هر شئیی بیلنلر قیامته‌ قدر مورکّب جهلده قالارلار

هر شئیی بیلنلر قیامته‌ قدر مورکّب جهلده قالارلار

بیری بیلمه‌سه, حقیقت کشفی‌نین دالیسیجان گئدر آما بیری جهالتیندن خبری اولماسا قیامته‌ قدر مورکّب جهلده قالار. بیر عیدّه موختلیف موضوعلاردا بونسوز کی اوندا تخصوصی اولسون نظر وئریر. بو «هر شئیی بیلماغین» بیر پارا سببلری وار. رحمتلیک ابو علی‌سینا دئییب کی «علمیم او یئره چاتدی کی بیلدیم ائله بیر شئی بیلمیرم.» بصیرته چاتان ابن سینا ابو سعیدین محضرینه چاتاندان سونرا دئییر: «بیزیم بیلدیکلریمیزی او گؤرور و اورک دیلی‌ایله دئییر. بیز اونون علمیندن خبرسیزیک» حدیثلرده ده واریمیز کی هر کس بو معرفیته کی هر شئی آللاهین سولطه‌سی آلتیندادیر یئتیشمه‌سه, علمدن هئچ بهره آپارماییب. سقراط دئییر هر کس دئسه‌کی من هر زادی بیلیرم, او جاهیلدن باشقا هئچ نه دئییل و هر کس کی دئییر من بیلمیرم, علمی تازا باشلاییب. چونکی بیلمه‌یَن حقیقت کشفی‌نین دالیسیجان گئدر آما بیری جهالتیندن خبری اولماسا قیامته‌ قدر مورکّب جهلده قالار.   قورآنین فرماییشینه اساساً علمین بیرینجی علامتی خضوع و خشوعدیر. غرور و کیبر او آداملاردا اولار کی ایدعالاری وار هر شئیی بیلیرلر. قودسی حدیثده واریمیز کی هر کس 40 گون آللاها یالوارا, آللاه اونون علمینی اورگیندن دیلینه جاری ائلر. بونا گؤره علمین اوّلی جهالته اعتیراف ائتمکدیر. علمین ایکینجی نیشانه‌سی تحقیق و آختارماقدیر. یعنی حتّا دین باره‌سینده ده تحقیق ائله‌مه‌لی‌ییک. اوچونجو نیشانه آللاه, اینسان و دونیا باره‌سینده تحقیق ائله‌مکدیر. سونراکی مسأله کی بیلمه‌لی‌ییک بودور کی بیلک هانسی علمده تحقیق ائلیریک. اینسانی و طبیعی علملرده آزماییش و تحقیق مودئلی‌ایله اوز به اوزوق آما عیرفانی و معنوی مسأله‌لرده موشاهیده و آزماییش یولی‌ایله بیر یئره چاتماق اولماز و گرک اورکله شهودا یئتیشمک. هر شئیی بیلمگی ایدعا ائدن آداملار, چوخ کیچیک آداملاردیلار کی تأسوفله اونلارا بؤیوک منصبلر وئریلیر. علم دالیسیجان اولان آداملار آز تانینیبلار و کیچیک مسؤولیتلری وار. بؤیوک ایشلر و مسؤولیتلر, بؤیوک آداملارا کی هر شئیی بیلمک ایدعالاری یوخدور تاپیشیریلمالیدیر.

