قدر مذهبی زورونان تحمیل ائلهمک معناسیندادیر. بو دا سوئد جامیعهسینه حاکیم اولان سئکولاریزم اصولونون ضیدّینهدیر.
بئله اعتیراضلارا گؤره اذانین یاییلما ایجازهسی بوت شیرکا مسجیدینده هلهلیک آسیلی قالیبب.
رحمتلیک
علامه مجلسی، رحمتلیک شئیخ صدوقون امالیسیندن نقل ائدیر پیغمبرین (ص) قیلینجینین
دستهیینده بو سؤزلر یازیلمیشدی:
«صِلْ مَنْ قطعک و قُلِ الحقَّ و لَوْ عَلیکَ یا علی نَفْسِکَ و أحْسِنْ بِمَنْ أسَاءَ إلیْکَ»
نه مؤحتَوالی سؤزلر، اؤزو ده قیلینج دستهیینده ! یعنی پیغمبر (ص) قودرته چاتیب الینه قیلینج آلدیغی زامان نه ائتمهلیدیر؟ ایشی ساواشماقمی، قان تؤکمک و رحمسیزلیکدیر؟ یوخسا رحمت، لوطف و کرم؟
قیلینج موهاجیمین دفعی و موزاحیمین رفعی اوچون اولدوغونا گؤره دستهیینه یازیلیب:
«صِلْ مَنْ قطعک؛ بیری سندن قیریلسا سن اونا قوشول».
او سنین ائوینه گلمهسه سن اونون ائوینه گئت؛ حالینی سوروشماسا سن اونون حالینی سوروش؛ دئمه او گلمهدی منده گئتمیرم؛ او منیم حالیمی سوروشمادی منده سوروشمارام.
«قُلِ الحقَّ و لَوْ عَلیکَ یا عَلی نَفْسِکَ؛ (هر زمان و هر یئرده) سنه زیانیدا اولسا حقّی سؤیله.
«و أحْسِنْ بِمَنْ أسَاءَ إلیْکَ؛ سنه پیسلیک ائدنین حقّینده یاخشیلیق ائله».
بیزه یاخشیلیغی و یا پیسلیگی کئچمهین بیزیمله رابیطهسی اولمایان بیرسینه، خیدمت ائدیب اونون موشکولونو حل ائلهمک چوخ موهیمدیر. بو ایشله البته گؤزل ایش گؤرموشوک آما ائلهده موهیم ایش گؤرمهمیشیک. بیزه خیدمت ائدن بیر اینسانا، خیدمت ائلهدیگیمیز زاماندا یئنه موهیم ایش گؤرمهمیشیک.
آما بیزیم یولوموزدا قویو قازیب بیزه پیسلیگی کئچمیش اینسانا، یاخشیلیق ائلهمک موهیم ساییلار. موشکولونو حل ائدیب یولوندان تیکان گؤتورمک؛ کمال و اخلاق مکاریمی بودور. چونکی بیزیم مودئلیمیز حضرت محمد (ص) بویوروب:
«إنی بعثت لأتمم مکارم الاخلاق»
من اخلاق مکاریمینی کمالا چاتدیرماق اوچون گلمیشم.
پیغمبریمیزین(ص) مولود گونون دوننیسی،گئجه ساعت اوندا آللاه دونیانین اَن گؤل وارلیغینی مندن بایراملیق آلدی !
آنام، وارلیغیم الیمدن گئتدی !
بایرامیم یاسا دؤندو !
گونوم قارالدی !
یتیم قالدیم !
آی آنام! سن گئدندن اورگیم غمله دولوب
سن گئدندن او گؤزل باخچا سولوب
آنامین بسله دیگی گؤزل گوللره باخیرام، گؤرورم اونلار دا منه تای یتیم قالدیلار
گؤزل روحونون شادلیغینا بیر حمد و سوره احسان ائدین
حضرت
ایمام جعفر صادق (ع) ایمام محمد باقرین (ع) اوغلو و اُمّفَروَه بنت قاسم ابن محمد
ابن ابیبکر آدیندا بیر آناداندیر. ابوعبداللَّه، ابواسماعیل، ابوموسی او حضرتین
کونیهلریندن و صادق، فاضل، طاهر، صابر و... او حضرتین لقبلریندن ساییلیر.
حضرت هیجری قمری ایلین 83-جو ایلینده مدینهده دونیایا گلدی. او حضرتین اوشاقلارینی اون نفر دئییبلر. ایماملار ایچینده، ایمام صادقین (ع) عصری، تایسیز ایدی و او حضرتین عصریندهکی ایجتیماعی و فرهنگی شراییط ایماملارین هئچ بیرینین عصرینده یوخیدی. چونکی او دؤوران سیاسی لحاظدان بنیامیّهنین ضعیفلهمهسی و بنی عباسین گوجلنمهسی دؤوریدی و بو ایکی دسته حکومتی اله کئچیرماق اوچون موباریزه ائدیردیلر. بو اوزدن بو دؤوران ایمام صادق (ع) و شیعهلرین نیسبی صورتده ساکیتلیک و آزادلیق دؤورانی ایدی.
فیکری و مدنی جهتدنده ایمام صادقین (ع) عصری موناسیب بیر عصریدی. ایمام صادق (ع) بو موناسیب فورصتدن ایستیفاده ائدیب آتاسینین علمی و فرهنگی نهضتینی ایدامه وئردی. بؤیوک علمی حوزه یاراتدی و او گونکی عقلی و نقلی علملرینده مینلرجه فاضیل شاگیرد تربیت ائلهدی.
نیظام مصلحتینین تشخیص مجمعی رئیسی دئدی: من کند اوشاغیندان آرتیق بیر شئی دئییلم و آبروم نیظامدان گلیب. البته منیم یولوم او بیریلریندن آیریدیر چونکی من رهبرله ایشلهمهلییم. ایچَریده بیر عیدّه ایستیر منیمله رهبر آراسینی بیر-بیرینه وورسون آما رهبرله من بیر-بیریمیزله راحات دانیشیریق و یولدا بودور.
مهرین وئردیگی خبره گؤره، آیت الله هاشمی رفسنجانی یکشنبه آخشام ژورنالیستلر و وبلاگ یازانلارلا گؤروشده، بو سوآلین جوابیندا کی اؤلکهنین ایندی سیزه احتیاجی وار و دولت گمیسینی اله آلمالیسیز، دئدی: اؤلکهنین بویون احتیاج اولدوغو اَن موهیم زاد اورک بیرلیگیدیر. مندن داها یاخشی، داها عالیم و داها انرژیلی اینسانلارین وارلیغینا اعتیقادیم وار و فیکر ائلهسهیدیم کی مندن سووای آیریسی یوخدور گلردیم.
ایچَریده بیر عیدّه ایستیر منیمله رهبرین آراسینی بیر-بیرنه وورسونلار.
او آرتیردی: من کند اوشاغیندان آرتیق بیر شئی دئییلم و آبروم نیظامدان گلیب. البته منیم یولوم او بیریلریندن آیریدیر چونکی من رهبرله ایشلهمهلییم. ایچریده بیر عیدّه ایستیر منیمله رهبر آراسینی بیر-بیرینه وورسون آما رهبرله من بیر-بیریمیزله راحات دانیشیریق و یولدا بودور.
رهبر دئدیلر مجلیسین یوزده آلتمیشیدا منیمله موخالیف اولسالار اؤلکهنی خطر تهدید ائلهمیر.
او آرتیردی: بویون اورک بیرلیگی دوشمن قاباغیندا اَن گوجلو قالخاندیر. بو تکجه منیم سؤزوم دئییل بلکه رهبرینده سؤزو بودور. یادیمدادی مجلیس اینتیخاباتیندان اوّل موعظم رهبرلیک مقامیایله گؤروشوم واریدی و غربلیلرین اتومی بحث، تروریزم، اینسان حقلری و ایرانین دوزلتدیگی راکئتلر بارهسینده دانیشدیق و حل یولو آختاریردیم. اونلار بویوردولار: اؤلکهده اورک بیرلیگی اولسا، بو اَن یاخشی دیفاع ساییلیر.
