دین خادیمی din xadimi
دین, حکایه, تکنولوژی و ساییر موضوعلاردا یازیلاردین خادیمی din xadimi
دین, حکایه, تکنولوژی و ساییر موضوعلاردا یازیلارعلاقه (فانتاستیک پووئست) 3
علاقه (فانتاستیک پووئست) 3
یازار: آنار
رسول اوغلو
***
قاری:
—بلی، — دئدی و اؤسکورمگه باشلادی، بو پاپیروسا آلوده اولموش آدامین اوزون سورن قورو اؤسکورگی ایدی.— اؤیرنجی اوتاغین موختلیف یئرلرین‌ده‌کی ایچی کؤتوک‌لرله دولو کولقابی‌لارا و بوش پاپیروس قوتولارینا فیکیر وئرمیشدی.
بیر قدر ساکیت اولدوقدان سونرا قاری:
—بلی، — دئدی — 20-جی مرتبه‌ده‌دیر اوتاق — و یئنه ده سوسوب درین خیالا گئتدی، دوشونجه‌لر عالمینه قرق اولدو.
اؤیرنجی بیر داها اوتاغا گؤز گزدیردی و باشا دوشدو کی، موصیبت، فاجعه تأثوراتی ندن دوغور — اوتاقداکی شوشه‌لی ایشکاف‌لار، دولاب‌لار، کیچیک تیلویزیون ائکرانی، بدن‌نوما گوزگو و حتّا کفکیرلی ایری دیوار ساعتی‌نین اوست‌لرینه اؤرتوک‌لر آتیلمیشدی. عادتاً ائوده مئییت وارسا و یاخود مئییت باسدیریلاندان سونرا قیرخ یاس گونو بئله ائدیلیر. قدیم عادته گؤره گوزگولرین، شوشه‌لرین اوزو اؤرتولور، سون واخت‌لار تیلویزیون ائکرانینی‌دا اؤرتورلر، آما اوستونه پارچا سالینمیش ساعتی اؤیرنجی ایلک دفعه گؤروردو. دوزدور بعضاً ساعتی ساخلاییرلار، وفات ائتمیش آدامین کئچیندیگی دقیقه اوزرینده دایاندیریرلار. آما بو اؤرتوکلو ساعت دایانمامیشدی، ایشله‌ییردی، اؤیرنجی بونو اؤرتوگون آلتیندا گئدیب-گلن کؤلگه‌دن-کفکیرین حرکتیندن آنلامیشدی. ساعتین خفیف چیق-چیقی دا ائشیدیلیردی و حتی زنگی‌ده چالدی — آهنگدار صدا‌لار اون ایکی دفعه سسلندی — دئمه‌لی، گونورتا واختی ایدی.
دیوارلاردا چوخلو فوتو شکیل واردی. اونلارین چوخو اوتوز-قیرخ ایل بوندان قاباغین شکیل‌لری ایدی. شکیل‌لر هامیسی عئینی بویدادی. ندنسه اؤیرنجی‌نین آغلینا گلدی کی، بو آدام‌لاردان هئچ بیری ایندی ساغ دئییل. بعضاً فوتوشکیل‌لر آنلاشیلماز بیر سیرله تصویرینی ساخلادیغی آدامین دیری اولوب-اولماماسینی بوروزه وئریر. فوتولاردان یالنیز بیری باشقا اؤلچوده — دیگرلریندن چوخ ایری ایدی. بو شکیلده اورتا یاشلی، چاتما قاشلی، قارا بیغلی بیر کیشی عکس اولونموشدو، اونون گئن یاخا‌لی پئنجَیی و بیررنگ کراواتی واردی. کیشی‌نین گرگین باخیشی پاسپورت شکیل‌لرینی یادا سالیردی. آما اگر بو دوغرودان دا پاسپورت اوچون چکیلمیش شکیل ایدیسه، اوندا آزی یوز دفعه بؤیودولموشدو. فوتو توند رنگلی چرچیوه‌ده ایدی. بلکه ده چرچیوه‌نین رنگی تصادوفاً بئله ایدی، آما هر حالدا او، ماتم حاشیه‌سینه ده اوخشاییردی.