دونیانین اَن دهشتلی بازاری*Dünyanın ən dəhşətli bazarı

دونیانین اَن دهشتلی بازاری*Dünyanın ən dəhşətli bazarı

بورا سیلاح و توپ-توفنگ بازاری دئییل بلکه معمولی بازاردیر کی ساتانلار و آلانلار همیشه ازیلماق خطری‌ایله اوز به اوزدولر. تایلند پایتختی بانکوکون یاخینلیغیندا بیر تره‌بار بازاریندا جماعت همیشه قاطار آلتیندا قالماق خطرینده‌دیلر چونکی قاطار بو بازارین دوز اورتاسیندان کئچیر. بو منطقه‌ جماعتی‌نین جان بلاسی اولان بو قاطار نه آز نه چوخ گونده 8 دفعه ساتیجیلار و آلیجیلارین اعصابی و آلیش-وئریشینه قوناق اولور. چوخ واختلار بو قاطار میوه‌لر و گؤیلرین اوستوندن گئدیر. البته بو مسأله قاطارین سرنشینلری و بازار جماعتی اوچون طبیعی و عادی بیر مسأله‌یه چئوریلیب آما توریستلر بونو گؤرنده چوخ قورخورلار. قاطارین سسین ائشیدنده هامی نئچه‌ دقیقه‌لیگه وساییلینی ییغیشدیریب کنارا چکیلیر کی قاطار دا اؤز ایشینه یئتیشسین. قاطار سووشاندان سونرا هامی یئرینه قاییدیر. ائله‌بیل کی هئچ, قاطار گلیب گئتمه‌ییب. قاطارین سورعتی ساعتده 15 مایل اولور. بللی دئییل بازار قاطار یولو اوستونده دوزه‌لیب یوخسا قاطارین سونرادان یولو بازاردان دوشوب. Dünyanın ən dəhşətli bazarı bura silah və top-tüfəng bazarı deyil bəlkə adı bazardır ki satıcılar və alıcılar həmişə əzilmək xətərilə üz bə üzdülər. Taylənd paytaxtı bankokun yaxınlığında bir tərəvəz bazarında cəmaat həmişə qatar altında qalmaq xətərindədirlər çünki qatar bu bazarın düz ortasından keçir. Bu məntəqə cəmatının can bəlası olan bu qatar nə az nə çox gündə 8 dəfə satıcılar və alıcıların əsəbləri və alış-verişinə qunaq olur. Çox vaxtlar bu qatar meyvələr və tərəvəzlərin üstündən gedir. Əlbəttə bu məsələ qatarın sərnişinləri və bazar camaatı üçün təbii və adı bir məsələyə çevərilib amma turistlər bunu görəndə çox qorxurlar. Qatarın səsin eşidəndə hamı neçə dəqiqəliyə vəsayilini yığışdırıb kənara çəkilir ki qatar da öz işinə yetişsin. Qatar sovuşandan sonra hamı yerinə qayıdır. Elə bil ki heç, qatar gəlib getəməyib. Qatarın sürəti saatda 15 mayl olur. Bəlli deyil bazar qatar yolu üstündə düzəlib yoxsa qatarın sonradan yolu bazardan düşüb.

سینوزیتلری اولانلارین چوخ آسقیرما سببی

سینوزیتلری اولانلارین چوخ آسقیرما سببی

تازا موطالیعه‌لر گؤرسه‌دیر کی آسقیرماق سینوسلار و بورون دلیکلرینده اولان سنسولارین حرکتینی‌نین سورعتینی چوخالدیر و خاریجی ذره‌لری داها راحات ائشیگه آتیر. بیلیریک کی آسقیرماق نفس آلما سیستمی‌نین موزاحیملرینی و میکروبلاری ائشیگه آتماغا کؤمک ائلر و هاوادا داغیدار. آما موطالیعه‌لر گؤرسه‌دیر کی آسقیرماغین آیری ایشلری‌ده اولا بیلر. توز-تورپاق کیمی بالاجا خاریجی ذره نفس چکدیگیمیز هاوا ایله بیرلیکده نفس آلما سیستمینه‌ داخیل اولاندا سینوسلار و بورون ایچینده‌کی سنسورلار فعال اولار و اونو ائشیگه آتماغا آماده اولار. نوام کوهن, پنسیلوانیا دانیشگاهی‌نین قولاق,  بوغاز و بورون موتخصیصی نشنال جئوغرافیک مجله‌سینه دئییر: «بو پروسه‌نین همیشه بیر باشلایانا احتیاجی اولار کی بیزیم موطالیعه‌لریمیز گؤرسه‌دیر همن آسقیرماقدیر. حقیقتده آسقیرماق تکجه نفس آلما یولونو تمیزله‌میر بلکه سنسورلاری فعال ائلیر کی ایکی دقیقه‌یه‌ قدر سورعتلی حرکت ائتسینلر کی موزاحیمی خاریج ائله‌مک و یا هضم سیستمینه اؤتورماغین شراییطین حاضیرلاسین. بو سنسورلار کی میکروسکوب آلتیندا زیبر فرشه اوخشورلار همیشه حرکتده‌دیلر و ائلیه بیلرلر خاریجی موزاحیملری آغ جیگرلردن نفس آلما یولونا طرف آپارسینلار. بو ذره‌لر بو یوللارین طریقی ایله ائشیگه هیدایت اولورلار و یا هضم سیستمینه وارید اولوب معده اسیدی‌ایله آرادان گئدیرلر. بو سنسورلار ایشله‌مکلری اوچون موخاطا احتیاجلاری وار کی بوروندا ترشوح اولونور. بیلمگی جالیبدیر کی بورون سلوللاریندا ترشوح تاپان موخاطین گونده‌لیک میقداری بیر لتیر قدر اولار کی اونون چوخونو شخص اودار. کوهن و همکارلاری بیلیردیلر کی سینوزیت ناخوشلوقلاری اولانلار بونونلا بئله کی چوخ آسقیریرلار آما یئنه‌ده ایضافه موخاطلارینی اؤز نفس‌آلما یوللاریندان تمیزله‌یه بیلمیرلر. اونلار بئله حدس ووردولار کی بئله ناخوشلاردا آسقیرماق, سنسورلاری فعال ائله‌مک خاصیتینی الدن وئریب. بو فرضیه‌نی آراشدیرماق اوچون ساغلام و سینوزیتی اولان سینوسلاریندان سلول آییردیلار و نئچه هفته انکوباتوردا ساخلادیلار کی همن سینوسداکی بافت یارانسین. سونرا هاوانی بو سلول اولان فضایا پوفله‌دیلر کی سنسورلارین آسقیرماغا اوخشایان هاوا آخینی موقابیلینده عکس‌العملینی گؤرسونلر و موقاییسه ائتسینلر. آزماییشلر گؤرستدی کی هاوا آخینی سلوللارا یاپیشان سنسورلارین حرکت سورعتینی چوخاتدی؛ آما سینوزیتلی بافتلاردان یارانمیش سنسورلارین سورعت دنگه‌سینه اثری اولمادی. کوهن دئییر: «بو موطالیعه گؤرسه‌دیر کی ساغلام سلوللارلا سینوزیتلی سلوللارین عکس‌العمل‌لری فرقلیدیر. شاید موزمین عفونتلر بو سنسورلارین دوزگون فعالیتی‌نین قاباغین آلیر.» سینوزیت ناخوشلارینا قطعی درمان یوخدور. فقط آمریکادا 15 میلیون‌ قدر اینسانین سینوزیتی وار و اکثراً داوا و یا جراحلیقلا اونون اثرلرینی آزالدیرلار. بو ناخوشلارین اییله‌مه و دادما حیسّلری آزالا بیلر و اوزلرینده شیش اولا بیلر. کوهن و همکارلاری‌نین اومیدی وار بو تحقیق, تازا درمان یولو تاپماغا کؤمک ائله‌سین.