آیت الله هاشمی رفسنجانی دئدی: من دئدیم: بویون کی بو اورک بیرلیگی یوخدور و رهبر دئدیلر: مجلیسین یوزده آلتمیشینین منیمله موخالیف اولماسینا موطمئین اولسام، یئنهده اؤلکهنی خطر تهدید ائلهمیر. هاشمی دئدی: البته کامیل اورک بیرلیگی هئچ اؤلکهده یوخدور آما اینقیلابین اوّللرینده مونافیقلر، تروریستلرین اولماغی ایله بئله، بیزی 8 ایل موقدس دیفاع ایللرینده غالیب ائدن، بو اورک بیرلیگیمیز اولدو.
ایمام، اساسی قانونی یازماغی، پاریسده اولان زماندان باشلادی
نیظام مصلحتینین تشخیص مجمعی رئیسی خاورمیانه و قونشو اؤلکهلرین وضعیّتینه ایشاره ائدیب دئدی: افغانستان شوروینین مغلوب اولماسی ایله بیر زماندا اینقیلابینی بیزله باشلادی آما اورک بیرلیگینین اولماماسی باعیث اولدو هلهده خیابانلاردا قان تؤکولسون. آما بیزیم اینقیلابیمیز اوّل بیر گوندن جماعتین اورک بیلیگی و رأییایله ایدی. ایمام (ره) اینتیخاباتا تلهسردیلر. یادیمدادیر الجزایرلیلر پیام وئردیلر بیز 20 ایلدن سونرا اساسی قانون یازدیق آما ایمام اساسی قانونی یازماغی پاریسده اولاندان باشلامیشدی.
بینظیر بوتونون طالبان بارهسینده هاشمییه وئردیگی جواب
آیت الله هاشمی رفسنجانی مصر و لیبی اینقیلابینا ایشاره ائدیب دئدی: موتأسیفانه مصر و لیبی کیمی تازا اینقیلابلارین چردگینه سلفیلر و طالیبان نفوذ ائدیب و عجیب غریب جریانلار شکل تاپماقدادیر. اؤز ایشلرینهده او قدر ایطمینانلاری وار کی اؤزلرینی پارتلاتماغا بئله حاضیردیلر. یادیمدادیر خانیم بینظیر بوتویا دئدیم: سیز کی بو قدر آچیق دوشونجهلی آدامسیز نیه طالیبانی تربیت وئریرسیز. جواب وئردی: دولتین الینده دئییل و مالّالار بو ایشی گؤرورلر. من اؤزوم آروادام و آروادلار علئیهینه اولان شوعارلاری قبول ائتمیرم.
آیت الله هاشمی رفسنجانی وحدت هفتهسینه ایشاره ائلهمکله دئدی: بیر گونلر پیغمبرین (ص) ویلادت گونو قیرمیزی پالتارلا حضرت معصومهنین (س) حرمینه داخیل اولوب ایسلام و پیغمبر دوشمنلریندن اینتیقام آلماق ایدعالاری اولوردو آما برائت هفتهسی وحدت هفتهسینه چئوریلدی و بو هفتهنین ایبتیکاری آیتالله منتظری طرفیندن ایدی. بیزیم نیظامین سیاستیده وحدتدیر آما ایفراطی جریانلارا موبتلا اولموشوق.
نیظام مصلحتی تشخیص مجمعین عضوی مسئوللار آراسیندا اولان ایختیلافا ایشاره ائدیب دئدی: منیم و خاتمی دورانیندا دا ایختیلاف واریدی آما بویون بیر-بیرلرینی پارچالاییرلار.
ایشیقلی بیر گونده خرچنگ
آناسی ایله بیرلیکده قوملار اوستونده قدم وورماغا چیخیرلار .. .
آنا بیردن قیشقیریر: «اوغلوم، سنین یئریشین گؤزل دئییل. یان طرفه اَیریلمهدن قاباغا گئتمگه اؤیرنمهلیسن! ».
بالاجا جواب وئریر: «خواهیش ائدیرم آنا، سن اؤزون دئدیگین کیمی اول !»
حیکمت: اینسانلارین داورانیشینی سؤزله دگیشدیرمگه چالیشمایین. اولگو اَن یاخشی دگیشدیرمکدیر. (اینسانلارا اولگو و نمونه اولماق لازیمیدر، اونلاری سؤزله هیدایت ائتمک اولماز.)
سرطانا البحر
خرج سرطان وأمه ذات یوم مشرق من بیتهما لیتنزها على الرمل....
فجأة... صرخت الأم : "أیها الولد، لست رشیقاً فی مشیتک، یجب أن تعود نفسک على المشی باستقامة للأمام دون التواء من جانب إلى آخر."
قال الصغیر : "أرجوک أمی، کونی أنت المثل لأحتذی بک."
الحکمة : لا تحاول تعدیل سلوک الناس بالکلام فالمثال افضل تعدیل.
مادّه
عالمینده مقصده چاتماغا بیر سئری طبیعی دلیللر و بیر سئری روحانی و نفسانی دلیللر
احتیاجدیر.
قورآن کریم موختلیف یئرلرده آللاها توکّول ائتمگی ایمانلی اینسانلارین خصوصیّتلریندن ساییر و بویورور: « وعلی الله فتوکلوا ان کنتم مؤمنین» ایمانیز اولسا آللاها توکّول ائدین. (مائده سورهسی آیه 23)
علامه طباطبایی توکّولون تعریفینده بئله یازیب:
مادّه عالمینده ایرادهنین نفوذونا و مقصده چاتماغا، بیر سئری طبیعی دلیللر و بیر سئری روحانی و نفسانی دلیللره احتیاج وار. اینسان، عمل میدانینا گیرنده و بوتون طبیعی عامیللر حاضیر اولان زمان، اونونلا مقصد آراسیندا فاصیله یارادان ایراده سوستلوغو، قورخو و آیری روحی عامیللردیلر.
بو وضعیّتده اینسان آللاها توکّول ائدیرسه، ایرادهسی گوجلو و عزمی ثابیت اولوب روحی مانعلر و موزاحیملر اونون موقابیلینده خونثا اولاجاق. چونکی توکّول مقامیندا اینسان سببلر سببی ایله بیرلشهجک و بو بیرلشمکله نیگرانچیلیغا یئر قالمایاجاق.
امیرالمؤمنین علی (ع) توکّول بارهسینده بویوروب: « من توکل علی الله ذلت له الصحاب و تسهلت علیه الاسباب و تبوء الخفض و الکرامه» هر کیم آللاها توکّول ائلیه چتینلیگلر اونا یوموشانار و وسیلهلر اونا فراهم اولار و راحالیقدا و ووسعتده و کرامتده یئر آلار.
توکّول اینسانین بوتون ایجتیماعی و شخصی ایشلرینه اثر قویار او جوملهدن تصمیم توتماغا. توکّول باعیث اولار اینسان تصمیمینده قاطع و قرارلی اولسون. بو بارهده قورآندا چوخلو آیه وار.
توکّولون ایکینجی ثمرهسی شوجاعتدیر. اینسان آللاها توکّول ائدیب میدانا گیرنده هئچ زاددان و هئچ کسدن قورخوسو اولماز.
توکّلون اوچونجو فایداسی گوناهدان و شیطان سولطهسیندن اوزاق اولماقدیر. قورآن بو بارهده بویورور:
« فقالوا علی الله توکلنا ربنا لاتجعلنا فتنه للقوم الظالمین» دئدیلر آللاه بیز سنه توکّول ائدیریک ! بیزی ظالیم قوومون فیتنهسی آلتیندا قویما!»
توکّولون اثرینه ریوایتلرده ده ایشاره اولوب. پیغمبر (ص) بویوروب: « من احب ان یکون اقوی الناس فلیتوکل علی الله» هر کیم جماعتین اَن گوجلوسو اولماق ایستیر، آللاها توکّول ائلهسین.
ریوایتلرده توکّولون اثرلریندن یوخاری هیمّتهده ایشاره اولوب. ریوایتلرده وار پیغمبر (ص) بیر عیدّهنی گؤرور اوتوروبلار و اکینچیلیک دالیسیجان گئتمیرلر. بویورو: «نه ایش گؤرورسوز؟» دئییرلر: «بیز توکّول ائدنلریک. آللاها توکّول ائلهمیشیک». حضرت بویورور: «سیز توکّول ائدنلر دئییلسیز بلکه جماعته یوکسوز».