اؤیرنجی بو شکلین سئیرینه دالدی و دویدو کی، قاری‌دا اونون اؤزونو اوزون-اوزادی سئیر ائدیر. اؤیرنجی دوشوندو کی، قاری بیر داها اونونلا دانیشمایا‌جاق، آنچاق قاری غفیلدن دئدی:
—شهرین او بیری طرفینده، دنیز قیراغیندا 20 مرتبه‌لی ائو وار. اوتاق اوردا‌دیر، آخیرینجی مرتبه‌ده. بو منیم اوغلومون اوتاغی‌دیر — قاری دریندن کؤکسونو اؤتوردو. — داها اوتاق اونا لازیم دئییل. من بو اوتاغی کیرایه وئرمک ایسته‌ییرم... موعیّن مبلغه... — قاری سوسدو، سونرا یئنیدن داوام ائتدی. — بو اونون دا آرزوسودور. — قاری بو سؤزلری دئییب سون‌سوز کدرله باخیش‌لارینی همین کیشی‌نین شکلینه زیلله‌دی.
طبیعی کی، قاری «اوغلوم» دئینده اونو نظرده توتوردو. بو شکلی، اونون قارا حاشیه‌سینی قاری‌نین سؤزلریله، کدری ایله، آهی ایله، بوشالمیش، اونا گؤره‌ده آرتیق گرک اولمایان و اونا گؤره‌ده کیرایه وئریلن اوتاقلا توتوشدوراندا علاوه ایضاحا احتیاج قالمیردی. — هر شئی آیدین ایدی. قارینی بو باره‌ده سورغو-سوالا توتماق قانا‌جاق‌سیزلیق اولاردی. گؤرونور، یارا‌لار دا لاپ تزه ایدی، یقین آرواد اوغلونو لاپ بو یاخینلاردا ایتیرمیشدی — گوزگولر، شوشه‌لر هله ده اؤرتوک آلتیندا ایدی. اؤیرنجی بیرجه اونو دئدی کی، اوتاغا باخماق ایسته‌ییر.
قاری تلسیک:
—البتّه، — دئدی و غئیری-عادی بیر چئویک‌لیکله یئریندن سیچرادی. اؤیرنجی‌یه ائله گلدی کی، قاری اونونلا بیر یئرده ائوه باخماق اوچون گئتمگه حاضیرلاشیر. آما اونو ایفلیج بیلنده یانیلدیغی کیمی، ایندی ده قاری‌نین حرکتینی دوز یوزمامیشدی. قاری، سانکی اؤیرنجی‌نین بوردا اولدوغونو بوسبوتون اونوتموشدو. او، اؤیرنجی‌نین قارشی‌سیندان کئچیب دیوار ساعتینا یاناشدی، اؤرتوگو چکدی، ساعته باخدی، یئنیدن اؤرتوگو سالدی و بو سفر تلسمه‌دن، آراملا اؤز یئرینه قاییتدی، کورسوسونه چؤکدو، گؤزلرینی یومدو. نه قدر واخت کئچدی؟ بیر دقیقه، یاریم ساعت، بیر ساعت؟ سونرا‌لار، قاری‌نین ائویندن چیخاندان سونرا اؤیرنجی ائله هئی بو باره‌ده دوشونوردو، آما یادداشینی نه قدر الک-ولک ائله‌سه ده، موعیّن‌لشدیره بیلمیردی کی، قاری‌نین ساعته طرف گئدیب-گلمسیله کورسوسونه چؤکوب مورگولمه‌سی آراسیندا نه قدر واخت کئچیب. دیوار ساعتی‌نین گون‌اورتانی وورماسینی — اون ایکی زنگ چالماسینی اؤیرنجی آیدین خاطیرلاییردی. قاری‌نین ائویندن چیخاندا دا قول ساعتینا باخدی — ایکی‌یه اون بئش دقیقه ایشلمیشدی. آما بو ایکی زامان نوقطه‌سی‌نین آراسینداکی مودّت هئچ جور اونون شعورونا سیغیشمیردی. بو مودّتده نه اولموشدو؟ بیر-ایکی کلمه سؤز، قاری‌نین ساعته طرف گئدیب گلمه‌سی و کورسوده مورگو دؤیمه‌سی. یعنی او بیر ساعت مورگوله‌ییب؟ تعجوب‌لو بیر شئی یوخدور، قاری بیر ساعت یوخ، بوتون گونو ده یاتا بیلردی، آما آخی بس اؤیرنجی اؤزو بوتون بو واخت عرضینده نئیلمیشدن — دوروب قاری‌نین کئشیگینیمی چکیردی، اوتاغی، فوتولاری نظردنمی کئچیریردی، آروادین اویانماسینی‌می گؤزلییردی؟ بلکه، بوتون بونلار بئله ایدی، اولموشدو، آما اؤیرنجی‌نین تصوّورونده بو ایشلرین هامیسی چوخ آز بیر واختین عرضینده جریان ائتمیشدی. هر حالدا بیر ساعت اولمازدی. قاری، دوغرودان دا مورگوله‌دی، آما — اؤیرنجی‌نین ظنّینجه — درحال دا اویاندی. ایندی ایسه بئله معلوم اولور کی، آزی بیر ساعت کئچیب. اویاندی و ساکیتجه دئدی:
—ایگیرمی مرتبه‌لی ائو. اوردا جمعی‌سی بیرجه دنه بئله هوندور بینا وار. آلتیندا دا چؤرک دوکانی. دوز ساعت آلتیدا اورا گلین. من سیزی اوردا گؤزله‌یه‌جگم. عونوانی یازین.