ایسلامدا بایرام؛ فردی بایرام و ایجتیماعی بایرام

	ایسلامدا بایرام؛ فردی بایرام و ایجتیماعی بایرام
بایرام ارزیشلری تقویت ائتمک اوچوندور اهل بیت ریوایتلرینده گلیب کی هر مؤمین کی آللاهین ایطاعتی اونا نصیب اولا و گوناهدان و معصیَتدن اوزاق اولا, او گون اونون بایرامیدیر. آما ایسلامی خاص بایراملار بوتون موسلمانلارین بایرامیدیر. بایرام او گونه دئییلیر کی اینسان ایلاهی قوربه یاخین اولا و گوناهدان اوزاق اولا. او گون مؤمین اینسانین شادلیق و بایرام گونودور. ایسلامی بایراملار ائله بو اساسدادیلار. میثال اوچون مبعث بایرامی و یا ویلایت بایرامی‌نین آللاها یاخین اولما جنبه‌سی وار. یعنی اینسان, اولیانین ویلایتی و پیغمبرلرین بعثتی اثرینده ایلاهی عبودیت مرزلرینه و اخلاق مرزلرینه چاتیر. فیطر بایرامی‌دا آللاهین مؤمین بنده‌لره بیر آی بویو عیبادت ائدیب اوروج توتدوقلاری اوچون وئردیگی پاداشدیر. آیری طرفدن‌ جماعتله مهریبان اولماق کیمی ایجتیماعی اخلاقا دیقّت یئتیرمگه‌ده توصیه اولوب و بو آیدا فردی اخلاق بؤلومونده‌ده دوشونمک و معرفةالنفس مسأله‌سینه آرتیق توصیه اولوب. یعنی مؤمین هم فردی و هم ایجتیماعی اخلاقدا ایلاهی قوربه ال تاپیر و آللاهین ریضایتین کسب ائدیر. بنده‌لیک مسؤولیتینی دوزگون یئرینه یئتیرن بیر آیلیق اوردونو موفقیَّتله باشا وئریب و بونا گؤره‌ده آللاه اونا بایراملیق عطا ائدیب کی بو, آیین آخیرینده بیر پاداش ساییلیر. فیطر بایرامیندا توصیه اولان نامازین بیرینجی رکعتینده اعلی سوره‌سی و ایکینجی رکعتینده شمس سوره‌سی اوخونور کی جان و مال تزکیه‌سینه توصیه اولوب. اعلی سوره‌سینده گلیر کی «قد افلح من تزکی» و شمس سوره‌سینده گلیر کی « قد افلح من زکاها» کی هر ایکیسی‌ده گؤرسه‌دیر کی اوروجلوقدان هدف مؤمینین جان و مالی‌نین پاکلانماسیدیر. پیغمبردن بیر ریوایت وار کی بویورور: اوروج توتانین ایکی سئوینجی وار بیری ایفطار واختی‌نین سئوینجیدیر و بیر‌ی‌ده آللاهلا گؤروشنده‌دیر.