ایمام سجّادین (ع) دوعاسینا اساساً مؤمین اینسان اؤز ایشلرینی آللاها تاپیشیرار و یاشاییش مرحلهلرینده اونو اؤزونه دایاق بیلر. حضرت بویورور: «ائی آللاه! تکجه سنه یالواریرام و سنه اومودوم وار و تکجه سنی چاغیرب سنه پناه گتیریرم و تکجه سنه اینانیرام و سنی اؤزومه دایاق بیلیرم و سنه ایمان گتیریرم و تکجه سنه توکّول ائدیرم».
اوشاقلارین
هر کسدن آرتیق حیمایت و دیقّته احتیاجلاری وار و اونلاردان حیمایت کسیلمهیینجه
موشکول قاباغا گلمز آما اوشاقلارین حقلی احتیاجلاری و ایستکلرینه دیقّتسیزلیک اولورسا،
اونلاری استر ایستهمز تبهکارلیق معرضینده قرار وئرر.
تبهکارلیقدا فیزیکی و بیولوژی عامیللرین اثری اولسا دا موحیطین تأثیری داها چوخدور. اوشاق اؤزونو آیریلاریندان فرقلی حیسّ ائدنده و اطرافداکیلار و جامیعهنین اونو گؤرمهدیم حسابلاماسینی و اونا ارزیش وئرمهمهسینی گؤرنده، اؤزونو مجبور گؤرهجک جامیعهنین قاباغیندا جیبهه توتسون و اؤز حقّینی زورلا دا اولسا آلسین و یا بو ظولمه گؤره جامیعهنی تنبیه ائلهسین.
جامیعهده اولان ایجتیماعی، سیاسی، ایقتیصادی، فرهنگی، علمی و صنعتی دگیشیکلیکلر نسللر آراسیندا فاصیله آچیر و باعیث اولور اوشاقلار حیس ائدهلر والدین اونلارین ایستکلرینه و نظرلرینه اهمیّت وئرمیرلر. بئلهلیکله اونلارین قاباغیندا جیبهه قورورلار و بیر گون بو شراییطه دؤزمگی، ایمکانسیز گؤرنده ائودن قاچماغا دا ایقدام ائدیرلر. ائشیکده ده تبهکارلیق زمینهلری حاضیر و آمادهدیر.
اوشاغین ایستکلرینی یئرینه گتیرمک، اونون یاشینا موناسیب اولمایان شراییطده ده تبهکارلیق احتیمالی چوخالیر. حددن آرتیق آزادلیق وئرمک و حقسیز ایستکلرینیده یئرینه گتیرمک و عکسینه حقلی ایستکلرینه دیقّت یئتیرمهمک و اونو تحقیر ائلهمک و یاشیتلاریندان اوزاق ساخلاماق اوشاغی تبهکارلیغا طرف ایتهلر.
یاشاییش ایمکانلارینین اولماماسی، والدینین ایقتصادی لحاظدان ضعیف اولماسی، اونلارین مسئولیتسیزلیگی ده، اوشاغین تربیتینده موهیم تأثیری وار و تبهکارلیق شراییطینی حاضیرلایا بیلر.
جامیعهده دوزگون و سالیم اینسانلارین نمونه و اولگو کیمی مطرح اولماماسی و اونلارین یئرینه غیری موناسیب شخصلرین اولگو عنوانیندا تقدیم اولونماسی اوشاقلاری قورخولو گلهجگه آپارا بیلر.
بیر جوان کعبهده دال به دال بو
دوعانی ائدیردی:
«ائی دوغرولارین کؤمگی اولان آللاه، ائی حرامدان اوزاق اولانلارین کؤمگی اولان آللاه، سنه حمد و ثنا ائدیرم».
بو حال هامینین دیقّتینی جلب ائلر. بیری یاخینلاشیب دئیَر: «نییه فقط بو دوعانی ائلیرسن؟ آیری دوعا باشارمیسان؟»
او باشلار تعریفلهمگه:
«یئددی-سککیز ایل بوندان قاباق یئنه کعبهده اولدوغوم گون، قیزیللا دولو بیر توربا تاپدیم. اوندا مین قیزیل سیکّه واریدی. ایچیمدن بیر سس «بو قیزیللارلا بئله ائدرسن، بو ایشلری گؤررسن» دئییردی. اؤز-اؤزومه «یوخ بو منیم دئییل آیریسینین مالیدیر، حرام اولار» دئدیم.
بو آندا بیر نفر «بئله بیر توربا تاپان وارمی» دئیه باغیریردی. چاغیردیم اونو. «نئجه بیر توربایدی؟ ایچینده نه واریدی؟» دئیه سوروشدوم. توربانین علامتلرینی و ایچینده مین قیزیل اولدوغونو دئدی. «اوندا بس آل» دئییب توربانی وئردیم. آدام توربانی آچیب ایچیندن منه اوتوز قیزیل وئردی. بازارا گئتدیم. تمیز اوزلو بیر جوان اسیری تعریفلهیه-تعریفلهیه ساتیردیلار. جوانین تمیزلیگی دیقّتیمی چکدی. یانلارینا گئتدیم «بو کؤله اوچون نه ایستیرسیز دئدی» اوتوز قیزیل دئدیلر. آدامدان آلدیغیم اوتوز قیزیلی وئریب جوانی آلدیم. بیر ایکی ایل کئچدی. جوان چوخ چالیشقان و چوخ ادبلی ایدی. اونو آلدیغیما چوخ راضی ایدیم.
بیر گون اونونلا گئدرکن قاباقدان ایکی اوچ نفر گلیردی. جوان منه دئدی: «آغام ! من مراکش امیرینین اوغلویام. بو گلنلر بابامین آداملاریدیلار. منی تاپدیلار. سندن منی آلماق ایستهیهجکلر. سن یاخشی بیر آدامسان. اونلارا اوتوز میندن آشاغییا ساتما».
اونلار یانیما گلدی. «بو اسیری بیزه ساتیرسانمی؟» دئدیلر. جواب وئردیم: «ساتیرام». «آلتمیش قیزیل وئرک» دئدیلر. «اولماز»دئدیم. «یاخشی! آما سن بونو اوتوز قیزیلا آلمادین می؟ بیز سنه ایکی قاتینی وئریریک» دئدیلر. «ائله ایسه گئدین بازاردان آلین» دئدیم. آرتیرا آرتیرا ایرمی مین قیزیلا چیخارتدیلار. «اوتوز میندن آشاغی وئرمهرم» دئدیم. چارهسیز قالیب قبول ائلهدیلر. قیزیللاری وئریب جوانی آلیب گئتدیلر. من او اوتوز مین قیزیللا ایش یئرلری آچدیم، تیجارت ائلهدیم داها چوخ وارلاندیم.
بیر گون دوستلاریم منه «چوخ وارلی بیر عاییلهنین یاخشی بیر قیزی وار، آتاسی تازا رحمته گئدیب. سنی اونونلا ائولندیرک» دئدیلر. منده «اولور»دئدیم. کبین کسیلدی. دوه یوکلری جاهازلاری گتیردی. جهاز آراسیندا بیر توربا دیقّتیمی جلب ائلهدی. قیزا «بو نهدیر؟» دئدیم. «ایچینده 970 قیزیل وار، بابام کعبهده بونو ایتیرمیش، اونو تاپان جوانا اوتوزونو وئرمیش قالانینیدا منه هدیه ائلهمیش» دئدی.
دئمک او تاپدیغیم قیزیللار منیم ریزقیم ایدی، وئرمهسهایدیم حرام یوللا گلردی. ایندی حلال یولدان یئنه منه گلدی.
منه کؤمک ائدیب حراملاردان قورویان، نئجه نعمتلر احسان ائدن ربّیمه حمد ائدیرم».
