دین خادیمی din xadimi
دین, حکایه, تکنولوژی و ساییر موضوعلاردا یازیلاردین خادیمی din xadimi
دین, حکایه, تکنولوژی و ساییر موضوعلاردا یازیلارزُبیر؛ ایمام علی‌دن (ع) حیمایت ائدندن اونونلا اوز اوزه گلمه‌سینه
زُبیر؛ ایمام علی‌دن (ع) حیمایت ائدندن اونونلا اوز اوزه گلمه‌سینه قدر/زبیرین سرانجامی و اونون قاتیل
جمل ساواشیندا
حضرت علی (ع) بیر نوماینده گؤندریر و اونا دئییر: «زبیر هامیدان یوموشاقدیر،
اونونلار دانیش، اونا دئ کی دایی اوغلون دئییر: «حیجازدا منی تانیدین و عراقدا
تانیمامازلیغا ووردون، نه اولدو کی عهدیندن دؤندون؟!»
حضرت علی (ع) نهج‌البلاغه‌نین اوتوز بیرینجی خوطبه‌سینده، جمل ساواشیندان قاباق، زبیری نظم و ایطاعته قایتارماق اوچون، عبدالله‌بن عباسی اونون یانیندا گؤندرنده، بویوردو: لاتَلْقَیَنَّ طَلْحَةَ، فَاِنَّکَ اِنْ تَلْقَهُ تَجِدْهُ کَالثَّوْرِ عاقِصاً قَرْنَهُ، یَرْکَبُ الصَّعْبَ وَ یَقُولُ هُوَ الذَّلُولُ. وَلکِنِ الْقَ الزُّبَیْرَ، فَاِنَّهُ اَلْیَنُ عَریکَةً، فَقُلْ لَهُ: یَقُولُ لَکَ ابْنُ خالِکَ: عَرَفْتَنى بِالْحِجازِ، وَ اَنْکَرْتَنى بِالْعِراقِ! فَما عَدا مِمّا بَدا؟ ] اَقُولُ: هُوَ عَلَیْهِ السَّلامُ اَوَّلُ مَنْ سُمِعَتْ مِنْهُ هذِهِ الْکَلِمَةُ اَعْنى فَما عَدا مِمّا بَدا
طلحه‌ایله مولاقات ائله‌مه! کی اونونلا گؤروشسن اونو بیر اینک کیمی گؤره‌جکسن کی بوینوزلاری قولاقلاری‌نین اطرافیندا بورولوب، او هوا و هَوَس آتینا مینر و دئیَر: «حمیل آتدیر!» بلکه سن زُبیرله گؤروش کی داها یوموشاقدیر، اونا دئ کی دایی اوغلون دئییر: « حیجازدا منی تانیدین و عراقدا تانیمامازلیغا ووردون، نه اولدو کی عهدیندن دؤندون؟!»
ابن ابی الحدید یازیر: حضرت علی (ع) بصره‌یه چاتاندان سونرا و قوشونو، عایشه قوشونونون قاباغیندا صف باغلاییب ایمام علی (ع) و زبیرین آراسیندا دانیشق اولاندان سونرا، زبیر عایشه‌نین یانینا گئدیر و دئییر: «ایندیه‌دک بیر یئرده و یا ساواشدا اولمامیشام مگر بو کی اؤزومدن بیر بصیرتیم و نظریم اولوب. آما بو ساواشدا تردیدیم وار و اوز یئریمی تانیمیرام!» عایشه دئدی: «گومان ائلیرم سن ابوطالبین قیلینجیندان قورخوبسان، اونون قیلینجی کسگین و اؤلدورمگه حاضیردیر. سن اونون قیلینجیندان قاچسان‌دا بعید دئییل، چونکی سندن قاباق چوخلاری اوندان قورخوبلار.»