اینتحار حیسّینی تحریک ائدن انگل

اینتحار حیسّینی تحریک ائدن انگل

عالیملر تازا تحقیقده ایدعا ائدیبلر کی بیر جور معمولی انگل کی ایندیه‌ قدر ضررسیز گؤروشوردو, ائلیه‌بیلر اینساندا اینتحار حیسّینی چوخالتسین. بو انگل بئیینده ثابیت دگیشمه‌لره سبب اولار و اونا آلوده اولان افراد سالیم افراددان یئددی دفعه آرتیق اینتحار معرضینده قرار تاپیرلار. میشیگان دانیشگاهی‌نین موحقیقلری بیلیبلر کی توکسوپلاسماگوندی آدلانان بو معمولی انگل زمان گئتدیکجن ایلتهابا سبب اولا بیلر کی نتیجه‌ده ضررلی متابولیت دوزَلدر و بو متابولیتلر بئیین سلولارینا ضرر وورار.

زلزله‌زده منطقه سربازلاری‌نین موعافلیق و مورخصلیکلری

	زلزله‌زده منطقه سربازلاری‌نین موعافلیق و مورخصلیکلری
خانیواده و ائولری 40 درصددن چوخ ضرر گؤرن سربازلارا 3 آیلیق ایضطیراری مورخصلیک وئریلیر. سیلاحلی نیرولارین کول سیتادی‌نین اینسانی منبعلر ایداره‌سی‌نین جانشینی, موعظم اینقیلاب رهبری و کول قوّه‌لر فرماندهی‌نین شرقی آذربایجانین زلزله‌زده منطقه‌لری سربازلاری‌ باره‌ده تصویب ائله‌دیگی جوزئیاتینی تشریح ائله‌دی. موسی کمالی ایسنا ایله دانیشیقدا دئدی: خانیواده‌لری اهر, ورزقان, هریس و کلیبرده یاشایان و اؤزلری اوردان اعزام اولان  سربازلارا (آموزش حالیندا اولانلارا) کی خانیواده و ائولری 40 درصددن چوخ ضرر گؤروب 3 آیلیق ایضطیراری مورخصلیک وئریلیر. هابئله زلزله خبرین ائشیدندن سونرا مورخصلیک آلمامیش خیدمتی ترک ائدنلر ده جان و مال ضرری گؤرسه‌لر (ائولری‌نین 40 درصد و آرتیغین خراب اولماسی) دئییلن مورخصلیک اونلارا دا شامیل اولور و بقیه کی ائولرینه یولوخوب اونلارین سالیم اولمالاریندان موطمئین اولدولار گرک 10 گوندن سونرا خیدمته قاییتسینلار و بو 10 گون اونلارا ایستحقاقی مورخصلیک حساب اولاجاق. کمالی‌نین دئدیگینه گؤره, او سربازلار کی سکونت یئرلری زلزله‌زده منطقه‌ده اولا و خانیواده‌ و ائولری ضرر گؤرموش اولا (40 درصد و یوخاری) خانیواده‌لری‌نین ساکین اولدوغو منطقه‌نین اَن یاخین نیظامی و یا اینتیظامی یگانینا مونتقیل اولاجاقلار. سیلاحلی نیرولارین کول سیتادی‌نین اینسانی منبعلر ایداره‌سی‌نین جانشینی بونو دئمکله کی اهر، ورزقان، هریس و کلیبر شهریستانلاری‌نین مشمول‌لاری‌نین اعزامی بو ایلین بهمن آیی‌نین 30-ینا قدر یعنی آلتی آی دالی دوشور, دئدی: موسلح نیرولار دا ایختیصاص تاپمیش نیرولارینی 1392-جی ایلین تیرین 20-قدر نیظامی آموزشدن سونرا خانیواده‌لری ساکین اولان منطقه‌نین اَن یاخین نیظامی و اینتظامی مرکزینده ایشه آلاجاق. اونون دئدیگینه گؤره, کول قوّه‌لر فرماندهی‌نین تصویبینه گؤره, عمومی وظیفه‌, سیپاه, بخشدار و شهر یا کند یا بخشین ایسلامی شوراسی‌نین نوماینده‌لر و منطقه‌نین دادسیتانی بیر هیأت تشکیل وئریب, سیلاحلی نیرولارین کول سیتادی‌نین ضوابیطی اساسیندا ضرر چکمیش خانیواده‌لرین اوشاقلاری‌نین معافلیقلاری باره‌ده تصیم توتاجاقلار. کمالی آرتیردی: موعافلیق او کسلره شامیل اولاجاق کی خانیواده‌لری‌نین هامیسی و یا حداقل ایکی نفری درجه بیر فامئل‌لریندن الدن وئرمیش اولالار. و بیر ده او کسلر کی خانیواده باشچیلاری الدن گئدیب و یا زلزله اثرینده اؤز ایشلرینی دولاندیرا بیلمه‌مک وضعیّته دوشموش اولا, اگر اوستاندا خانیواده‌نی باشلیق ائدن آیری اولاد اولمایا. او آرتیردی: ائولی اوشاقلی سربازلار کی عیال‌لارین و یا اوشاقلارین زلزله‌ده الدن وئره‌لر و یا عیال‌لاری زلزله ‌اثرینده معلول اولوب خانیواده ‌ایشلرینی دولاندیرماقدان عاجیز اولا, و او ائولی سربازلار کی عیال‌لاری‌نین آتا و آنالاری الدن گئده (هر ایکیسی) و باشسیز اولالار, و او ائولی سربازلار کی  ائولری اوتورمالی اولمایا و آرادان گئتمیش حسابلانا دا موعاف اولاجاقلار.