Halal paranın gücü
Gencin birisi Kâbe'de hep,
"Ey dogrularin yardimcisi olan Allahım, ey haramdan sakinanlarin yardimcisi olan Allahım, sana hamdü sena ederim" diye dua eder
Bu durum herkesin dikkatini çeker
Birisi, (Neden hep ayni duayi yapiyorsun, baska bir sey bilmiyor musun?) der
O da anlatir:
7-8 sene önce yine Kâbe'de iken içi altin dolu bir torba buldum Tam 1000 altin vardi Içimden bir ses (Bu altinlarla, sunlari sunlari yaparsin) diyordu Hayir dedim kendi kendime, bu benim degil, baskasinin mali,kullanmam haram olur dedim
Bu sirada birisi, "söyle bir torba bulan var mi?" diye bagiriyordu Çagirdim onu, nasil bir torbaydi, içinde ne vardi diye sordum Torbayi tarif etti ve içinde 1000 altin vardi dedi Al öyleyse torbani diyerek verdim Adam torbayi açip içinden bana 30 altin verdi Pazara gittim Temiz yüzlü genç bir esiri överek satiyorlardi Gencin temizligi dikkatimi çekti Yanlarina gittim, bu köle için ne istiyorsunuz dedim 30 altin dediler Adamdan aldigim 30 altini verip genci satin aldim Bir iki yil geçti Genç çok çaliskan, çok edepli idi Onu aldigima çok memnun olmustum Bir gün onunla giderken karsidan iki üç kisi geliyordu
Genç bana dedi ki,Efendim, ben Fas emirinin ogluyum Bu gelenler babamin adamlari Beni buldular Senden beni satin almak isterler Sen iyi bir insansin, onlara 30 bin altindan asagiya satma) dedi
O kisiler yanima geldi, bu esiri bize satar misin dediler Satarim dedim 60 altin verelim dediler Olmaz dedim Iyi ama sen bunu 30 altina almadin mi? Biz sana iki mislini veriyoruz dediler Öyleyse gidin pazardan alin dedim Artira artira 20 bin altina kadar çiktilar 30 binden asagi olmaz dedim Çaresiz kabul ettiler Altinlari erip, genci alip gittiler Ben o 30 bin altinla isyerleri açtim, ticaret yaptim, daha çok zengin oldum
Bir gün bana arkadaslar, "çok zengin bir ailenin iyi bir kizi var Babasi yeni vefat etti Onunla seni evlendirelim" dediler Ben de "olur" dedim Nikah kiyildi Deve yükleri çeyizini getirdiler Çeyiz rasinda bir torba dikkatimi çekti Kiza, "bu nedir" dedim "Içinde 970 altin var, babam Kâbe'de bunu kaybetmis, bulan gence 30 unu vermis Kalanini da bana hediye etti, çeyizine koyarsin dedi"
Demek ki buldugum altinlar benim rizkim imis, vermese idim haram yoldan gelecekti, simdi helal yoldan yine bana geldi Bana yardim edip haramlardan koruyan, nice nimetler ihsan eden yüce Rabbime hamdederim
موسلمانلاری عیزّتی و اونلارین آراسیندا قان تؤکمگین دایانماسینین تکجه یولو بیرلیک و ایسلامی تقریبدیر.
قورآن کریم، « واعتصموا بحبل الله جمیعا و لاتفرقوا» آیهسینده حبل (ایپ) کلمهسیندن ایستیفاده ائدیر. عرب ادبیّاتیندا قورآندان قاباق بو کلمهدن بو معنادا ایستیفاده اولماغین سابیقهسی یوخدور.
قورآن ایستیر دئسین داغیلمیش اومّت بیر اینسانا اوخشور کی قویویا دوشوب و گرک اؤزونو بو ایپله ائشیگه چیخاردا. بوردا دا بو نوکتهیه ایشاره اولور کی ایسلام اومّتی داغیلاندا تکجه ایلاهی ایپه چنگ وورماقلا نجات تاپا بیلر.
رحمتلیک کاشفالغطانین دئدیگی کیمی اینانیلمازدیر کی بیر نفر بیرلیگی ضررلی و داغیناقلیغی فایدالی بیلسین. نئجه کی 1355-جی قمری ایلینده «شیعه عصری» کیتابینین موقدّمسینده بو نوکتهنی خاطیرلادیبلار.
ایسلام اومّتی بیرلشیب واحید اولسا بو قان تؤکمهلر و ساواشلار قورتولار و موسلمانلارین ناموسلاری حیفظ اولار. بیرلیک کؤلگهسینده ایسلام تورپاقلارینا، بیگانهلرین حملهسی دایانار و موسلمانلارین عیزّتی حیفظ اولار.
بیز تقریب و بیرلیگه چاغیریریق آمّا بو تقریب تذویب معناسیندا دئییل. بیز بونو ایستهمیریک کی شیعه سونّیده ذوب اولوب اریسین. بیز چالیشیریق بوتون موشترک نوکتهلره تأکید ائلهمکله وحدته طرف گئدک و تفرقهلی مسألهلردن اوزاق اولاق. ایسلام اومّتینین اعتیقادلارینین یوزده دوخسانی موشترکدیر و بیز بو نوقطهلره تأکید ائلهسک وحدت حاصیل اولار.
بریتانیالی
موحقیقلر چالیشیرلار بیر تکونلوژینی صنعتیلشدیرسینلر و میکرو دالغادان ایستیفاده
ائدیب پورتاغال قابیغیندان ارزیشلی شیمیایی مادّه دوزلتسینلر.
یورک دانیشگاهینین، تازالانانلارین توسیعهسی مرکزینین تیمی، بونا اینانیرلار کی غذایی محصوللار و ائولرده اولان مادّهلردن ایستیفاده ائدیب اوجوز وجهله شیمیایی مادّهلر دوزلتمک اولار.
بو تحقیقاتی مرکزین مودیری، مگی اسمال وود دئییر: تکجه برزیلده، ایلده سککیز تون پوتاغال قابیغی تولید اولور. بونلارین یاریسی ائشیگه آتیلیر و بو مسأله اونلارین آرادان آپارما موشکولونو آرایا گتیریر. آما بو تکنولوژینی صنعتلشدیره بیلسک، پورتاغال قابیغی ارزیشلی شیمیای مادّهلره بؤیوک منبع اولاجاق.
یورک دانیشگاهینین یاشیل شیمی تیمینین اعضاسی طرفیندن تولید اولان بو تکنولوژی، میکرو دالغادان ایستیفاده ائدیب قابیغی اوکسیژنسیز بیر موحیطده قیزیشدیریر و یوخاری فیشار تولیدی ائدیر.
بو تکنولوژی اسید هیدرولیزینی چوخالدیر و اسید هیدرولیزینده، سلولوزی مولوکوللارینی شکله تبدیل ائدیر. بیر پروسه کی میکرو دالغاسیز ایمکانسیزدیر.
بو مرحلهدن سونرا شیمیای مادّهلر او جوملهدن لیمونئن (تمیزلهییجی محصوللاردا ایستیفاده اولونان عطیر مادّهسی) و پکتین (مورابّا حاضیرلانماسیندا ایشلهنن ژل عامیلی) تولید اولور.
مارک پرونوون دئدیگینه گؤره، معمولاً پکتین مورابّادان باشقا هئچ زاددا ایشلنمز آما اونون تولیدی چتیندیر.
بو دانیشگاهین موحقیقلری بیر دستگاه دوزلدیبلر کی بیر ساعتده 30 کیلو پورتاغال قابیغینی گلیشدیریر و اومودلری وار بو تکونولوژینی میلیونلار تون قابیغی گلیشدیره بیلهجک سطحده قاباغا آپارسینلار.
بیر خانیم ائولنیر و
آلتی آیدان سونرا اوشاغی اولور. معروف بودور کی خانیم یئددی آی و یا دوققوز آی
حامیلهلیکدن سونرا دوغار. جماعت بئله گومان
ائلیر کی او اری ایله وفالی دئییل و اوندان قاباق آیریسیندان حامیله اولوب. اونو
آپاریرلار خلیفهنین یانینا کی اونو موجازات ائلهسین. او زمانین خلیفهسی عثمان ایدی. اونون یانینا گئدنده گؤرورلر
حضرت علیده (ع) اوردادیر. حضرت علی (ع) اونلارا
بویورور: «سیز گرکمز بو سببه خاطیر اونو موجازات ائدهسیز». تعجوب ائدیب سوروشورلار: «بو نئجه
اولا بیلر؟» حضرت بویورور: « آللاه تعالا بویوروب : وحمله و فصاله ثلاثون اشهر
(یعنی حامیلهلیک و سوت وئرمک مرحلهسی اوتوز آیدیر)(احقاف سورهسی آیه 15) و آللاه تعالا بویوروب: والوالدات یرضعن أولادهن حولین کاملین (آنالار اوشاقلارینا ایکی ایل تمام سوت
وئرسینلر)
(بقره سورهسی آیه 233) پس سوت وئرمک ایرمی دؤرد آی اولاندا،
اولا بیلر کی حامیلهلیک فقط آلتی آی اولسون.