او، عونوانی آراملا دیکته ائتدی و اؤیرنجی یازان مودتده یئنیدن یوخویا گئتدی.
اؤیرنجی ویداعلاشما‌دان چیخدی. کوچه‌ده قول ساعتینه باخدی. معلوم اولدو کی، قاری‌نین اوتاغیندا ساعت یاریما یاخین اولوب.
***
ایگیرمی مرتبه‌لی بینا شهرین لاپ کناریندا ایدی. داها دوغروسو، بورادا شهر قورتاریر و چؤل-بیابان باشلانیردی. بو بینا بومبوش چؤلـله دنیز ساحلی‌نین آراسیندا، غریبه بیر تنها‌لیق ایچینده اوجالیردی. اطرافیندا بیر نئچه تپه‌جیک واردی و بو تپه‌جیک‌لرین اوستونده ایکی-اوچ مرتبه‌لی ائولر تیکیلمیشدی، آما ایگیرمی مرتبه‌لی گؤی‌د‌لنله موقاییسه‌ده اونلار بالاجا داخما‌لارا بنزییردی.
تاکسی سوروجوسو بو عونوانا آپارماغا هئچ جور راضیلاشمیردی. جوربجور بهانه‌لر گتیریردی:
—پارکا گئدیرم... نؤوبم قورتاریب... یولومون سمتی دئییل. اوزاق‌دیر... — و س. آخیردا بئله بیر شئی ده دئدی: — عمومیّتله او طر‌لر...
اؤیرنجی باشا دوشمه‌دی:
—نه‌دیر کی، او طرفلر؟
سوروجو دیلینی سورودو:
—یوخ، یعنی دئییرم... — سونرا غفیلدن راضی‌لاشدی: — یاخشی، گئدک.
یول بویو هئچ بیریسی — نه سوروجو، نه اؤیرنجی کلمه کسمه‌دیلر.
سوروجو:
—بو دا سنین بینان، — دئدی.
اونلار تزه، گؤرونور، لاپ بو یاخینلاردا ایستیثمارا وئریلمیش بینانین یانینا چاتمیشدی‌لار. سوروجو دوز چؤرک دوکانی‌نین قارشی‌سیندا ساخلادی.
اؤیرنجی حقّینی وئریب چیخدی. سوروجو، اؤیرنجی‌نین ظنّینجه حدّن زیاده تلسیک‌لیکله ماشینی دؤندردی و اوزاقلاشیب گؤزدن ایتدی. اطرافدا اینس‌جینس یوخ ایدی. قو دئسن قولاق توتولاردی. آما سکی‌نین یانیندا خئیلی ماشین دایانمیشدی، هامیسی دا اؤرتوک آلتیندا ایدی. چؤرک دوکانی باغلی ایدی. قاری‌نین بورا گلیب چیخاجاغینا اؤیرنجی‌نین گومانی آزدی: قوجا، خسته آروادین بئله بؤیوک بیر مسافه‌نی قطع ائدیب بورا گلجگینه اینانماق چتیندی و عمومیتله، بوتون بو ایشلردن اؤیرنجی‌نین هئچ گؤزو سو ایچمیردی. آما بینا، دوغرودان-دوغرویا واردی، اؤزو ده محض ایگیرمی مرتبه‌لی ایدی. اؤیرنجی مرتبه‌لری بیر-بیر ساییب آخیرینجی‌سینا چاتمیشدی کی، قاری‌نین سسینی ائشیتدی:
—اخی بیز دوز آلتی‌یا دانیشمیشدیق.