اینسان بئینینده یاشلانما ساعتی

	اینسان بئینینده یاشلانما ساعتی
اینسانلارین یاشینی بللی ائدن ایسکنلر موحقیقلر کشف ائله‌دیلر کی بئینیمیزده بیر جور ساعت وار کی دقیق یاشیمیزی نیشان وئریر. تازا تحقیقلرین نتیجه‌سی اساسیندا, موحقیقلر دئییرلر کی بو کشف طیبّ عالمینده بؤیوک ایشلره سبب اولاجاق و اینسان بئینی‌نین زمان بویو نئجه دگیشمه‌سینی گؤرسه‌در. سن‌دیگوداکی عالیملر دئییرلر کی ایندی بیر MRI ایسکنی‌ایله اینسانین یاشی بللی اولار. تیموتی براون کالیفورنیا دانیشگاهی‌نین سن‌دیگو طیبّ دانیشکده‌سیندن دئییر: بیز اینسان بئینینده بیر یاشلانما ساعتله اوزلشدیک کی یاش فرقلرینی دوزگون صورتده گؤرسه‌دیر و اینسانلارین بیر-بیری‌ایله فرقلی اولماقلاری اوندا اثری یوخدور. او MRI سیستمی‌ایله 3-دن 20 یاشا قدر 885 نفرین بئینینی ایسکن ائله‌ییب. بو ایسکنلر 231 بئیین آناتومی یاشام شاخیصلری تانیماق اوچون ایستیفاده اولدولار و موحقیقلر ائلیه بیلدیلر اونلاردان ایستیفاده ائله‌مکله افرادین یاشینی 92 درصد دوزلوکله تشخیص وئرسینلر. موحقیقلرین دئدیگینه گؤره بو سیستم قاباقکی سیستملردن داها دقیقدیر. براون دئییر: بو واقعیت کی بیز  اینسانلارین یاشینی گؤرسه‌دن بئیین ایسکنلرینی کشف ائله‌میشیک بو معنایادیر کی بئینین گلیشمه‌سی قاباقجادان بیلدیگیمیزدن داها کونترول اولا بیلندیر.