حکم البراءة
تزوجت امرأة، وبعد ستة أشهر ولدت طفلا، والمعروف أن المرأة غالبا ما تلد بعد تسعة أشهر أو سبعة أشهر من الحمل، فظن الناس أنها لم تکن مخلصة لزوجها، وأنها حملت من غیره قبل زواجها منه.فأخذوها إلى الخلیفة لیعاقبها، وکان الخلیفة حینئذ هو عثمان بن عفان. فلما ذهبوا إلیه، وجدوا الإمام علیا(ع) موجودا عنده، فقال لهم: لیس لکم أن تعاقبوها لهذا السبب. فتعجبوا وسألوه: وکیف ذلک؟ فقال لهم: لقد قال الله تعالى: (وحمله وفصاله ثلاثون شهرا) (أی أن الحمل وفترة الرضاعة ثلاثون شهرا). وقال تعالى: (والوالدات یرضعن أولادهن حولین کاملین) (أی أن مدة الرضاعة سنتین. إذن فالرضاعة أربعة وعشرون شهرا، والحمل یمکن أن یکون ستة أشهر فقط
خلیفهلرین بیری آداملارینا امر ائلیر کی
شئیخی اونون یانینا چاغیرسینلار. شئیخ حاضیر اولاندان سونرا خلیفه دئییر: «سندن
ایستیرم قضاوت منصبینی بوینونا آلاسان». شئیخ بو منصبی ردّ ائدیب دئییر: «منیم
قضاوته صلاحیّتیم یوخدور». خلیفه بو جوابدان تعجوبلنیر و دئییر: «سن دوز دئمیرسن».
شئیخ فوراً جواب وئریر: «پس سنده حؤکم وئردین کی منیم صلاحیّتیم
یوخدور». خلیفه سوروشور: «بو نئجه اولار؟» شئیخ جواب وئریر: «چونکی –سنین دئدیگین
کیمی- من یالانچی اولسام، قضاوته لیاقتیم اولماز و یوخ دوز دانیشان اولسام دا سنه
دئدیم کی منیم قضاوته صلاحیّتیم یوخدور».
الخلیفة والقاضی
طلب أحد الخلفاء من رجاله أن یحضروا له الشیخ، فلما حضر الشیخ قال له الخلیفة: إنی أرید منک أن تتولى منصب القضاء. فرفض الشیخ هذا المنصب، وقال: إنی لا أصلح للقضاء. وکان هذا الجواب مفاجأة للخلیفة، فقال له غاضبا: أنت غیر صادق. فرد الشیخ على الفور: إذن فقد حکمت علی بأنی لا أصلح. فسأله الخلیفة: کیف ذلک؟فأجاب الشیخ: لأنی لوکنت کاذبا- کما تقول- فأنا لا أصلح للقضاء، وإن کنت صادقا فقد أخبرتک أنی لا أصلح للقضاء
واسواسی و چوخ
شک ائدن بیر کیشی گلیر شئیخین مجلیسینه. اوتوراندان سونرا شئیخدن سوروشور: «من دفعهلرله
سویا باتیب چیخمیشام (یویونموشام) و
اونونلا بئله شک ائدیرم کی طاهیر اولموشام یا یوخ، سنین نظرین بو بارهده نهدیر؟»
شئیخ جواب وئریر: «چیخ گئت، ناماز سندن ساقیط اولدو!»
کیشی تعجوب ائدیب دئییر: «آخی او نئجه اولار؟» شئیخ جواب وئریر: «چونکی پیغمبریمیز بویوروب: اوچ نفردن قلم گؤتورولوب: دلیدن او گونه قدر کی عاغیللانا، یاتمیش آییلانا قدر و اوشاق بالیغ اولانا قدر». و هر کیم سنین کیمی دفعهلرله سویا باتیب چیخا و یئنه شکّ ائلیه کی غوسل ائدیب یا یوخ، بئله بیر آدام شکسیز دلیدیر.
الشکاک
جاء أحد الموسوسین المتشککین إلى مجلس الشیخ ، فلما جلس، قال للشیخ: إنی أنغمس فی الماء مرات کثیرة، ومع ذلک أشک: هل تطهرت أم لا، فما رأیک فی ذلک؟فقال الشیخ: اذهب، فقد سقطت عنک الصلاة.فتعجب الرجل وقال له: وکیف ذلک؟فقال الشیخ:لأن النبی صلى الله علیه وسلم قال: " رفع القلم عن ثلاثة: المجنون حتى یفیق، والنائم حتى یستیقظ، والصبی حتى یبلغ ". ومن ینغمس فی الماء مرارا - مثلک- ویشک هل اغتسل أم لا، فهو بلا شک مجنون
گونلرین بیرینده جدلچیلرین بیری شئیخین یانینا گئدیر و اونا دئییر: «نئجه
اولار کی شئیطان اوددان یارانسین و آللاه اونو اودلا عذاب وئرسین؟» شئیخ بیر آز
فیکیرلشیب سونرا بیر پارچا کسسک گؤتوروب کیشییه آتیر. کیشینین اوزونده
ناراحاتلیق و غضب علامتلری گؤروشور.
شئیخ سوروشور: «سنی اینجیتدیمی؟»
کیشی جواب وئریر: «بلی منی اینجیتدی».
شئیخ دئییر: «نئجه اولار کی تورپاقدان یارانمیش بیرینی تورپاق اینجیتسین؟» کیشی بیر جواب وئرمیر و شئیخین منظورونو بیلیر. و بیلیر کی آللاه تعالا شیطانی اوددان یارادیب و اونو اودلا عذاب وئرهجک.
الرجل
المجادل
فی یوم من الأیام ، ذهب أحد المجادلین إلى الشیخ، وقال له:کیف یکون إبلیس مخلوقا من النار، ویعذبه الله بالنار؟!ففکر الشیخ قلیلاً، ثم أحضر قطعة من الطین الجاف، وقذف بها الرجل، فظهرت على وجهه علامات الألم والغضب. فقال له: هل أوجعتک؟قال: نعم، أوجعتنی فقال الشیخ: کیف تکون مخلوقا من الطین ویوجعک الطین؟!فلم یرد الرجل وفهم ما قصده الشیخ ، وأدرک أن الشیطان کذلک: خلقه الله- تعالى- من نار، وسوف یعذبه بالنار
سقراط
بیر اوغلانا راستلاشیر و گؤرور چوخ ناراحات و کدرلیدیر. سببینی سوروشاندا او بئله
جواب وئریر: یولدا گلیردیم. تانیشلارین بیرینی گؤردوم. اونا سلام وئردیم آما او نه
اینکی جوابیمی وئرمهدی بلکه منه قولای بیر سؤز ده دئدی. من اونون بو ایشیندن چوخ
ناراحاتام و حیرصلنمیشم».
سقراط دئییر: «نییه ناراحات اولدون کی؟»
اوغلان تعجوب ائدیب دئییر: «بللیدیر، بو جور بیر ایش آدامی حیرصلندیرردا !»
سقراط دئییر: «یولدا بیرینی گؤرسهیدین کی یئره ییخیلیب و سانجیدان قیوریلیر. اونا حیرصلنردین؟»
جواب وئریر: «یوخ ! نیه کی؟ آدام بیرینین ناخوش اولماغینا گؤرهده حیرصلَنَر؟»
سقراط سوروشور: «حیرصلنمزدین، بس نه ائدردین؟»
شخص جواب وئریر: «اونا رحمیم گلردی و اورگیم یاناردی. چالیشاردیم الیمدن گلن کؤمگی ائدم. دؤکتوره آپارام و یا هر نه الیمدن گلسه».
سقراط یئنه ایدامه وئریر: « سن بو ایشلری اونا گؤره ائدرسن کی اونو ناخوش بیلیرسن و گؤرورسن کی کؤمگه احتیاجی وار. اینسانلارین فقط جیسملری ناخوش اولماز. اونلارین روحلاریدا ناخوشلایا بیلر. کیرداری و داورانیشی پیس اولان اینسان ناخوش ساییلیر. بئله آدامین ناخوشلوغو جهالت ناخوشلوغودور. سنه توهین ائدن او شخصده بو ایشی جهالت اوزوندن مورتکیب اولوب و سن گرکمز اونون الیندن غضبلنهسن، بلکه اونا رحمین گلمهلیدیر و اونا کؤمک ائتمک فیکرینده اولمالیسان.»