قاری هاردان پئیدا اولدو؟ اؤیرنجی نه آیاق سسی ائشیتمیشدی نه ماشین سسی، بورادا دوشنده قاریدان اثر-علامت یوخ ایدی. آما هر حالدا ایندی آرواد بورادایدی، دوز چؤرک دوکانی‌نین قاباغیندا دایانمیشدی. بایاقکی قارا پالتاردا، چینینده ده یون شال.
اؤیرنجی:
—باغیشلایین، — دئدی. — تقصیر تاکسی‌لرده‌دیر. ندنسه هئچ بیری بورا گلمک ایستمیر. اودور کی، من بئش دقیقه گئجیکدیم.
قاری جاواب وئرمه‌دی، اوزونو بینایا طرف چئویریب دئدی:
—گئدک.
بینانین گیریش قاپیسینا طرف آددیملادی. اؤیرنجی اونون آردینجا دوشدو. بینانین ایچینه گیردی‌لر. قاری لیفتین (آسانسور) دویمه‌سینی باسدی. لیفت، گؤرونور، چوخ اوزاق‌لاردان، داها دوغروسو، چوخ هوندورلردن ائنیردی و چوخ آغیر-آغیر گلیردی.
نهایت گلیب چیخدی، دایاندی، قاپیلاری تایباتای آچیلدی. اونلار کابینه‌یه داخیل اولدولار. کابینه اؤیرنجی‌یه غئیری-عادی گؤروندو. نه‌یه گؤره؟ قاری 20-جی مرتبه‌نین دویمه‌سینی باسدی. لیفت آراملا یوخاری دیرمانماغا باشلادی، هاراداسا یولون اورتاسیندا اؤیرنجی یئنیدن بو کابینه‌ده‌کی غریبه‌لیگی دویدو، آما بو غریبه‌لیگین محض نه‌دن عیبارت اولدوغونو یئنه ده تعیین ائده بیلمه‌دی. او، قاری حقینده دوشونمگه باشلادی و اؤز-اؤزونه فیکیرلشدی: گؤره‌سن، بو آرواد عؤمرونده هئچ بیر دفعه گولومسونوب؟ بو نه بوش سؤزدور. البته کی، گولومسونوب. ایندی ایسه، آیدین مسأله‌دیر، درد-غم باسیب اونو، ظارافات دئییل، داغ بویدا اوغلونو ایتیریب، بئله ایتکیدن سونرا نه گولوش-فیلان؟ آما ایش اوندا‌دیر کی، قاری‌نین صیفت جیزگیلری اونون عموماً گولوشه قابیل اولماسینا شوبهه اویادیردی. هئچ بیر واختدا، هئچ بیر شرایطده، هئچ بیر وجهله بئله صیفتین تبسّومونو تصوّور ائله‌مک اولموردو! بیر آن، بیرجه آن اؤیرنجی‌یه ائله گلدی کی، او کابینه‌نین غریبه‌لیگی‌نین محض نه‌دن عبارت اولدوغونو تاپیب و همین آنداجا بو ایختیراع شعوردان سیلینیب گئتدی؛ بو باره‌ده اطرافلی دوشونمگه ماجال تاپمادی: لیفت برک سیلکله‌نرک دایاندی، قاپیسی آچیلدی و اونلار چیخدیلار، 20-جی مرتبه‌ده ایدیلر.
پیلّه‌کن مئیدانچاسیندا یئگانه بیر قاپی واردی و بو قاپیدا منزیلین نؤمره‌سی یازیلمیشدی. بیر ده لؤوحه‌جیگین شوشه‌سی قالمیشدی، آما شوشه‌نین آلتینداکی لؤوحه بومبوش ایدی — فامیلیا‌سیز، آدسیز. قاپی مؤحکم دمیردن ایدی و چوخ تزه گؤرونوردو. قاری، قاپی‌یا یاناشدی، زنگی باسدی. «آروادین باشی خارابدی، — دئیه اؤیرنجی دوشوندو. — یقین اوغلونون دردیندن باشینا هاوا گلیب. یوخسا بوش منزیله زنگ نیه چالیر؟ یا بلکه منزیل بوش دئییل، اورادا کیمسه وار؟»
قاری، سانکی اونون فیکیرلرینی اوخویوبموش کیمی. — همیشه منزیله گیرمزدین قاباق زنگی باسین، — دئدی، — اگر منزیله قاز دولوبسا زنگین قیغیلجیمیندان منزیل پارتلایا بیلر.