طبری جمل ساواشی‌نین شرحینده یازیر: «علی (ع) آت اوستونده قوشونون ایچیندن قاباغا گلیب زبیری چاغیردی و او گلیب قاباغیندا دوردو. علی (ع) زبیردن سوروشدو: «نییه گلدین؟» دئدی: «سن باعیث اولدون،سنی نه بیزدن داها حقلی و نه حکومته لاییق بیلیرم». علی (ع) بویوردو: «حکومته، عثماندان داها لاییق دئییلم؟ سنین اوغلون، او پیس اوغلون بؤیویوب سنی بیزدن آییریانادک بیز سنی عبدالمطلب ائولادیندان بیلیردیک.» سونرا بیر سئری ائله‌دیگی یاراشمایان ایشلریندن سایدی. سونرا یادینا سالدی کی بیر گون پیغمبر(ص) اونونلا زبیره راست گلیب و اونا (حضرت علی‌یه(ع)) بویوروب: «بیبی اوغلون (زبیر) نه دئییر کی حقسیز یئره و ظالیمانه سنینله ساواشاجاق؟»
بو آندا، زبیر «پس سنینله ساواشمیرام» دئیه-دئیه اوغلو عبدالله‌ین یانینا قاییدیب دئدی: «بو ساواشا قاتیلماغیمی عقله باتان و یاراشان گؤرمورم». اوغلو اونا دئدی: «سن قیامی باشلایاندا اونو آشکار بیر حالدا حقلی بیلیردین آما ایندی کی گؤزون ابی‌طالبین بایراقلارینا دوشوب اونلارین آلتیندا اؤلومون گیزلندیگینی بیلیب قورخورسان». زُبیر بو سؤزدن غضبلندی و دئدی: «وای اولسون سنه، من اونا آند ایچمیشم کی اونونلا ساواشمایام». دئدی: «آندین کفّاره‌سین وئر و «سرجیس» غولامینی آزاد ائله». زُبیر آندی‌نین کفّاره‌سی کیمی او غولامی آزاد ائله‌دی و گئدیب ساواش صفینده دایاندی. علی (ع) زبیره بویوردو: «سن، اؤزون اؤلدوردوگون عثمانین، قانینی مندن ایستیرسن؟ آللاه بویون هر بیریمیزه کی عثمانلا داها توند ایدی، بدبختلیق گتیرسین».
جمل ساواشین ایکینجی آلیشدیرانی، زُبیر، مغلوب اولماسینی احساس ائدنده، مدینه‌یه قاچماغا تصمیم توتدو. اؤزوده، ایمامین نفعینه جنگدن قیراغا چکیلن «احنف بن قیس» قبیله‌سی‌نین ایچیندن. قبیله رئیسی، زُبیرین خایین عملیندن غضبلنمیشدی، چونکی او اینسانی اصول‌لارین خیلافینا، جماعتی اؤز خودبین‌لیگینه قوربان ائله‌میشدی و ایندی ایستیردی میداندان قاچسین.
احنفین دوستلاریندان بیری، «عمرو بن جرموز» تؤکولن قانلارین اینتقامینی زبیردن آلماق اوچون اونو تعقیب ائله‌دی و زبیر یول یاریسیندا نامازا دایاناندا، دالیدان اونا حمله ائدیب و اون اؤلدوردو. آتینی، اوزوگونو و قیلینجینی ضبط ائله‌دی و یانینداکی جوانلا ایشی اولمادی. او جوان‌دا زبیری«وادى السباع»دا قویلادی.
عمرو بن جرموز «احنفه» دوغرو قاییتدی و زبیرین باشینا گلنی اونا دانیشدی. او دئدی: «بیلمیرم پیس ایش گؤروبسن، یوخسا دوز ایش». سونرا هر ایکیسی ایمامین(ع) حضورونا گلدیلر. ایمامین (ع) گؤزو زبیرین قیلینجینا دوشنده بویوردو: « طالما جلى الکرب عن وجه رسول الله(ص): بو قیلینج، غم توزونو دفعه‌لرله پیغمبرین(ص) اوزوندن آلیبدی». سونرا او قیلینجی، عایشه‌یه گؤندردی.
بیر آیری ریوایتده بئله گلیب: حضرت علی (ع) «عمرو»ه بویوردو: «زُبیری سن اؤلدوردون؟» جواب وئردی: «بلی» بویوردو: «آللاها آند اولسون صفیه‌نین اوغلو قورخاق و اسکیک دئییلدی آما آمان زمانه و پیس میدانلارین الیندن». ابن جرموز دئدی: «یا امیرالمؤمنین ! جاییزه!» حضرت علی (ع) جواب بویوردو: «آللاهین رسولوندان ائشیتدیم کی بویوردو: «صفیه اوغلونون قاتیلینه اودو وعده وئر».
ابن جرموز نهروانلی‌لارلا علی‌نین (ع) علیهینه خروج ائدنلرین سیراسیندایدی و حضرت، اونودا آیری خَواریجلر کیمی اؤلدوردو.