مسجیدالحرام؛ دونیا موسلمانلاری‌نین اورکلرینی بیرلشدیرن یئر

مسجیدالحرام؛ دونیا موسلمانلاری‌نین اورکلرینی بیرلشدیرن یئر

موسلمانلارین اعتیقادینا گؤره مسجیدالحرام موسلمانلارین اورکلرینی بیرلشدیرن اوچ مسجیددن بیریدیر. مسجیدالحرام مکه شهری‌نین اورتاسیندا و ابراهیم (ع) وادیسینده یئرلشیب کی سودان 277 متر اوجادیر. بو مسجید شیمالدان «مروه»‌یه, شرقدن «سعی»‌یه و غربدن «باب عمره‌«یه دایانیر. مسجیدالحرامین دوزلمه‌سی ابراهیم (ع) و اوغلو اسماعیل (ع) کعبه‌نی دوزلدندن سونرا, آللاهین امری ایله حجازا گلدیلر. ابراهیم (ع) بیرینجی شخص ایدی کی حرمین حدودونو حضرت جبرئیلین (ع) دلیللری‌ایله قرار وئردی و اوندان سونرا اسماعیل (ع) اونو ایدامه و توسعه وئردی. دئییلیر کی بو بینا حضرت آدمین (ع) الیله دوزلیب و سونرالار ابراهیم (ع) اونو احیاء ائدیب. قصی بن کلابین رهبرلیگی زمانی کی کعبه قریشین الینده‌ایدی, کعبه‌یه یاخین یئری حرم ائله‌دیلر و اونا احتیرام و موقدسلیک قاییل اولدولار. او حریمده اؤلدورمک حرام ساییلدی و مسجیدالحراما بیت عتیق، بیت الحرام، بیت المعمور، حرم، حرم مکی کیمی آدلار وئردیلر. مسجیدالحرامین توسعه و آبادانلیغی هیجرتین سککیزینجی ایلینده, مسجیدالحرامین مساحتی 1490 متر موربع اولدو کی پیغمبر اکرم (ص) و بیرینجی خلیفه دؤورونده دگیشمه‌دی. هیجرتین 17-جی ایلینده ایکینجی خلیفه مسجیدالحراما آلچاق دیوار ایشله‌دی و قاپی قویدو و اورانی چیراقلا ایشیقلاندیردی. او بیرینجی شخص ایدی کی مسجیدالحراما دیوار چکدی. هیجرتین 26-جی ایلینده اوچونجو خلیفه, مسجیدالحرامین اطرافیندا اولانلاری ییخیب یئرینه ائیوان تیکدیردی و دامین‌دا اؤرتدو. هیجرتین 65-جی ایلینده عبدالله بن زبیر, اونو شرق, جنوب و شیمال طرفدن توسعه وئردی. هیجرتین 75-جی ایلینده عبدالملک بن مروان اونون ووسعتینه بیر شئی آرتیرماسادا, اونون دیوارلاری و سقفینه بزک و تزئین آرتیردی و اورانین گؤزللیک و آبادانلیغینا آرتیردی و مسجیدالحرامدا هر ستونون بویوندا 50 میثقال قیزیل ایشلتدی. ولید بن عبدالملک هیجرتین 91-جی ایلینده شرق طرفدن اونو توسعه وئردی و آتاسی دوزلتدیکلرینی ییخیب تازادان دوزلتدی. او بیرینجی شخص ایدی کی مصردن و شامدان مرمر داش گتیریب, سقفینی تخته و ساجدان دوزلدیب و مسجیدین داخیلی دیوارلارین مرمر داشلا اؤرتدو. هیجرتین 137-جی ایلینده ابو جعفر منصور مسجیدین شیمال و غرب طرفینی توسعه وئردی و غرب طرفده میناره قویدو و رواق دوزلتماقلا و جور به جور بزکلرله اونون گؤزللیگین ایکی برابر ائله‌دی. عباسی و معتضد و سونرا سولطان سلیم زامانیندا مسجید ترمیم و ایصلاح اولدو, آما بو بزکلر 1069-جو ایلینه‌ قدر دگیشمه‌دن قالدی. هیجرتین 1375-جی ایلینده سعود بن عبدالعزیز زمانیندا «سعی» طرفینده اولان ائولرین ییخیلماسی‌ ایله توسعه تاپدی. او جنوبداکی بینالاری ییخدی کی مسجیدالحرامی توسعه وئرسین و اوندا اساسی دگیشیکلیلر وئردی. هیجرتین 1409-جو ایلینده ملک فهد بن عبدالعزیز, غرب طرفدن مسجیده ایضافه‌لشدیردی و اوندان سونرا برقی پیلّه‌ایله نئچه طبقه اونا ایضافه‌لشدی. عمومیّتده مسجیدین مساحتی 256 مین 850 متر اولدو کی بیر میلیوندان چوخ اینسان اوردا ناماز قیلا بیلسین. مسجیدالحرامین 25 قاپی‌سی وار, دؤرد طرفده ائیوانلارین آلتیندا اولان ستونلارین سایی 545 عدددیر کی ستونلاردا بیر هن بیر یوخ چیراق وار. مسجیدین بؤیوک حیاطی وار کی کعبه اونو وسطینده‌دیر. 4 میناره‌نین اولماسی اورانین گؤزللیگینه آرتیریب.

کؤرپه‌لری موسافیرته آپارمایین

کؤرپه‌لری موسافیرته آپارمایین

کؤرپه‌نین نئچه آیلیغینا قدر موسافیرته گئتمک دوز دئییل. دوغومون ایلک آیلاریندا, کؤرپه‌نین بدنی ضعیف اولار و ناخوشلوقلار موقابیلینده دیفاعسی ناقیص اولار. بونا گؤره خانیواده‌لر گرک اوشاغین ایلک نئچه آییندا موسافیرته چیخماسینلار. هاوانین دگیشمه‌سی و ایستی-سویوغون کؤرپه‌یه ضرری وار و هم‌ده هر منطقه‌نین میکروبلاری مخصوص اولار کی کؤرپه‌نی موسافیرته آپارسان احتیمالی وار اوشاق تازا میکروبلارین موقابیلینده دوام گتیره بیلمه‌یه. هابئله موسافیرت زمانی قالماق اوچون هوتئل کیمی عمومی یئرلردن ایستیفاده اولسا کؤرپه‌نین عفونتینه ایمکان چوخالار چونکی بللی دئییل کیملر او هوتئلده قالیبلار. موسافیرت طیاره‌ایله اولسا, یاخشیسی بودور کی طیاره‌نین یئنیب قالخان زمانلاری کؤرپه ‌سوت یئسین چونکی بو شراییطده اوشاغین قولاغینا صدمه دَگمز. بو جور سفرلرده هاوانین دَگیشمه‌سی‌نین چوخ اولماسینا گؤره گرک کؤرپه‌نین هاواسینا چوخ دیقّت اولا و او ثابیت هاوادا ساخلانیلا. کؤرپه‌نی تازا افرادلا تماسّی اولماسا یاخشیدیر. هم‌ده موسافیرتده اللری یوماغین چوخ اهمیتی وار و بو ایشله عفونتلرین قاباغی آلینار. آتا-آنا گرک موسافیرتده اللرینی واسواسلیق حدّینده یوسونلار. نئچه آیلیق کؤرپه‌یه یئمه‌لی داوا یوخدور آما اگر اوشاغین بورنو توتولسا کلسیوم قطره‌سیندن ایستیفاده ائله‌مک اولار و یا اگر ایضطیراری شراییط قاباغا گلسه اَن چوخ بیر وعده ایستامینیفوندان ایستیفاده ائله‌مک اولار. آما هامیسیندان یاخشیسی بودور کی آتا آنا, نئچه آیلیق کؤرپه‌نی موسافیرته آپارماسینلار.