گونلرین بیرینده شئیخ بیر کیشی ایله یول گئدیردی. کیشی آسقیریر آما «آللاها شوکر اولسون» دئمیر. شئیخ اونا باخیر کی اونون باخیشیندان بیله کی آسقیرماقدان سونرا شوکر ائلهمک پیغمبر (ص) سونّتیدیر و هر موسلمانا بو سونّتی ساخلاماق لازیمیدیر. آما کیشی بیلمیر. شئیخ ایستیر اونو اوتاندیرمادان بو سونّته عمل ائلهتدیرسین. اوندان سوروشدو: «اینسان آسقیراندان سونرا نه دئیَر؟» کیشی جواب وئریر: «آللاها شوکر اولسون!» شئیخ جواب قایتاریر: «آللاه سنی ساخلاسین !»
آسقیران اینسان الحمد لله (آلاها شوکر اولسون) دئمهلی و اطرافداکیلار اونا یرحمکالله (آللاه سنی ساخلاسین) دئمهلیدیلر.
العاطس الساهی
فی یوم من الأیام، الشیخ کان یسیر مع رجل فی الطریق، فعطس الرجل، ولکنه لم یحمد الله. فنظر إلیه الشیخ ، لیلفت نظره إلى أن حمد الله بعد العطس سنة على کل مسلم أن یحافظ علیها، ولکن الرجل لم ینتبه.فأراد الشیخ أن یجعله یعمل بهذه السنة دون أن یحرجه، فسأله:أی شىء یقول العاطس إذا عطس؟فقال الرجل: الحمد لله!عندئذ قال له الشیخ:یرحمک الله
گونلرین بیرینده
جماعت گلیر شئیخین یانینا و اوندان آللاهین وارلیغینا دلیل ایستیرلر. شئیخ بیر آن
دوشونور سونرا دئییر: «دلیل توت یارپاغیدیر». جماعت بو جوابدان تعجوب ائدیرلر و
سوروشورلار: «توت یارپاغی نئجه اولار کی آللاهین وارلیغینا دلیل اولار؟!» شئیخ جواب
وئریر: «توت یارپاغینین دادی بیردیر؛ لاکین اونو ایپک قوردو
یئینده، ایپک حاصیل اولور، اونو بال آریسی یئینده بال چیخیر، اونو جئیران یئینده خوش
اییی اولان موشک خاریج اولور . . و کیمدیر کی اصل بیردیر و مخاریجی چوخدور؟! البته
آللاه تعالا بوتون واریغین خالیقیدیر.
ورقة التوت
بیر گون عؤمر مینبره
چیخیب جماعته خوطبه اوخویور و اونلاردان ایستیر کی آروادلارین کبینلرینی چوخ ائلهمهسینلر چونکی پیغمبر (ص) و اونون صحابهسی آروادلارین کبینینی دؤرد یوز دیرهمدن
چوخ ائلهمزدیلر. بونا گؤره جماعته امر ائلیر
کی خانیملارینین کبینین دؤرد یوز دیرهمدن چوخ ائلهمهسینلر.
منبردن یئنندن سونرا قورئیشدن بیر خانیم اونا دئییر: «ائی عؤمر جماعته آروادلارینین کبینینی دؤرد یوز دیرهمدن چوخ ائلهمهمهسینی ایستهدین؟» عؤمر جواب وئریر: «بلی». آرواد دئییر: « آما من ائشیتدیم کی آللاه تعالا بویوروب :« وآتیتم إحداهُنَّ قنطارا ؛اونا چوخلو مال وئرهسیز». (نساء سورهسی 24-جو آیه)
عؤمر دئییر: «آللاه منی باغیشلاسین، جماعت عؤمردن داها فقیهدیلر». سونرا قاییدیب منبره چیخیر و دئییر: «ائی جماعت من سیزی آروادلارین کبینینی چوخالتماسیندان نهی ائلهدیم، آما هر کیم ایستهییرسه کی پولونو و مالینی سئودیگینه وئرسین، بو ایشی گؤرسون».
المرأة
الحکیمة
نقل اولوب کی
بیر کیشی گئجه گلیر شئیخین یانینا و دئییر: «یا شئیخ ! اوزون مودّت قاباق، بیر
یئرده پول قویلامیشام. آما بو یئری یاددان چیخارتمیشام. منی بو موشکوللده کؤمک ائدرسنمی؟»
شئیخ جواب وئریر: «بو فقیه ایشی دئییل؛ کی من سنه بیر یول تاپام». سونرا بیر آز
فیکیرلشیب و اونا دئییر: «سحره قدر ناماز قیل اینشاءالله تعالا کی پولون یئرین
تاپدین». کیشی گئدیر و نامازا باشلیر. آز زمان سونرا ناماز آراسیندا بیردن بیره پولو
قویلادیغی یئر یادینا دوشور. تلهسرک گئدیر و اونو گتیریر. کیشی سحر چاغی گلیر
شئیخین یانینا و پولون تاپیلماغین خبر وئریر و اوندان تشکور ائدیر». سونرا
سوروشور: «هاردان بیلیدیز کی من پولون یئرین خاطیرلایاجاغام؟» شئیخ دئییر: «چونکی
بیلیردیم شئیطان سنی ناماز قیلماغا قویماز و سنی پول ایله نامازدان غافیل ائدهجک».
المال
الضائع
ریسک
ائتمگه واخت قویون. سئومگه، گولمگه، اؤرگشمگه و باغیشلاماغا واخت قویون. حیات
گؤروشدویوندن داها قیسادیر.
اون زاد وار کی گئج اولمامیش اونلاری اؤرگشمهلیسیز:
بو لحظه سنین حیات لحظهندیر !
سیزین حیاتیز دونیایا گلندن اؤلن لحظهیه قدر دئییل. سیزین حیاتیز ایندیدن سونراکی نَفَسه قدردیر. ایندی –ائله ایندی و بوردا- حیاتیزین سیزه وئردیگی تکجه زاددیر. هر لحظهدن، قورخوسوز و پئشمان اولمادان ایستیفاده ائدین. الیزده اولاندان اَن یاخشی ایستیفادهنی ائدین و مهربانلیق و آرامیشده یاشایین. چونکی بو، کیمسهدن گؤزلهدیگیز تکجه زاددیر، حتّا اؤزوزدن.
حیات اوزون دئییل !
بو سیزین حیاتیزدیر و و گرک اونون اوچون ساواشاسیز. دوز اولان زاد اوچون ساواشین. اینمالاریزا گؤره ساواشین. سیزه موهیم اولانلار اوچون و سئودیکلریز اوچون ساواشین و یاددان چیخارمایین کی اونلارا، سیزه نه قدر موهیم اولدوقلارینی دئیهسیز. بیلین کی شانسلی اینسانسیز، چونکی هله فورصتیز وار. بیر لحظه دایانین و فیکیرلشین. لازیم اولان ایشلری ائله بوگوندن باشلایین، صاباح گئجدیر.
بویون ائلهدیگیز فداکارلیقلار، صاباح سیزه فایدا وئرهجک !
اوندا کی بیر مقصده چاتماق اوچون نوبه، آرتیق چالیشماغا یئتیشیر –تحصیلی مدرک آلماق اوچون و یا تازا بیر ایشی باشلاماق اوچون کی زمان و تعهّوده احتیاجی وار- اؤزوزدن سوروشمالیسیز کی: « آیا حاضیرم کی عؤمرومون قالانینی او بیری اینسانلارین یاشایا بیلمهدیگی کیمی کئچیرتمک اوچون، عؤمرومون نئچه ایلینی او بیری اینسانلارین خیلافینا یاشایام؟»
واختیزی تلف ائدنده، دوننین بردهسی اولورسوز !
آما فعال اولاندا، بونا بنزیر کی دونن، یاخشی بیر دوست کیمی سیزین کناریزدا سیزه کؤمک ائدیر چیگنیزدن بیر یوک گؤتورسون. پس ائله ایندی بیر ایش گؤرون کی گلجکده اؤزوزدن بو ایشه گؤره تشکّور ائدهسیز. موطمئین اولون کی صاباح، ایشی بوگون باشلادیغیزا گؤره سئوینهجکسیز.
مغلوب اولماق تکجه عیبرت آلماق اوچون بیر درسدیر !
