مادّه
عالمینده مقصده چاتماغا بیر سئری طبیعی دلیللر و بیر سئری روحانی و نفسانی دلیللر
احتیاجدیر.
قورآن کریم موختلیف یئرلرده آللاها توکّول ائتمگی ایمانلی اینسانلارین خصوصیّتلریندن ساییر و بویورور: « وعلی الله فتوکلوا ان کنتم مؤمنین» ایمانیز اولسا آللاها توکّول ائدین. (مائده سورهسی آیه 23)
علامه طباطبایی توکّولون تعریفینده بئله یازیب:
مادّه عالمینده ایرادهنین نفوذونا و مقصده چاتماغا، بیر سئری طبیعی دلیللر و بیر سئری روحانی و نفسانی دلیللره احتیاج وار. اینسان، عمل میدانینا گیرنده و بوتون طبیعی عامیللر حاضیر اولان زمان، اونونلا مقصد آراسیندا فاصیله یارادان ایراده سوستلوغو، قورخو و آیری روحی عامیللردیلر.
بو وضعیّتده اینسان آللاها توکّول ائدیرسه، ایرادهسی گوجلو و عزمی ثابیت اولوب روحی مانعلر و موزاحیملر اونون موقابیلینده خونثا اولاجاق. چونکی توکّول مقامیندا اینسان سببلر سببی ایله بیرلشهجک و بو بیرلشمکله نیگرانچیلیغا یئر قالمایاجاق.
امیرالمؤمنین علی (ع) توکّول بارهسینده بویوروب: « من توکل علی الله ذلت له الصحاب و تسهلت علیه الاسباب و تبوء الخفض و الکرامه» هر کیم آللاها توکّول ائلیه چتینلیگلر اونا یوموشانار و وسیلهلر اونا فراهم اولار و راحالیقدا و ووسعتده و کرامتده یئر آلار.
توکّول اینسانین بوتون ایجتیماعی و شخصی ایشلرینه اثر قویار او جوملهدن تصمیم توتماغا. توکّول باعیث اولار اینسان تصمیمینده قاطع و قرارلی اولسون. بو بارهده قورآندا چوخلو آیه وار.
توکّولون ایکینجی ثمرهسی شوجاعتدیر. اینسان آللاها توکّول ائدیب میدانا گیرنده هئچ زاددان و هئچ کسدن قورخوسو اولماز.
توکّلون اوچونجو فایداسی گوناهدان و شیطان سولطهسیندن اوزاق اولماقدیر. قورآن بو بارهده بویورور:
« فقالوا علی الله توکلنا ربنا لاتجعلنا فتنه للقوم الظالمین» دئدیلر آللاه بیز سنه توکّول ائدیریک ! بیزی ظالیم قوومون فیتنهسی آلتیندا قویما!»
توکّولون اثرینه ریوایتلرده ده ایشاره اولوب. پیغمبر (ص) بویوروب: « من احب ان یکون اقوی الناس فلیتوکل علی الله» هر کیم جماعتین اَن گوجلوسو اولماق ایستیر، آللاها توکّول ائلهسین.
ریوایتلرده توکّولون اثرلریندن یوخاری هیمّتهده ایشاره اولوب. ریوایتلرده وار پیغمبر (ص) بیر عیدّهنی گؤرور اوتوروبلار و اکینچیلیک دالیسیجان گئتمیرلر. بویورو: «نه ایش گؤرورسوز؟» دئییرلر: «بیز توکّول ائدنلریک. آللاها توکّول ائلهمیشیک». حضرت بویورور: «سیز توکّول ائدنلر دئییلسیز بلکه جماعته یوکسوز».
ایمام سجّادین (ع) دوعاسینا اساساً مؤمین اینسان اؤز ایشلرینی آللاها تاپیشیرار و یاشاییش مرحلهلرینده اونو اؤزونه دایاق بیلر. حضرت بویورور: «ائی آللاه! تکجه سنه یالواریرام و سنه اومودوم وار و تکجه سنی چاغیرب سنه پناه گتیریرم و تکجه سنه اینانیرام و سنی اؤزومه دایاق بیلیرم و سنه ایمان گتیریرم و تکجه سنه توکّول ائدیرم».