موشترک یاشاییشین اورتامی 6 آیا چاتدی

	موشترک یاشاییشین اورتامی 6 آیا چاتدی
سلامت نیوز: مجلیسین حقوقی و قضایی کومسیونون سؤز دانیشانی اؤلکه‌میزده بوشانما سایی‌نین چوخلوغونا ایشاره ائدیب دئدی: اخیر ایللرده بعضی زوجلارین موشترک یاشاییشی‌نین اورتامی 6 آیا چاتیب و بو, مسئوللار اوچون بیر هوشداردیر کی گرک اونون عیلّتلرینی آختاریب تاپالار. محمدعلی اسفنانی میلّت ائوی‌ایله دانیشیقدا دئدی: آمارلار گؤرسه‌دیر کی بیزیم اؤلکه, بوشانما و طلاق سایی‌سیندا چوخ پیس وضعیتده قرار تاپیب و مسئوللارا جیدّی شوک وارید اولمالیدیر کی بو باره‌ده دوغرودان بیر ایش گؤرسونلر, نییه کی بو مسأله کونفرانس و جلسه قویماقلا حل اولماز. او آرتیردی: طلاقین ایندی‌کی آماری موشترک یاشاییشدا واقعی زلزله‌دیر؛ نییه کی هر گون یوزلرجه خانیواده معنوی جهتدن داغیلیر و تأسوفله مسئوللار بو باره‌ده هئچ عملی ایش گؤرمورلر. او بونا ایشاره ائله‌مکله کی بعضی جوانلارین ائولنمک باره‌سینده‌کی فیکیرلری و باخیشلاری اصلاً منطیقلی, علمی و واقعی دئییل, آرتیردی: تأسوفله بعضی زوجلار بیر-بیرلرینه تکلیف گؤزو ایله باخیرلار و بو دا باعیث اولور موشکوللر و ایختیلافلار قاباغا گلسین. آما اگر زوجلار اؤزلرینه قاییل اولان حقّین موقابیلینده اؤزلری اوچون بیر تکلیف‌ده بویونلارینا آلسالار؛ ایختیلاف شیدّتلی اولماز. او دئدی: بئله‌لیکله بوشانمانین چوخالماسی‌نین بیر عامیلی ار-آروادین اؤز حقوقلاری و تکلیفلرینه آگاه اولماماقلاریدیر. او ایشسیزلیک و کیفایت قدر گلیرین اولماماسینی طلاقین چوخالماسی‌نین آیری عامیلی بیلیب دئدی: طلاقین چوخالماسی‌نین آیری عامیلی‌ده موخدّیره ماده‌لرین چوخالماسی و آیری ایجتیماعی موشکوللرین اولماسیدیر کی خانیواده‌یه صدمه وورور و موشترک یاشاییشی آرادان آپاریر.