یاخشی حادیثهلر او آداملارین باشینا گلر کی هله اومیدلری وار، مغلوبیّتی دادسالار دا هله اینانیرلار، ضربه یئماقلارینا رغماً هله سئویرلر. پس حیاتیزدا اولان حادیثهلرین غیبتهسین یئمهیین. بو حادیثهلر دگیشمزلر و یادیزدان دا چیخمازلار. اونلارا بیر سئری درسلر کیمی باخین کی اونلاردان عیبرت آلا بیلرسیز و اونلاردان گلهجکده ایستیفاده ائده بیلرسیز.
اؤزوز، اَن یاخشی رابیطهزسیز !
خوشبختلیق او زمان اولار کی اؤزگهنین تأییدینه احتیاجیز اولمادان، اؤزوزو یاخشی حیسّ ائدهسیز. آیریسی ایله یاخشی رابیطه قورمادان اوّل، اؤزوزله یاخشی رابیطهز اولمالیدیر. گرک ارزیشلی اولماغیزی بیلهسیز و اطرافداکیلارین گؤزلرینه ایطمینانلی باخیب رابیطه قورماق اوچون، اؤزوزو قبول ائدهسیز.
حقیقتی، فقط اینسانلارین عملی دئییر !
حیاتدا ائله اینسانلارلا اوزلشهجکسیز کی دوز زمانلار یاخشی سؤزلر دانیشاجاقلار آما آخیرده عمللرینه باخیب اونلارین بارهسینده قضاوت ائلهمهلیسیز. اونلارین عمل و کیردارلاری سیزه، اونلارین نئجه اولدوقلارینی دئیهجک.
کیچیک محبّتلر دونیانی داها گؤزللشدیرر !
چتین بیر گون کئچیرنلره سلام وئرین. اونلارا محبّت ائدین. محبّت قورتولمایان تکجه سرمایادیر. اینسان اولان هر یئرده محبّت ائتمک اولار. باغیشلاماغی بیر گولومسهمکلهده اولسا اؤرگشین. بونا گؤره یوخ کی اوندان چوخ واریزدیر بلکه بونا گؤره کی چوخلاری هئچ زادلاری اولمادیقلارینی بیلیرلر.
هر گؤزل حیاتین دالیسیندا درد واریمیش !
ییخیلیرسیز، دورورسوز، کیریخیرسیز، یاشاییرسیز، اؤرگشیرسیز. سیز اینسانسیز، کامیل دئییلسیز. ضربه یئییبسیز آما هله دیریسیز. بونا فیکیرلشین کی دیریلیک، نفس چکمک، حظ آپارماق و سئودیکلریزین دالیسیجان گئتمک نه قدر گؤزلدیر. بعضاً یاشاییش سفرینده بیر سئری چتینلیقلارلا اوزلشیرسیز آما هله چوخلو گؤزللیکلر وار. صدمه گؤرموش اولساقدا اؤز آیاغیمیز اوستونده دایانمالیییق چونکی هئچ واخت بیلمیریک بیزه نه گؤزلور.
زمانین کئچمهسی و تجروبه قازانماق، دردلری ساغالدار !
زمان کئچدیکجه تجروبهلر چوخالار و حیاتین خوش و پیس گونلری دالدا قالار. تجروبه چوخالدیقجا آجی خاطیرهلر خوش تجروبهلرین ایچینده قویلانار و تأثیرلری آزالار. تجروبه آز اولدوقجا هر کیچیک آجی حادیثهنین بؤیوک تأثیری اولا بیلر.
نقل اولوب بیر خانیم گلیر فقیهلرین بیرینین یانینا و اونا دئییر:
- «قارداشیم رحمته گئدیب و آلتی یوز دیرهم ایرث قویوب. مالی بؤلنده منه تکجه بیر دیرهم وئردیلر !»
فقیه نئچه لحظه دوشونندن سونرا خانیما دئییر:
- «سنین قارداشینین عیالی، آناسی و ایکی قیزی و 12 قارداشی اولمالیدیر».
آرواد تعجوب ائدیب و دئییر:
- «بلی ائلهدیر».
پس فقیه دئییر:
- « سنین حقّین بو بیر دیرهمدیر و اونلار سنه ظولم ائتمهییبلر. خانیمیسی اوچون ترکهنین سککیزدن بیری یئتیشر و اودا 75 دیرهم ائلر. و ایکی قیزینا اوچدن ایکیسی یئتیشر و اودا 400 دیرهم ائلر. آناسینا آلتیدان بیر یئتیشر و اودا 100 دیرهم ائدر و قالار 25 دیرهم کی او دا اون ایکی قارداش و بیر باجی آراسیندا بؤلونر. اوغلان قیزین ایکی برابری آپارار. هر قارداشینا 2 دیرهم و باجییا –کی سن اولاسان- 1 دیرهم یئتیشر.
Normal
0
21
false
false
false
TR
X-NONE
AR-SA
MicrosoftInternetExplorer4
قصة الدرهم الواحد
یحکى أن امرأة جاءت
إلى أحد الفقهاء، فقالت له: لقد مات أخی، وترک ستمائة درهم، ولما قسموا المال لم
یعطونی إلا درهما واحدا!فکر الفقیه لحظات، ثم قال لها ربما کان لأخیک زوجة وأم
وابنتان واثنا عشر أخا. فتعجبت المرأة، وقالت: نعم، هو کذلک.فقال: إن هذا الدرهم
حقک، وهم لم یظلموک: فلزوجته ثمن ما ترک، وهو یساوی (75 درهما)،
ولابنتیه الثلثین، وهو یساوى (400 درهم)، ولأمه سدس المبلغ، وهو یساوی (100 درهم)،
ویتبقى (25 درهما) توزع على إخوته الاثنى عشر وعلى أخته، ویأخذ الرجل ضعف ما تأخذه المرأة،
فلکل أخ درهمان، ویتبقى للأخت- التی هی أنت- درهم واحد
گؤزل (شوام ظرفاء)
کیتابیندا عادل ابو شنب بیر قوناقلیغین حکایتین نقل ائلیر کی بو قوناقلیغی [سوریهنین]
ایشغال زمانی فرانسهنین عالی کومیساریاسی ترتیب وئرمیشدی. او بو قوناقلیغا دمشقین
تانینمیشلارین و شئیخلرین چاغیرمیشدی. چاغریلانلارین ایچینده آغ ساققال و آغ عمّامه بیر شئیخ واریدی. عالی کومیساریا
گؤرور کی بو شئیخ یئمگی الیله یئییر و قاشیق چنگال ایشلتمیر. غضبلنیر، آما غضبینی
کونترول ائدیر و موترجیم واسیطهسی ایله اونا دئییر:
- «نییه بیزیم کیمی یئمیرسن یا شئیخ؟»
شئیخ جواب وئریر:
- «نظرینه بئله گلیر کی من بورنوملا یئییرم؟»
کومیساریا دئییر:
- منظوروم بودور کی نییه قاشیق چنگالدان ایستیفاده ائتمیرسیز؟»
شئیخ جواب وئریر:
- «من الیمین تمیزلیگیندن ایطمینانیم وار، سن قاشیق چنگالینین تمیزلیگینه یقینین وار؟»
عالی کومیساریا جوار وئرنمیر و ساکیت اولور. آمّا نقشه چکیر کی شئیخین اونا یئکه گلن بو جوابیندان اینتیقام آلسین.
کومیساریانین آروادی ساغ الینده و قیزی سول طرفینده اوتورموشدو. بیر آزدان سونرا کومیساریا شئیخین و اؤلکهنین رسوماتینا ضید اولاراق مخصوصاً دین خادیمیلری حاضیر اولان قوناقلیقدا، موسکّیر ایچکینین گتیریلمهسینه امر ائلیر. اؤزونه، آروادینا و قیزینا سوزور و شئیخی تحریک ائتمک طرزیله ایچمگه باشلیر و اونا دئییر:
- «قولاق آس شئیخ ! سن اوزومو سئوریسن و اونو یئییرسن، ائله دئییل؟»
شئیخ دئییر:
- «بلی»
بو زمان کومیساریا اوزومه ایشاره ائدرکن دئییر:
- «بو ایچکی بو اوزومدندیر، نیه اوزومو یئییرسن آما ایچکینی ایچمیرسن؟»
قوناقلارین هامیسینین گؤزو شئیخه تیکیلیر. آما شئیخین همیشهکی گولومسهمهسی دوداغیندادی. عالی کومیساریانی خیطاب ائدیب دئییر:
- «بو سنین آروادیندیر و بو سنین قیزیندیر و بو بونداندیر. پس نییه او سنه حلالدیر و بو سنه حرام؟»
دئییلیب کی اوندان سونرا فراسهنین عالی کومیساریاسی ایچکینین سوفرهدن قالدیریلماسینا امر ائلیر.