—بس...
یئنه ده اونون دئییلمه‌میش سؤزلرینه جاواب اولا‌راق قاری:
—اؤزون پارتلاماقدانسا منزیل پارتلاسا یاخشیدیر، — دئدی و آچارلا قاپینی آچیب ایچری گیردی. — گلین.
بو یئنی ائولرده‌کی ان عادی منزیل‌لردن بیری ایدی و قاری‌نین اوتاغیندان فرقلی اولا‌راق چوخ سلیقه-ساهمانلی‌ایدی. هر بیر راحت‌لیغی دا واردی: ترتمیز مطبخ، دوم آغ کافئل‌لی (کاشی) حامام. اوتاغین اؤزو ده چوخ تمیز، گئنیش، ایشیقلی ایدی. اولدوغوندان دا گئنیش گؤرونوردو؛ اوّلا شئی-شوی آز ایدی — تاخت، ایستو◦ل (میز)، کیتاب ایشکافی، ایکی ایستوُل(صندل)، والسلام. ایکینجی‌سی ده دنیزه آچیلان ایری بیر پنجره‌سی واردی. پنجره‌دن بیر آخار-باخارلی منظره آچیلیردی — ایکی گؤز ایسته‌ییردی تاماشاسینا. اؤیرنجی کیتاب ایشکافی‌نین شوشه‌سی، دهلیزده‌کی گوزگو و دیوارداکی ساعتی اؤرتوکلنمیش گؤرنده تعجوبلنمه‌دی. دیوارلاردا چوخلو فوتوشکیل واردی. بو همین او قاری‌نین اوتاغین‌داکی آداملارین شکیل‌لری ایدیمی؟ یا یوخ؟ اؤیرنجی بونو دقیق موعیّن‌لشدیره بیلمزدی. گؤرونور، اورا‌داکی شکیل‌لری خئیلی واخت سئیر ائتمیشدیسه ده عمل‌لی-باشلی حافیظه‌سینده ساخلایا بیلمه‌میشدی. آما بیر شئیی بیلیردی کی، بو شکیل‌لر داها جاواندیرلار، عکس اولونموش آداملارین سینلرینه گؤره دئییل، اونلارین چکیلمه واختلارینا گؤره تزه ایدیلر، آداملار دا یاخین واختلارین دبلریله گئیینمیشدیلر. بوتون بو شکیل‌لر ده هامیسی عئینی بیچیمده، عئینی بویدا ایدیلر و بورادا دا یالنیز بیرجه شکیل — اورتا‌دان آسیلمیش گنج، گولش‌صیفتلی اوغلانین عکسی او بیری‌لریندن ایری ایدی. اوغلان کؤینکده ایدی، کؤینگی‌نین یاخاسی آچیق ایدی. بو همین او اوغلان ایدیمی، قاری‌نین ائوین‌ده‌کی شکیل و بو فوتو عئینی آدامین تصویری ایدیمی؟ قاری‌نین وفات ائتمیش (وفات ائتمیشمی؟) اوغلو (اوغلومو؟) و بو شکیلدهکی شخص عئینی آدام ایدیمی؟ بیر یاندان عئینی آدام ایدی — چاتما قاش، اوخشار صیفت جیزگیلری، او بیری یاندان — یوخ. قاری‌نین ائوین‌ده‌کی شکیل داها سینلی آدامین شکلیدی. بیغی واردی. هم ده بو ایکی شکیلدهکی ایفاده‌لر بام-باشقا ایدی.
اورادا گرگین، اؤزونو قیسمیش، حتّا ائله بیل نه‌دنسه قورخموش، نیگاران بیر آدامین صیفتی. بورادا ایسه یالنیز ایفاده یوخ، خاصیت‌ده سانکی باشقا ایدی — آچیق اورکلی، دئیَن-گولن، مهریبان، یاپیشیقلی بیر شخص... بلکه ده بو عئینی بیر آدامین موختلیف یاش‌لاردا، موختلیف شرایط‌لرده، موختلیف اؤوقاتلاردا چکیلمیش فوتولاری ایدی.
قاری‌نین سسی اؤیرنجینی فیکیرلریندن آییردی:
—نئجه‌دیر، بگنیرسینیز اوتاغی؟
اوچونجو بؤلومون سونو