ابن خلدون و تاریخی دوشونجه

ابن خلدون و تاریخی دوشونجه

ابن خلدونا معروف اولان «بو زید عبدالرحمن بن تونسی آندلسلی » جوانلیقدا قورآنین موختلیف قرائتلرین, نحو, حدیث و فیقه علملرینی اؤیرندی. او «العبر و دیوان المبتدا و الخبر» کیتابینی یازیب کی عالیملر و تاریخچیلر او کیتابی العبر آدینا تانی‌ییرلار. ابن خلدونا معروف اولان «بو زید عبدالرحمن بن تونسی آندلسلی» هیجرتین 732-جی ایلینده (1332 میلادی) تونس شهرینده دونیایا گؤز آچدی. او موقدّماتی آتاسی‌نین یانیندا اؤیرندی و سونرا تونسین آیری اوستادلاریندان فایدالانیب قورآنین موختلیف قرائتلرین, نحو, حدیث و فیقه علملرینی اؤیرندی. او بیر مودّت‌ سولطان ابوالحسن مزینی (مغرب الاقصی سولطانی) درباریندا خیدمت ائله‌دی. ابن خلدون (العبر و دیوان المبتدا و الخبر فی الایام العرب والعجم و البربر من عاصرهم من ذوی السلطان الاکبر) آدیندا بیر کیتاب یازیب کی عالیملر و تاریخچیلر او کیتابی العبر آدینا تانی‌ییرلار. دئمک اولار کی ابن خلدونون کیتابی بشرین عمومی تاریخیدیر. او اؤز کیتابیندا اوچ بؤلومده اؤز نظریه‌سینی دئییر: کیتابین بیرینجی بؤلومو موقدمه‌, ایکینجی بؤلومو تحقیق و تاریخ علمی‌نین فضیلتی و آخیرینجی بؤلومو‌ ده تاریخ تحقیقی‌نین یولو و تاریخچیلرین ایشتیباهلاریدیر. آما ابن خلدونون شؤهرتینی ائله بو کیتابین موقدّمه‌سینده آختارمالی‌ییق. او 1400 صفحه‌لیک موقدّمه‌سینده چالیشیر تاریخدن تازا تعریف وئرسین. او چالیشیر تاریخی ایکی یئره بؤلسون: ناغیلا بنزر ریوایتلی تاریخ و حؤکمی تاریخ. او بو بؤلماقدا اعتیقادی وار کی تاریخی حقیقتین اؤیرنمه شرطی, اونو دوز یازماقدیر و او گونه‌ قدر اکثر تاریخچیلر بو معیاردان فایدالانمیردیلار و اؤز یازیلاریندا حددن آرتیق موبالیغه ائدیردیلر. ائله بونا گؤره او دئییر کی یازیلاری عقل اؤلچوسو ایله اؤلچمه‌مک, بو زمانا قدر دوز تاریخین یازیلماماسینا سبب اولوب. اوردان کی ابن خلدون چوخلو جامیعه‌لرین داغیلماسی‌ایله بیر زماندا یاشاییردی بو فیکره دوشدو کی گؤره‌سن نییه دولتلر بیر دؤره اعتیلا و اوجالماقدان سونرا داغیلماغا طرف گئدیرلر؟ بونا گؤره او دولتله جامیعه‌نین رابیطه‌سینی بحث ائله‌دی و اونا «علم العمران» آدی وئردی و بونا اینانیر کی تاریخی تانیماق اوچون گرک علم العمراندان (جامیعه) ایستیفاده اولا, چونکی فقط بو یوللا تاریخ گئدیشینی داها یاخشی درک ائله‌مک اولار. ابن خلدون سونراکی مرحله‌ده علم العمران بحثینی دوزگون مطرح ائله‌مک اوچون «عصبیّت» نظریه‌سینی مطرح ائلیر کی تاریخدن بیر توضیح ایرائه وئره بیلسین. اوردان کی ابن خلدونون موقدّمه‌ده‌کی بحثلرین چوخو عصبیت محورینده‌دیر, اونون باره‌سینده موختصر توضیح وئریریک. ابن خلدونون عصبیتدن منظورو او گیراییشدیر کی بیر طایفا و ائلین افرادیندا وار و اونلاری بیر-بیرینه باغلاییر. ابن خلدون عصبیتی جامیعه‌نین قانی کیمی بیلیر و دئییر عصبیت بیرینجی مرحله‌ده صوغرا (صغری) عصبیتیدیر و کوبرا (کبری) عصبیتینه تبدیل اولاندان سونرا هر شئی دگیشیر چونکی قبیله‌نین شئیخی (رئیسی) فتوحاتدا موفّق اولاندان سونرا شاها تبدیل اولور و یاواش-یاواش, ثروت و قیزیل ییغیشماسی, افراد آراسیندا قومی رابیطه‌نین آزالماسی و تجمولات و فاساد باعیث اولور دولتلر حمله‌دن اوجالیغا و تجمولاتدان ایستیبدادا و ایستیبداددان ییخیلماغا چکیلسینلر. شاید ابن خلدونون بو نظریه‌سی نوقصانسیز اولمایا و بوتون دؤره‌لره صادیق اولمایا آما ابن خلدونو تاریخچیلر ایچینده موهوم ائله‌ین اونون وئردیگی تحلیللردیر چونکی بو تحلیللر جامیعه‌لرین تاریخینی بیلمگه چوخ کؤمک ائدر و ائله بونا خاطیردیر کی بو نظریه‌نی مطرح ائلیه‌ندن سونرا مسعودی، طبری و ابن اثیر کیمی بؤیوک تاریخچیلرین ردیفینده یئرله‌شیب. عمومیتده ابن خلدون تاریخ عرصه‌سینده تازا دوشونجه آچا بیلدی, تاریخ علمینی جامیعه‌لری تانیماق یولی‌ایله عقلی بیر علمه چئویرسین و تاریخی ساده حادیثه یازماق عوضینه تازا علمی شکلینه یاخینلاتسین.