لماذا أُحِلّتْ العنب وحرمت الشراب
فی کتابه الجمیل (شوام ظرفاء) یروی الأستاذ عادل أبو شنب حکایة المأدبة التی أقامها المفوض السامی الفرنسی، أیام الاحتلال، ودعا إلیها بعض وجهاء دمشق ومشایخها، وکان بین المدعوین شیخ بلحیة بیضاء وعمامة بیضاء، رآه المفوض السامی یأکل بیدیه، ولا یستخدم الشوکة والسکین، فامتعض إلا أنه کظم غیظه،
ثم سأله عبر ترجمان: - لماذا لا تأکل مثلنا یا شیخی؟
- قال الشیخ:
- وهل ترانی آکل بأنفی؟
- قال المفوض السامی:
- أقصد: لماذا لا تستخدم الشوکة والسکین؟
- قال الشیخ:
- أنا واثق من نظافة یدی، فهل أنت واثق من نظافة سکینک وشوکتک؟
أفحم الجواب المفوض السامی فأسکته، لکنه بیّت أن ینتقم من الشیخ بسبب جوابه الفظ فی نظره.
وکانت تجلس زوجة المفوض السامی إلى یمینه وابنته إلى یساره. وبعد قلیل طلب المفوض السامی، شراباً مسکراً متحدیاً الشیخ وتقالید البلاد، خاصة فی مأدبة یحضرها رجال دین، فصب من الشراب لنفسه ولزوجته وابنته، وراح یشرب على نحو یستفز الشیخ، وهنا قال له:
- اسمع یا شیخی، أنت تحب العنب وتأکله ألیس کذلک؟
- قال الشیخ: نعم.
وعندئذ قال المفوض مشیراً إلى العنب:
- هذا الشراب من هذا العنب، فلماذا تأکل العنب ولا تقرب الشراب؟
وشخصت أنظار المدعوین جمیعاً إلى الشیخ، لکنه ظل على ابتسامته التی لا تفارق شفتیه
وقال موجهاً الکلام للمفوض السامی:
- هذه زوجتک وهذه ابنتک، وهذه من هذه، فلماذا أُحِلّتْ لک تلک، وحرمت علیک هذه؟
ویقال إن المفوض السامی الفرنسی أمر بعد ذلک مباشرة، برفع الشراب عن المائدة فی الحال.
تفکیک مکتبیی،
تاریخی جهتدن اخباری و شیخیّه مکتبلرینه چوخ اوخشارلیغی وار آما واقعیتده تفکیکی
مکتبی، داها چوخ نجفین عیرفان مکتبی تأثیرینده یارانیب کی بیر سئری دگیشیکلیکلرله
تفکیکی مکتبینه چئوریلیب. بونلارین شیخیّه و اخباریلیکله هئچ جور فیکری رابیطهلری
یوخدور.
رحمتلیک قاضی و رحمتلیک سید احمد کربلایی موهیم چؤهرهلریندن اولان نجفین عیرفان مکتبی، قورآندان و ریوایتلردن ایستیفاده ائلهمگه چوخ تأکیدی وار. بو مکتب تعقیبچیلری قورآن و ریوایتلره موراجیعه ائلهمگی اینانیر و بو مسألهیه عجیب ایناملاری و تعبّودلری وار و اونون یانیندا قلبی ایدراک و شهودا تأکید ائدیرلر.
نجفین عیرفان مکتبینین سونراکی واریثلری ریوایتلردن مخصوص آلینتیلارینا گؤره، اونلارین فلسفی مسألهلریله توتماماسینی گؤردولر. بونا گؤره مجبور قالدیلار فلسفی نیظاملاری دانسینلار و فلسفی نیظاملارینین موغالیطهلرینی نیشان وئرمگه، منطیق یولو ایله نقد ائلیه بیلمهدیکلری اوچون، نهایتده مجبور قالدیلار عقل و دلیلی ارزیشسیز سایسینلار. اونلار صراحتاً دئییرلر عاریفلرین اساس موشکولو دلیلدن تبعیّت ائلهمکدیر بیر حالداکی دلیل بیزی واقعیّته چاتدیرماز و ارزیشی یوخدور.
تفکیکیلر عقلین منطیقلی صورتده صوغرا کوبرا دوزمهسیله موخالیدیلر و عقله آیری بیر تعریف وئریرلر. اونلارین نظرینه عقل اینسانین اورگینه ساچان حقیقت ایشیغیدیر و ایدّعا ائدیرلر کی ریوایتلرده گلن عقلده بو معنادادیر.
تفکیکیلر دینی مسألهلره اهمیّت وئریرلر آما موتعالی حیکمتی، قورآن و ریوایتله موغاییر گؤردوکلری اوچون آرالاریندا فرق قویماغی و تفکیک ائتمگی اؤزلرینه وظیفه بیلیرلر. دئییرلر دیندن حاصیل اولان، آیری بیر شئیدیر و عقل و دلیلدن حاصیل اولان آیری بیر شئی.
ایمام
حسن عسکرینین (ع) ایمامت دؤورانی سیاسی-ایجتیماعی جهتدن مخصوص بیر دؤوران ایدی.
بیر طرفدن عباسی خیلافتی ضعیفلهمیشدی و تورکلرین بیر عیدّهسی، خلیفهنین عزل و نصبینده گوجلری اولان حدّده، خیلافت دستگاهیندا نفوذ ائلیه بیلمیشدیلر. و بیر آیری طرفدن خیلافت علئیهینه اولان قیاملار باعیث اولموشدو عباسیلر چوخلو موشکوللرله اوز-اوزه قالسینلار. مخصوصاً زنگیلرین بصرهدهکی قیامی کی عباسی خیلافتینی 14 ایل مشغول ائلهدی.
بو احوالاتلا بئله، خیلافت دستگاهی ایمام حسن عسکریدن (ع) غافیل اولموردو، چونکی بیلیردی بو موقدّس وجود موسلمانلارین اونبیرینجی حقلی ایمامیدیر و پیغمبرین فرماییشینه گؤره اوندان سونرا ایمامتین آخیر حؤجّتی گلهجک ایدی. ایمام حسن عسکری (ع) و کرامتلی آتاسی ایمام هادینی(ع) نیظامی منطقهده گؤز آلتیندا و حبسده ساخلاماقلاری بونا خاطیریدی کی ایمام حسن عسکرینین (ع) ائولنمهسینه و ایمام زمانین (عج) ویلادتینه مانع اولسونلار.
عباسی خیلافت دستگاهی چوخلو موشکوللرله اوز-اوزه قالماغینا رغماً ایمامیدا تماماً نظر آلتیندا ساخلامیشدی و او حضرتین مدینهیه قاییتماسینا ایجازه وئرمیردی.
ایمام عسکرینین (ع) بیر طرفدن وظیفهلری واریدی آتالاری کیمی اهل بیت (ع) معاریفینین یایماسینا ایدامه وئرسین و آیری طرفدنده حکومت مأمورلارینین کونترولو و گؤزو آلتیندا حبس اولموشدو. بو اوزدن او حضرت دونیانین باشا-باشیندا اولان نومایندهلری ایله رابیطه قورماغا چتینلیک چکیردی و اونلارین بعضیسی ایله گیزلی قرارلار قویوردو.
حضرت بعضاً پیام و امر یوللاماق اوچون اؤز اعتیمادلی آداملارینی نومایندهلرینه طرف گؤندریردی و بعضاً اونلاری سامرایا چاغیریردی کی گلیب ایماملا گؤروشسونلر. آما بو گؤروشلر علنی یوخ بلکه گیزلی صورتده و طاباقچی و آل-وئرچی صورتینده اولوردی کی مأمورلار اونلارا شک ائلهمهسینلر. اونلار او صورتده گلیردیلر و ایمام ظاهیرده آل-وئر اوچون و حقیقتده لازیم اولان امرلری وئرمک اوچون اونلارا یاخینلاشیردی و دانیشیردی و هابئله اونلارین سوآللارینا جواب وئریردی.